تأثیر معلم شوخ‌طبع بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش،‌ معلم را با نام اسوه، امین و بصیر توصیف کرده و از جمله ویژگی‌های کلیدی و مهم، برخورداری او از حسن خلق است.

به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز، تمام مکاتب و نظام‌های تربیتی درباره جایگاه مربی به منزله یکی از دو رکن اصلی تعلیم و تربیت سخن گفته‌اند؛ معلم باید مظهر ارزش‌ها باشد، دانش‌آموزان را دوست بدارد، درباره شخصیت انسانی، متخصص و برای رفاقت دانش‌آموزان ارزش قائل باشد.

پژوهشی که درباره «آموزش شوخ‌طبعی به معلم و تأثیر آن بر فرسودگی تحصیلی در دانش‌آموزان» توسط تیم پژوهشگران متشکل از سعا سادات دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز و رحیم بدری‌گرگری استاد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز با جامعه آماری 66 نفر از دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی منطقه یک تهران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انجام شده، نشان می‌دهد: «یکی از وظایف معلم ایجاد یادگیری در دانش‌آموزان است. یادگیری در روانشناسی به معنی ایجاد تغییر به نسبت پایدار در رفتار یا توأم رفتاری است که از تجربه ناشی‌ می‌شود و به حالت‌های موقتی بدن نسبت داده نمی‌شود.

با توجه به تعریف یادگیری، شوخی (نوعی بازی فکری) در افزایش مهارت‌های شناختی و فکری در یادگیری انسان نقش مهمی دارد. شوخی می‌تواند وسیله‌ای برای بهینه‌سازی امر آموزش و پرورش باشد. شوخی مناسب و به خوبی برنامه‌ریزی شده در کسب اطلاعات به دانش‌آموزان کمک می‌کند و همچنین توجه دانش‌آموزان را از خارج کلاس به داخل معطوف می‌دارد. یادگیری هنگامی که با شوخی همراه باشد،‌ لذت‌بخش تر و مؤثرتر است و همچنین ایجاد جو شوخی در کلاس باعث کاهش موارد انضباطی می‌شود.

در ادامه این پژوهش در مورد تأثیر شوخی در کلاس آمده است: «خنده و شوخی، توجه کودک را متمرکز می‌کند و در حفظ اطلاعات یاد گرفته ‌شده به آنها کمک می‌کند. شوخی باعث می‌شود یک روز مدرسه کوتاه‌تر و بهتر به نظر برسد و به دانش‌آموزان کمک می‌کند با بحران منطبق شوند و یکنواختی را از بین ببرد. شوخ‌طبعی را می‌توان تفاوت‌های عادتی افراد در رفتارها، تجارب، عواطف، نگرش‌ها و توانایی در ارتباط با سرگرمی، خندیدن، اهل شوخی بودن و نظایر اینها تعریف کرد. شوخ‌طبعی بر سلامت روان، خوش‌بینی، رشد شخصی و ارتقای رفتارهای انگیزشی معلمان و همچنین کفایت اجتماعی و معاشرت‌پذیری،‌ حفظ توجه و فراخوانی حافظه، یادگیری زبان‌های خارجی و ارتقای تفکر خلاق و نقاد دانش‌آموزان تأثیر دارد.»

در این پژوهش محققان می‌گویند: «معلم به عنوان ایجاد کننده شرایط و تسهیل‌کننده یادگیری دانش‌آموزان می‌تواند با نوگرایی، انعطاف‌پذیری، اجبار نکردن دانش‌آموزان به حفظ و انباشت ذهنی، شوخ‌طبعی، پرهیز از راهبردها و روش‌های قالبی آموزش، زمینه‌سازی برای ابراز وجود دانش‌آموزان و افزایش اعتماد به نفس در آنها، تحریک حس کنجکاوی فراگیران و بالاخره توأم ساختن آموزش با پژوهش به آموزش خلاق و پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان بپردازد.»

یافته‌ها نشان می‌دهد: «فرسودگی تحصیلی در موقعیت‌های آموزشی با ویژگی‌هایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالب درسی و نیز احساس پیشرفت شخصی ضعیف در امور درسی و تحصیلی مشخص می‌شود. دانش‌آموزانی که دچار فرسودگی تحصیلی اند، بیشتر فاقد توجه اند و از جریان عادی کلاس خسته شده اند.»

در این پژوهش در ارتباط با تأثیر «آموزش شوخ‌طبعی به معلم بر کاهش فرسودگی دانش‌آموزان» آمده است: «آموزش شوخ طبعی به معلم بر کاهش خستگی هیجانی دانش‌آموزان تأثیر معنی‌داری دارد. آموزش شوخ طبعی به معلم بر کاهش فرسودگی تحصیلی داشن‌آموزان تأثیر معنی‌داری دارد. آموزش شوخ‌طبعی به معلم بر کاهش بدبینی دانش‌آموزان تأثیر معنی‌داری دارد. آموزش شوخ‌طبعی به معلم بر کاهش نبود کارآیی دانش‌آموزان تأثیر معنی‌داری دارد.»

در نتایج این پژوهش آمده است: «معلم با شوخ‌طبعی باعث افزایش اعتماد به نفس در دانش‌آموزان می‌شود و حس کنجکاوی آنها را تحریک می‌کند و در نتیجه موجب کاهش فرسودگی تحصیلی می‌شود و کارآیی دانش‌آموزان را بالا می‌برد. شوخ‌طبعی معلم و استفاده از خنده،‌ شوخی، شوخی کلامی، شوخ‌طبعی در روابط اجتماعی و شرایط استرس‌آور می‌تواند ابزاری مؤثر برای افزایش شادی و کاهش اضطراب و استرس باشد.

از منظر دانش‌آموزان، صلاحیت‌های اخلاق و منش معلم شامل خوش‌اخلاقی و صداقت، شوخ‌طبعی، انصاف و تبعیض نگذاشتن میان دانش‌آموزان بر سایر مهارت‌های آنها ترجیح دارد و به معلمان شوخ‌طبع که در رفتار خود به دانش‌آموزان احترام می‌گذارند و به آوا و صدای آنها گوش فرا می‌دهند، توجه می‌کنند.»

این پژوهش در شماره‌چهارم پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت منتشر شده است.

انتهای پیام/

کد خبر: 1030621

وب گردی

وب گردی