به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، باز هم ماجرای تکراری و تمام نشدنی آلودگی هوا و قانونی که به جای اجرا شدن خاک می‌خورد. این روزها آسمان پایتخت حال خوبی ندارد. ریه‌های شهروندان در تقابلی سخت با آلودگی‌هوا به استقبال بیماری می‌رود و سوالی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده‌ این است که چرا قانون هوای پاک اجرا نمی‌شود یا شاید هم نمی‌توان آن را اجرا کرد؟

خودروها متهم ردیف اول آلودگی هوای تهران 

کمبود بودجه سد راه اجرای قانون

در ماده ۹ قانون هوای پاک آمده‌ که وزارت‌کشور موظف است با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن، تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران)‌، زمینه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهری با اولویت شهرهای بالای ۲۰۰‌هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال از محل منابع درآمدی ماده (۶) این قانون از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر نمودن سود بازرگانی واردات خودروهای برقی ـ بنزینی (هیبریدی) و خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی، به انجام برساند.

اما چرا همچنان با نوساز نشدن و توسعه نبخشیدن به حمل‌ونقل عمومی مواجهیم؟ و این ماده از قانون هوای پاک به اجرا نرسیده ‌است؟ سوده نجفی، عضو شورای شهر در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز می‌گوید: یکی از دلایلی که اجرای این قانون را با مشکل مواجه کرده، موضوع کمبود بودجه است؛ به عنوان مثال درقانون هوای پاک بر تعویض خودروهای فرسوده و استفاده از خودروهای برقی به جای  وسایل نقلیه بنزین‌سوز تاکید می‌شود اما تمامی این موارد هزینه‌بر خواهد بود و به همین علت قانون هوای پاک در اجرا دچار مشکل شده است.

عضو شورای شهر درخصوص موانعی که سد راه اجرای قانون هوای پاک است، ادامه داد: موضوع دیگری که باید به آن پرداخته شود، بحث توسعه حمل و نقل عمومی است. شهرداری تهران برای افزایش واگن‌های مترو و واردات اتوبوس‌های جدید با مشکل بودجه روبه‌رو است. همچنین دولت هم باید سهم خود را در نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی پرداخت کند که به علت کسری بودجه این کار را انجام نمی‌دهد؛ این‌ها موانعی هستند که نمی‌گذارند قانون هوای پاک اجرا شود.

 منابع متحرکی که آلایندگی تولید می‌کنند

این روزها در خیابان‌های پایتخت شاهد تردد موتورسیکلت‌ها و خودروهایی هستیم که دودزایی فراوانی دارند و در حال انتشار آلودگی هستند.‌ داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: هفت میلیون خودرو و ۱۰میلیون موتورسیکلت فرسوده در کشور داریم که بخش عظیمی از آلایندگی منابع متحرک به واسطه آن‌ها در هوا ایجاد می‌شود.

بحث تولید و تردد این وسایل نقلیه آلاینده به حدی مهم و جدی بود که در قانون هوای پاک ماده‌ای به همین منظور تصویب شد.

طبق ماده ۴ این قانون تولیدکنندگان وسایل نقلیه موتوری مکلف به رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها شده‌اند.

بر این اساس استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر برآلایندگی وسایل نقلیه از قبیل اگزوز، صافی (فیلتر) و واکنش ساز (کاتالیست) باید توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعیین، کنترل و نظارت ‌شود و با متخلفان برخورد قانونی صورت ‌گیرد.

همچنین شماره‌گذاری انواع وسایل نقلیه موتوری اعم از داخلی و وارداتی مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌های موضوع این قانون و اخذ تأییدیه سازمان است. سازمان موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل نقلیه‌ای که حدود مجاز انتشار آلاینده‌های تعریف شده موضوع این قانون را رعایت نمی‌کنند، جلوگیری کند. پیش فروش یا فروش اینگونه وسایل نقلیه موتوری ممنوع است.

آنطور که دیده‌ می‌شود ماده ۴ صراحتا شرایط تردد وسایل نقلیه موتوری در خیابان‌های پایتخت را بیان کرده ‌است اما چرا این ماده از قانون هوای پاک اجرا نشده‌است؟ مریم زارع؛ پژوهشگر محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز می‌گوید: موتور خودروهای ما مناسب برای احتراق کامل نیست البته محققان ایرانی راهکارهایی برای این موضوع دارند؛ یکی از طرح‌ها استفاده از فتوکاتالیست‌ها بود که در موتور خودرو به تخریب آلاینده‌ها کمک می‌کنند. این ابزار با وجود هزینه کم به مرحله تجاری‌سازی نرسید. برخی نانوفوتوکاتالیست‌ها هم وجود دارند که در جذب و کاهش آلاینده‌ها موثر هستند.

زارع توضیح داد: مبدل‌های کاتالیزوری هم از مواردی بود که جامعه دانشگاهی به صنعت خودروسازی ارائه داد که این مبدل‌ها با تغییر فعل و انفعالات درون خودرو بخشی از هیدروکربن و منواکسید کربن‌ها را تبدیل به ازت می‌کنند. این مبدل‌ها در صنعت خودروسازی نام‌آشنا هستند و دلیل اینکه امروزه از این طرح‌ها استفاده نمی‌شود این است که خودروهای تولید داخل در حال حاضر با اینکه هیچ استانداردی را رعایت کنند، قیمت بالایی دارد و استفاده از مبدل هم هزینه تمام شده را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: از جهتی مشتری باید دو تا پنج سال بعد فیلتر دوده را تعویض کند و این هزینه دیگری را بر دوش مصرف کننده می‌گذارد و شاید عموم مردم به اهمیت وجود فیلتر واقف نبوده و تمایل به صرف هزینه برای آن نداشته باشند. اظهارات بیان شده از سوی این محقق نشان می‌دهد که هم به دلیل مناسب نبودن موتور خودروهای ایرانی برای انجام احتراق کامل و هزینه‌ای که باید برای تعویض فیلتر دوده صرف شود؛ مردم تمایل چندانی به انجام آن ندارند،  و ماده ۴ قانون هوای پاک به این شکل در عمل به انجام نمی‌رسد.

 اسقاطی‌ها علیه هوای پاک

 قانون هوای پاک در حالی با هدف کاهش آلودگی هوا به تصویب رسید که ماده ۸ آن، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه‌سنگین، سنگین، و موتورسیکلت را مکلف کرد که وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند.

یوسف رشیدی، کارشناس آلودگی هوا در گفت‌وگو با ایسنا درباره لزوم بازنگری ساز و کار اسقاط خودرو می‌گوید: در حال حاضر ساز و کاری برای اسقاط خودرو وجود ندارد. در گذشته یک ساز و کاری وجود داشت که واردات و شماره‌گذاری خودروهای نو منوط به ساز و کار اسقاط خودرو بود.

وی افزود: زمانی که واردات خودرو ممنوع شد، عملا اسقاط خودروهای فرسوده انجام نشد حتی مراکز اسقاطی که برآن‌ها کار و سرمایه گذاری شده بود، همه تعطیل شدند چراکه هیچ ساز و کاری برای اسقاط خودروهای فرسوده یا بخش‌های اجرایی کشور دیده نشد.

کارشناس آلودگی‌هوا ادامه داد: بدین جهت اسقاط خودرو روی هوا مانده است و هیچ متولی ندارد. مصوبه برای این قانون بسیار است اما عملا اجرای آن به فراموشی سپرده شده است این در حالیست که اقدامی باید برای آن انجام شود و چاره‌اندیشی کنند. بررسی اظهارات این کارشناس مشخص می‌کند که چرا ماده ۸ قانون هوای پاک اجرا نمی‌شود.

مبانی نظری کافی برای حل مسئله در قانون هوای پاک وجود ندارد

اجرای قانون هوای پاک حق شهروندی مردم است اما اینکه چرا این قانون اجرا نمی‌شود، از نظر محمدمسعود تجریشی، معاون سابق محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، مبانی نظری کافی برای حل مسئله در قانون هوای پاک وجود ندارد.

وی در این باره گفت: برخی قسمت‌های قانون هوای پاک که دولت و مجلس سر آن اختلاف داشتند در نهایت طوری نوشته شده که درعمل غیرقابل اجرا است. در واقع بخشی از دلایل اجرا نشدن درست قانون هوای پاک مشکل در قانون نویسی است.

تجریشی توضیح داد: نبود مبانی نظری کافی باعث شده در بودجه‌نویسی‌های سالانه ردپایی از ردیف بودجه برای هوای پاک وجود نداشته باشد. از سال ۹۶ تاکنون ردیف بودجه‌ای برای هوای پاک نداشتیم؛ قانون باید طوری نوشته بشود که بتوان منابع مالی برای آن پیش بینی کرد.

به گزارش ایسکانیوز، مشکلات زیست‌محیطی ناشی از آلودگی‌هوا گریبانگیر هموطنانمان شده‌است. مشکلاتی که در آستانه تبدیل شدن به یک بحران قراردارد و در کمین جان تعداد زیادی از شهروندان نشسته است. ریه‌های خشکیده شهر بیش از هر زمان دیگری نیاز به یک تنفس دارد. تنفسی که حیات‌بخش باشد و جانی دوباره ببخشد.

خبرنگار: فاطمه قشقایی

انتهای پیام /