به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، افزایش تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retracted) به اعتبار علمی کشورها لطمه می‌زند. نیچر در آخرین گزارش خود تعداد مقالات سلب اعتبار شده در سال ۲۰۲۳ را ۱۰ هزار مقاله اعلام کرده و آن را رکورد جدیدی در تعداد مقالات ریترکت شده عنوان کرد. چرا که تعداد مقالات سلب اعتبار شده در سال ۲۰۲۲ حدود پنج هزار و ۵۰۰ مقاله بود که نشان دهنده افزایش 45 درصدی تعداد مقالات سلب اعتبار شده در یکسال گذشته است.

بیشتر بخوانید:

۴۵۳ مقاله ایرانی در ۱۰ سال گذشته سلب اعتبار شده‌اند

بر اساس آمارها حدود یک دهم درصد یا یک در هزار از مقالات منتشر شده در یک سال سلب اعتبار می‌شوند. این درصد در مقایسه با ۴۰ سلب اعتبار مقاله در سال ۲۰۰۰، افزایش قابل توجهی داشته است. افزایشی که بسیار بیشتر از رشد سالانه مقالات منتشر شده است.

کارشناسان معتقدند که در اغلب پنج هزار و ۵۰۰ مقاله سلب اعتبار شده، تعداد زیادی سورفتار و تقلب وجود دارد. این افراد باور دارند که تعداد واقعی مقالات سلب اعتبار شده، بیشتر از این بوده و سالانه باید حداقل ۱۰۰ هزار مقاله سلب اعتبار اتفاق بیفتد. البته سلب اعتبار مقالات علمی در برخی موارد به اشتباه تشخیص داده می‌شود.

ایران چه جایگاهی در سلب اعتبار مقالات علمی دارد؟

بر اساس گزارش نیچر، در بین کشورهایی که در ۲۰ سال گذشته بیش از ۱۰ هزار مقاله علمی منتشر کرده‌اند، عربستان رکوددار بیشترین تعداد مقاله علمی سلب اعتبار شده است. نمودار زیر کشورهایی که بیشترین تعداد مقاله علمی سلب اعتبار شده را دارند، نشان می‌دهد؛

بر اساس این نمودار، ایران رتبه هفتم جهانی در سلب اعتبار مقالات علمی در ۲۰ سال گذشته را دارد. این در حالی است که پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم اخیرا اعلام کرد که ۴۵۳ مقاله از ۷۰۰ هزار مقاله ایرانی در ۱۰ سال گذشته سلب اعتبار شده‌اند. وی خاطرنشان کرد که در کل تا کنون ۹۰۴ هزار مقاله با وابستگی سازمانی ایران در اسکوپوس منتشر شده است.

ایران در سال ۲۰۱۸ رتبه اول جهانی در سلب اعتبار مقاله را داشت

طبق بررسی های صورت‌گرفته، در سال ۲۰۲۳، از هر ۱۰ هزار مقاله در ایران، ۱۶.۷ مقاله برگشت زده می‌شوند. اگر بخواهیم این آمار را با آمار سال ۲۰۱۸ مقایسه کنیم، این مقالات روند رو به رشدی را نشان می‌دهد. به گزارش science، در سال ۲۰۱۸، ایران با ۱۴ مقاله به ازای هر ۱۰ هزار مقاله، رتبه نخست را در دنیا از آن خود کرده بود. اما با گذشت ۵ سال، حدود ۲.۷ مقاله به ازای ۱۰ هزار مقاله بر تعداد مقالات برگشت‌زده شده ایران اضافه شده است. اما با این حال از رتبه نخست در ۲۰۱۸ به رتبه ۷ در ۲۰۲۳ رسیده است که در مقایسه با سایر کشورها، رشد نسبتا کندی دارد.

به عنوان مثال، چین که در سال ۲۰۱۸ از هر ۱۰ هزار مقاله، پنج مقاله برگشت‌زده داشت، حالا در ۲۰۲۳ از هر ۱۰ هزار مقاله ۲۳.۵ مقاله آن برگشت زده می‌شود. یا هند در ۲۰۱۸ با ۷.۵ مقاله در هر ۱۰ هزار مقاله رتبه چهارم دنیا را در اختیار داشت اما در ۲۰۲۳ با ۱۵.۲ مقاله در هر ۱۰ هزار مقاله، به رده هشتم رسیده است. نکته قابل ذکر اینجاست که عربستان‌سعودی که در حال حاضر نخستین کشور با بالاترین مقاله برگشت‌زده‌شده به شمار می‌رود، حدود پنج سال قبل، حتی در جمع ۱۰ کشور اول جهان با بالاترین مقالات سلب‌اعتبارشده هم قرار نداشت.

هر چند رتبه ایران در سلب اعتبار مقالات علمی در پنج سال گذشته بهبود یافته است؛ اما دلیل آن نه در افزایش کیفیت مقالات علمی موسسات ایرانی بلکه در بی‌کیفیتی مقالات کشورهایی مانند عربستان است.

انتهای پیام/