زهره حاجیان- آگهی و تبلیغ برای ما آدم های دهه 40 و 50 خلاصه می شد در دیدن تصویر زنانی که کنار یخچالهای جنرال استیل و تلویزیون های کمددار توشیبا بایستند و محصولاتشان را در تلویزیون تبلیغ کنند آن روزها شاید کسی به فکرش هم خطور نمیکرد که روزی سمت و سوی تبلیغات از کالا و محصولات شوینده و بهداشتی به طرف پیداکردن دوست و همسفر برود و آدمها برای پرکردن خلاءهای تنهایی و سفر رفتنشان حتی آگهی بدهند و در جست و جوی دوست و همسفر باشند.
سالهای گذشته مثل این روزها نبود که هرکس به تنهایی چمدان کوچکی بردارد و به سفر برود؛ آن روزها خانواده با یک یا چند فامیل و دوست و آشنا هماهنگ میکردند و چند خودرو با سرنشینان خوشحال به سمت شهرهای زیارتی یا شهرهای شمال میرفتند و خرج و خورد و خوراک شان هم باهم بود. آن روزها خانوادهها اصلا به فکر پرداخت هزینهها بهصورت دانگی نبودند. هرچه بود در سفره میگذاشتند و درکمال آرامش باهم میخوردند چراکه، هدفشان فقط سفر و لذت از لحظههای مسافرت در کنار همسر و فرزندان و اقوام بود اما این روزها فرزندان خانوادهها بهدلیل نداشتن خواهر و برادر و تکفرزند بودن تنها ماندهاند و آنهایی که دستشان به دهنشان میرسد و خانوادهشان از تمکن مالی خوبی برخوردار است آگهی میدهند و برای سفر دنبال همسفر میگردند.
از مدت ها پیش برخی ازسایتهای تبلیغاتی مکان و پایگاهی برای پیداکردن دوست و همسفر شده است. برخی از جوانان حضور در این سایتها را بهعنوان مکانی برای پیداکردن همراه و دوست و همسفری پذیرفتهاند و این حضور را فرصت مغتنمی میدانند تا همسفری برای سفرهای کوتاه و بلندشان پیدا کنند. یکی از این سایتها بیش ازهزار عضو دارد و چند نفر در بخش یافتن همسفر با هم گفتوگو میکنند.
در یکی ازاین درخواستها اینطورآمده است: به یک همسفر خوشخلق جهت گشت و گذار در شمال کشور با خودرو بنده نیازمندم .
نوع ادبیات و استفاده از کلمات برای پیداکردن همسفر هم در نوع خود جالب است: «سلام. قصد مسافرت به گرجستان دارم. با ماشین شخصی خودم. دفعه اولم نیست. تقریبا به جاده و مسیرها و شهرها تسلط دارم. همسفر خوشبرخورد میخوام. لطفا مشخصات بفرستید. متشکرم».
« سلام امید هستم. ۳۳ ساله دفعه سومی هست که میخوام برم تایلند. با اونجا کاملا آشنایی دارم. یک همسفر خوب میخوام. عجله هم ندارم. مشخصات فقط اس ام اس. خودم تماس میگیرم».
تغییرمکان دوستیهای خیابانی به تلگرام وشبکه های اجتماعی
یک جامعه شناس با اشاره به اینکه دربرخی از این تبلیغات جنسیت هم انتخاب میشود میگوید: در این نوع تبلیغات به خوبی میتوان مشاهده کرد که بسیاری از دوستیهای خیابانی به فضای مجازی کشیده شده است و این دوستیها به همخانه یا همسفرشدن میانجامد و مشکلات و آسیبهای اجتماعی را دامن میزند.
حمید فتاحی معتقد است دوستیهای ناپایداری که در این سایتها شکل میگیرد آسیبزنندهترین شکل دوستی است و اصلیترین هدف آنها متزلزل کردن بنیاد خانوادههاست و متاسفانه این سایتها بهدلیل عدم نظارت مسئولان امر روزبهروز بیشتر میشوند.
او با اشاره به اینکه در چند سال اخیر با گسترش شبکههای اینترنتی و مجازی تبلیغات نیز شکل دیگری پیدا کرده میگوید: از آنجایی که استفاده از این فضا تبلیغات را درزمان کوتاهی به نتیجه ایدهآل میرساند استقبالکننده بیشتری دارد البته تبلیغات در این سایتها محدود به امور مدیریتی و تجارت نشده و از یکی، دوسال پیش برخی با استفاده یا سوءاستفاده از این سایتهای تبلیغاتی اقدام به تبلیغاتی میکنند که دربرخی موارد هشداردهنده است و میتواند در آینده بحرانساز شود.
او میگوید: در این سایتها تبلیغات از کیف و کفش و لباسهای مجلسی و راحتی تا درخواستهای دوستی و پیداکردن همخانه و همسفر را میتوان یافت اما آنچه از نظر جامعهشناسی مهم است آسیبهایی است که این دوستیها یا همسفران میتواند به دنبال داشته باشد و ضرورت نظارت مسئولان و ناظران و مدیران فرهنگی را میطلبد.
دعوت های پیامکی از آدمهای حقیقی
یکی ازموضوعاتی که اخیرا درباره آن بحث میشود و در تهران گسترش فراوانی داشته است، پیداکردن همسفر است و کسانی که به این درخواستها پاسخ میدهند توجهی به خانواده خود ندارند و اجازه گرفتن از آنها را امری پیشپا افتاده میدانند.
یک کارشناس ارشد علوم اجتماعی با بیان این مطلب میگوید: این نوع سایتهای تبلیغاتی مدتی است که یک نوع خاص آگهی را روی خروجی خود در معرض نمایش عمومی قراردادهاند و آگهی موردنظر ازافراد برای همسفرشدن دعوت میکند.
حسن مرادیان با اشاره به اینکه دربرخی از این آگهیها به موارد جالب توجهی برمیخوریم میگوید: تقاضای همسفر برای سفرهای خارج از کشور مانند ترکیه ، دوبی، کانادا تا پیادهروی در پارکهای تهران وحتی پیاده روی ازمیدان تجریش تا میدان ولیعصراز ساعت 12 نیمه شب تا صبح هم دیده میشود.
این کارشناس آسیبها با اشاره به خطراتی که دختران و پسران جوان را تهدید میکند میگوید: حتی با یک حساب سرانگشتی به این نوع آگهیها میتوان فهمید که در این نوع درخواستها هیچ حریمی ومحدودیتی وجود ندارد وبه شکل رسمی از مخاطب درخواست میشود که به صورت کاملا آزاد به این آگهی پاسخ دهد و تاسفآورتر این است که این اتفاق در بطن جامعه میافتد. مرادیان به شرایطی که ممکن است پس از این دیدارها اتفاق بیفتد اشاره میکند و میگوید: ازآنجایی که دو طرف یکدیگر را نمیشناسند وهیچگونه احراز هویتی ازشخص آگهیدهنده وجود ندارد امکان هرنوع سوءاستفاده و کشیده شدن مخاطب به صحنههای اخاذی و سوءقصدهای جنسی هم وجود دارد.
یکی از دلایل یافتن همسفر تکفرزندی و تنهایی فرزنذان در خانواده است
مسعود رضاپور، مرد 47 سالهای است که شرکت پخش عمده مواد غذایی دارد. او درمورد آشنایی خود با این سایتها میگوید: به صورت تصادفی با این سایتها آشنا شدم و برای یکی از آنها پیغام گذاشتم و آمادگی خود را برای سفر اعلام کردم.
اوبا اشاره به اینکه خودم را مریم 25 ساله معرفی کردم میگوید: با ایمیل در ارتباط بودیم. او خودش را مهدی 30 ساله معرفی کرد و درخواست سفر به ترکیه داشت. من شماره خواستم تا به او زنگ بزنم. به سرعت قبول کرد و زنگ زدم. مهدی وقتی صدای مردانه مرا شنید جا خورد اول گفتم که صدایم را عوض کرده ام اما قبول نکرد. گفتم پس این سوالم را جواب بده که چرا دنبال همسفر دخترهستی؟ او دلیلش را تنهایی، نداشتن خواهر و برادر و داشتن پول فراوان ذکر کرد وگفت: یه همسفرخوب و خوشاخلاق میخواهم که مانند پدر و مادرم درسفرها غر نزند همه هزینهاش را هم قبول میکنم و گوشی را قطع کرد وهر چقدر تماس گرفتم خاموش کرده بود.
در این رابطه ها حریم ها رعایت نمی شود
حمید فتاحی معتقد است فرهنگ ایرانی با انتخاب یک همراه مانند همسر، همسفر، دوست و.. مشکل خاصی ندارد اماهمین انتخاب شرایط و مقتضیات و هنجارهای مختص به خود را دارد و مشخص است کسی که به دنبال جذب همسفر ازطریق سایتها و آگهیها میروند در خوشبینانهترین حالت ازبرقراری ارتباط با افراد جامعه ناتوان است و با این کار دربرقراری روابط با دیگران هم قائل به هیچ حریمی نیستند و از آنجایی که جامعه ما این شرایط را نمیپذیرد و به این شکل از روابط واکنش منفی نشان میدهد برای رسیدن به اهداف خود به این شکل از آگهیها روی میآورند.
105105