به گزارش ایسکانیوز،روزانه بسیاری از ما با صحنه های نامطلوب سوانح رانندگی مواجه می شویم ،امری که ناشی از سهل انگاری عموم ماست و در بحث رفع مشکل هر دستگاهی در مقام توجیه از خود برآمده و سنگینی این بار را بر دوش نهادی دیگر می اندازد ،اما به راستی در بروز این مشکلات چقدر هریک از ما دخیل هستیم؟

جاده ها به عنوان عامل مهمی در بروز بسیاری از حوادث رانندگی به شمار می آیند،جالب است بدانیم در سال ٢٠١٠ یک میلیون و ٢٥٠ هزار نفر در حوادث رانندگی در جهان جان خود را از دست دادند و ایران هم به عنوان یک کشور در حال توسعه جایگاه چشمگیری از نظر ایمنی جاده و آمار تصادفات جاده‌ای در جهان ندارد. این کشور به ازای هر ١٠٠ هزار نفر راننده، ٩٢,٧ قربانی حوادث رانندگی در سال ٢٠١٣ داده است. شاید ایجاد جاده‌های هوشمند راهی باشد که بتوان این تعداد را به شدت کاهش داد یا حتی با صفر رساند و در عین حال مصرف سوخت خودروها را بهتر مدیریت کرد و فکری به حال ترافیک شهرهای بزرگ از جمله تهران کرد.

اقدامات کشورهای پیشرفته در زمینه کاهش تصادفات جاده ای

آمریکا:

1. اقدامات زیر بنایی در زمینه فرهنگ سازی در مدارس

2. بهره گیری از تکنولوژی های نوین در زمینه ساخت پل های متحرک در نقاط حادثه خیز و دارای ترافیک سنگین

3. در این کشور مسئولیت سنگینی به اداره راه و شهرسازی داده شده که در صورت تشخیص این اداره در سهم تصادفات آن اداره باید مسئولیت خسارات را به عهده گرفته و پاسخگو باشد.

4. در ساخت فیلم های هالیود از مسئولین این سازمان خواسته شده که در فیلم های تازه ساخت قوانین راهنمایی و رانندگی به وضوح به نمایش گذاشته شود .

5. به توجه به موقعیت های جغرافیایی و نژادی مختلف در ایالت های این کشور قوانین راهنمایی و رانندگی در هر ایالت با دیگر ایالت ها تفاوت دارد.

6. سازمان خاصی به نام Road Inspectors بر جاده نظارت دارد که در صورت تشخیص یا عدم صلاحیت جاده ای یا قسمتی از آن جاده تا اطلاع ثانوی از عبور و مرور خودروها جلوگیری نموده و سپس آن مورد با جدیت برای اصلاح در دستور کار این سازمان قرار می گیرد.

7. در زمستان سطح جاده ها به دلیل استفاده از سیستم های زیرزمینی گرمایشی دچار یخ زدگی نمی شوند بنابراین از این لحاظ مشکلی ندارند.

آلمان:

1. در این کشور قوانین راهنمایی و رانندگی با جدیت 100 درصد درنظر گرفته می شود و جریمه های سنگینی درنظر گرفته می شود.

2. فرهنگ سازی در این کشور به مانند دیگر کشورها در دستور کار وزارت فرهنگ این کشور می باشد.

3. بودجه های کلانی برای اداره راه در نظر گرفته می شود که به طور حتم تمامی نقاط حادثه خیز جاده ها شناسایی و رفع می گردد.

4. تمامی جاده های این کشور به سیستم پیشرفته تصویر برداری مجهز هستندکه ترافیک در جاده ها به طور آنی مشاهده می شود.

5. اخذ گواهینامه رانندگی ملزم به تعهدات خاصی و آموزش های خاصی را نیز می طلبد.

6. اخذ تست اعتیاد و الکل به طور وسیع و گسترده

7. در این کشور در هر اداره پلیس راهنمایی و رانندگی بخش مستقلی به نام فرهنگ ترافیک وجود دارد که با اختیارات خاصی در زمینه افزایش آگاهی ترافیکی اقدام می کند.

استرالیا:

1. در این کشور 95 درصد جاده هاهموار و به دلیل طراحی های دقیق و حساب شده از ایجاد پیچ ها جلوگیری شده است .

2. فرهنگ سازی های گسترده توسط پلیس و سازمان آموزش و پرورش این کشور صورت می گیرد .

3. اجرای برنامه ها و گفتگوی های ویژی خبری در صداو سیما

4. سازمان خاصی در این کشور مسئولیت صدور گواهینامه ها را برعهده دارد.و زمان اخذ گواهینامه کامل نیز چهار سال می باشد.

دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی:

1. بهینه سازی و ایمن سازی ماشین ها : در کشورهای پیشرفته صنعتی نظیر چین ،فرانسه ،ژاپن و... در جهت کاهش تصادفات در طی یک برنامه طولانی مدت کیفیت خودروها هر روز بهتر وبهتر می گردد و نظارت خاصی از طرف این دولت ها بر سازندگان خودرو انجام می گردد.

2. سرمایه گذاری شدید مالی برای ایمنی جاده ها : در این کشور سازمان ویژه ای که بر ایمنی جاده ها نظارت می کند و در صورت مشهود شدن نقاط حادثه خیز سریعا آن نقاط به طور کاملا مهندسی تغییر هندسه داده و رفع مشکل می گردد.

3. واگذاری مسئولیت سنگین به ادارات راه و شهرسازی:در صورت مشخص شدن علت تصادف به خاطر دارا بودن نقطه حادثه خیز اداره راه و شهر سازی باید جوابگو بوده و در صورت تشخیص مقصر بودن باید آن اداره خسارت را پرداخت کند،البته شایان ذکر است که که این اداره از لحاظ نیروی متخصص و منابع مالی مشکلی ندارند.

4. سیستم های داده ای و تحلیلی : این سیستم به طور جامع اطلاعات تمامی تصادفات را در خود ذخیره و تحلیل های دقیق و واضحی را فراهم می کند به طوری که سیستم های قابل حمل در داخل ماشین پلیس که دارای سنسورهای ویژه ای می باشد در هنگام حضور در سر صحنه تصادف اطلاعات دقیقی نظیر محل تصادف و وضعیت جوی ،وضعیت راه و... را به مرکز کنترل تصادف ارسال و این اطلاعات همیشه در دسترس است.

5. آموزش قوانین ترافیکی به کودکان :صرفا ملاقات از مدارس و ایراد سخنرانی ها تاثیر اندکی در کودکان دارد که این موارد فقط به صورت کوتاه مدت در ذهن کودکان قرار می گیرد لذا این برنامه ها باید بصورت اجباری در برنامه درسی آنان طراحی گردد در کشور هایی مثل ژاپن ،آمریکا،فرانسه ،کانادا،آلمان و... این آموزش فرهنگی به صورت کاملا جدی در مهد کودک ها ،مدارس و حتی درخانواده ها صورت می گردد.

6. برنامه های عمومی : در فیلم های سینمایی بخصوص در سال های اخیر با هماهنگی سازمان کنترل ترافیک آمریکا این موضوع در دستور کار صنعت فیلم هالیوود این کشور قرارگرفته است.و کارگردانی برنامه هایی که درآنها مسئولان راهنمایی و رانندگی با حضور بازماندگان تصادفات گفتگوی ویژه ایجاد نموده و هر گونه انتقادی از طرف مسئولان یا بازماندگان یا مجریان برنامه قابل بحث می باشد.و درصورت مقصر خواندن سازمان خاصی ،با توجه با قوانین آن کشور پرونده های قضایی تشکیل و بررسی می گردد.

7. آموزش و تست رانندگی:آموزش های سنگین و طولانی مدت ، برگزاری آزمون توسط اساتید خاص مورد تایید سازمان رانندگی:توضیح اینکه در کشور آمریکا به دلیل ارتقاء وسیع سطح فرهنگ سن اخذ گواهینامه رانندگی 15 سال می باشد البته این به دلیل برنامه های طولانی مدت و بهینه کردن فرهنگ در بین مردم آمریکا می باشد.

آمار قربانیان جاده ای در ایران

در سال ٢٠١٣، کشور ما با ثبت آمار ٩٢,٧ قربانی از هر ١٠٠ هزار راننده بسیار بهتر از کشورهایی مانند گینه با ٩٤٦٢ کشته در هر ١٠٠ هزار راننده وسایل نقلیه در همان سال عمل کرده است. با این حال نمی‌توان عملکرد آن را با کشورهایی مانند سوییس، فنلاند اسپانیا و بریتانیا مقایسه کرد که تنها ٤ یا ٥ نفر کشته از هر ١٠٠ هزار راننده در سال ٢٠١٣ را تجربه کردند.

اگر بخواهیم به بحث آسیب شناسی وارد شویم و در مقام مقایسه جاده های خود با کشورهای پیشرفته برآییم خواهیم دید، کشورهای موفق در این زمینه همواره به فکر بیشتری فرورفته اند و در صدد رفع مشکلات این حوزه به صورت بهینه تر برآمده اند.

نقل قولی معروف از مدیر شرکت مایکروسافت، بیل گیتس، در مورد صنعت خودروسازی وجود دارد: اگر شرکت جنرال موتورز به اندازه صنعت رایانه پیشرفت کرده بود الان ما باید خودروهایی می‌راندیم که با قیمت تنها ٢٥ دلار می‌توانستند بیش از هزار مایل با هر گالن بنزین حرکت کنند. این گفته خود نشان از شکاف بسیار زیاد میان رشد صنایع مختلف مانند رایانه و الکترونیک و حمل و نقل در جهان است.

اگر بخواهیم پیشرفت علوم رایانه و الکترونیک را با توسعه جاده سازی در جهان و در مرحله بعد با کشور خودمان مقایسه کنیم، به نظر می‌رسد شرایط بسیار وخیم تر خواهد بود. برای ما ایرانیان جاده در بهترین حالت سطحی صاف از زمین است که خودرو‌ها می‌توانند روی آن حرکت کنند، مجهز به دوربین‌های مدار بسته باشد تا رانندگان متخلف را شناسایی کند و در برخی جاده‌ها دکل‌های بلند نورافکن دارد که در شب به رانندگان کمک می‌کند بهتر مسیر خود را مشخص کنند. ولی شاید بتوان از جاده توقع بیشتری داشت.

خودروهای هوشمند

صحبت های گوناگون خبر از آمدن خودروهای هوشمندی است که مسیر رانندگی را برای راننده شان بی دغده و آسان کرده است،خودروهایی که توسط آن ها تنها با وارد کردن اطلاعات مقصد پس از طی مسافت مشخصی خود را در مقصد مورد نظر ببیند.

امروز یعنی اوایل سال ٢٠١٧ شرکت‌های خودروسازی بزرگ جهان دست به تولید خودروهای برقی با آلایندگی صفر و سازوکار‌های خودران کرده‌اند.

به هر حال چاره‌ای نداریم جز این که بپذیریم که در چه مسیری حرکت می‌کنیم. آینده این است: خودروهای بدون آلایندگی، احتمالا برقی یا هیدروژنی و از همه مهمتر خودران. تعداد این خودروها روز به روز در حال افزایش است و قطعا همه گیر خواهد شد.

جاده‌های هوشمند

حال که چنین آینده‌ای را خواهیم داشت چرا به فکر هوشمند کردن جاده‌ها نباشیم. جاده‌هایی که خودروهای هوشمند را مدیریت کنند.

کشور هلند قرار است از سال آینده شاهد ظهور جاده‌های جدید با قابلیت درخشش در زمان تاریکی و ارائه شارژ مورد نیاز برای خودروهای الکتریکی باشد. جاده‌های هوشمند که از توانایی درخشش در تاریکی شب برخوردار بوده و می‌توانند شاخص‌های آب و هوایی را در تاریکی به شکل نشانه‌هایی درخشان نمایش دهد،‌از اواسط سال ٢٠١٣ در هلند نصب خواهند شد.

همچنین، در اوایل ماه آوریل، در بزرگراه منتهی به شهر اوس در جنوب هلند، برای اولین بار از خطوط درخشان جاده‌ای استفاده شد.

به علاوه طرحی نیز ارائه شده که در آن خطوط القای انرژی ویژه خودروهای برقی - طراحی جاده‌های هوشمند با خطوط شارژ کننده خودروهای الکتریکی- در جاده‌ها در نظر گرفته شده است.

اما شاید بتوان پا را باز هم فراتر گذاشت و هوشمندی جاده‌ها را بهتر کرد.

جاده‌هایی برای مدیریت خودروها

جاده‌ها را می‌توان طوری طراحی کرد که هر خودرو با ورود به آن به یک سیستم مرکزی مدیریت ترافیک متصل شود تا تنها بر اساس قواعد ایمنی آن جاده خاص حرکت کند. این کار چندین حسن خواهد داشت.

اول این که هر خودرو با ورود به جاده در حقیقت وارد مسیری از پیش تعیین شده خواهد شد و دیگر اجازه نخواهد داشت تا حرکت خارج از آنچه در آن جاده و با توجه به شرایط خودروهای دیگر انجام دهد. یعنی چه؟ یعنی دیگر تصادف بی تصادف! یعنی این که اگر شما در چنین جاده‌ای باشید این جاده است که به خودروی شما اجازه نمی‌دهد فاصله خود را با خودروی روبرو از حد مجاز کمتر کند، اگر خودرویی در جاده به هر دلیل متوقف شود از ابتدای جاده حرکت خودروهای دیگر را طوری تنظیم خواهد کرد که توقف یک خودرو جلوگیری از عبور دیگران را به حداقل برساند و در نهایت رفت و آمد تسهیل شود.

دومین مزیتی که سیستم‌های سراسری کنترل ترافیک در جاده‌ها خواهند داشت این است که همه چیز به صورت اتوماتیک انجام خواهد شد و سرنشینان می‌توانند به طور دقیق بدانند که در چه بازه‌ای از زمان می‌توانند از جاده‌ای مشخص عبور کنند.

در نهایت هم راننده خودرو‌هایی که در این جاده‌ها حرکت کنند خواهند توانست در نبود خودروهای دیگر به هر سرعتی که می‌خواهند حرکت کنند و نگران از دست رفتن لذت رانندگی نباشند. مثلا سیستم وقتی بداند که یک خودرو مثلا در فاصله ١٠ کیلومتری یک پیچ خطرناک است و هیچ خودروی دیگری هم در نزدیکی آن نیست، به آن اتومبیل اجازه خواهد داد تا فاصله مثلا یک کیلومتری آن پیچ به سرعت خود ادامه دهد و وقتی به آن نزدیک شد به طور خودکار سرعت خود را کاهش دهد و به حد ایمن متناسب با آن پیچ برساند.

در واقع صحبت از آن است که سیستم کنترل راهبری خودروها در هر جاده مخصوص شرایط آن جاده تعبیه می‌شود و هر خودرو با ورود به آن به صورت خودکار وارد آن می‌شود و از قوانین و شرایط آن پیروی می‌کند.

این سیستم راهبری و مدیریت ترافیک می‌تواند در کنار خودروهای خودران مکملی کامل برای جلوگیری از بروز حوادث جاده‌ای در عین حفظ لذت رانندگی برای سرنشینان باشد.

هوشمندسازی جاده های ایران

داوود کشاورزیان معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اهمیت هوشمندسازی جاده های کشور و وجود 680 دستگاه دوربین نظارت تصویری برای نظارت بر وضعیت جاده ها ، بازبینی و کنترل سرعت وسایل نقلیه در راه های شریانی کشور اظهار کرد:‌نصب این دوربین ها نه تنها بر مکانیزه شدن کنترل راه ها منجر شد بلکه بسیاری از نهادهای ذی‌ربط مانند پلیس راه ،سازمان امدادو نجات وهلال احمر و مراکز مدیریت بحران در استان ها نیز با اتصال به این سامانه ، امکان دستیابی به اطلاعات راه ها را داشته و خدمات خود را انجام می دهند.

وی یادآور شد: طی 8 سال گذشته ثبت تخلفات سرعت دربخشی ازراه های اصلی کشور توسط دوربین ها انجام شده ولی به زودی تمام 36 هزار کیلومتر راه های شریانی کشور به سیستم مکانیزه ثبت تخلفات عبور ومرور وسرعت مجهز می‌شود.

جای خالی بستر فرهنگ سازی در کشور

از تمام این نکات هم که بگذریم بحث فرهنگ سازی در امر عبور و مرور همچنان نقطه کم رنگ و کوری است که به ندرت در میان رانندگان دیده می شود .

402/101

نویسنده : ندا عبدالهی