به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، چند سالی است که با شروع فصل گرما مهمان ناخوانده‌ای هم از راه می‌رسد و تحمل تابستان گرمی که هر سال با گمایش زمین، گرمتر از سال قبل می‌شود را برایمان دشوار می‌کند. ریزگردها مهمانان ریزی که مشکلات بزرگ درست می‌کنند، امسال هم بیشتر استان‌ها را درگیر کرده‌اند و در برخی شهرها مانند اراک حتی کار به تعطیلی ادارات رسید و چند روز پیش هم قطار مشهد-سرخس به همین دلیل مجبور به توقف شد. هواشناسی هم هر روز هشدار می‌دهد که گروه‌های حساس و کودکان از خانه خارج نشوند، اما پای ریزگردها چطور به آسمان کشور باز شد؟
آلودگی هوا مهمان تابستان و زمستان تهران / از طوفان‌های گرد و خاک تا مالیاتی که به جیب شهرداری‌ها می‌رود
موضوع در استان سیستان و بلوچستان بحرانی‌تر است و در آخرین طوفان ریزگرد که روز جمعه به وقوع پیوست بنابه گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان ۲۴۸ نفر به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه کردند. همچنین از ۲۷ تیرماه تا اوایل مرداد در پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز یک هزار و ۵۸۰ نفر از مردم راهی بیمارستان و مراکز درمانی شدند که از این تعداد ۱۰۲ نفر بستری نیاز به بستری داشتند. این اتفاقات و آمارها چیزهایی نیستند که به راحتی از کنارشان عبور کنیم.
بنا به گفته حسن وحید معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، ۱۴ میلیون هکتار کانون بحران ریزگرد در کشور وجود دارد، ضمن آنکه نزدیک به ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلیون هکتار در حوزه‌های خارجی ریزگرد وارد کشور می‌شود.
بارندگی در غالب استان‌های شرق کشور حدودا ۳۷ تا ۵۰ درصد زیر حد نرمال بود
احد وظیفه سرپرست مرکز تغییر اقلیم و خشکسالی سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص عوامل تشدید کننده گرد و غبار و آلودگی هوا در کشور گفت: بارندگی در غالب استان‌های شرق کشور حدودا ۳۷ تا ۵۰ درصد زیر حد نرمال بود. در نتیجه رودخانه‌ها و تالاب‌ها به درستی آبگیری نشده‌اند. علاوه بر این آب هیرمند به تالاب هامون وارد نشده و این تالاب خشک شده است. با وجود الگوی مشخص جوی و بادهای ۱۲۰ روزه شمال به جنوب، گرد و خاک از این تالاب بلند شده و به سمت شهرهای جنوبی سیستان و بلوچستان و حتی بخش‌هایی از هرمزگان و کرمان می‌رود.
وظیفه عنوان کرد: وجود بادهای ۱۲۰ روزه اتفاق غیرعادی نیست بلکه خشک شدن هامون شرایط را غیرعادی کرده است. اگر دریاچه آب داشت، بادهای ۱۲۰ روزه باعث انتقال رطوبت و تعدیل دما می‌شد اما خشک شدن خاک، انسجام آن را کاهش می‌دهد و با هر بادی ذرات ریز بلند می‌شوند.
سرپرست مرکز تغییر اقلیم و خشکسالی سازمان هواشناسی با اشاره به کاهش شدید حجم دریاچه‌ها در کشور گفت: مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در افزایش گرد و غبار کمبود بارندگی و تامین نشدن آب تالاب‌ها است. برای مثال دریاچه نمک قم یکی از کانون‌های تولید گرد و غبار است که روی تهران تاثیر می‌گذارد یا خشک شدن دریاچه ارومیه این منطقه را به کانون گرد و غبار تبدیل کرده است. تالاب گاوخونی و صالحیه هم از جمله مواردی هستند که با کاهش حجم آب مواجه شده‌اند.
وظیفه افزود: طبیعت این کم بارشی‌ها را فراموش نمی‌کند؛ یعنی اثرات کم بارشی سه سال پیش امروز خود را نشان می‌دهد زیرا آبی که باید وارد چرخه می‌شد، وارد نشده و سفره‌های زیرزمینی فقیر شده‌اند. علاوه بر این با برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی شاهد افت سطح آبخوان و فرونشینی زمین هستیم. این موضوع مرگ آبخوان را به دنبال دارد زیرا آبی برای پمپاژ کردن دریافت نمی‌کند و برداشت‌ها هم بیش از توان اکولوژیکی است. خشک شدن تالاب صالحیه تهران هم این موضوع را تشدید کرده است.
بهمن ایزدی کویرشناس و فعال محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز در این باره گفت: دلیل اصلی این پدیده که سلامت مردم را در خطر قرارداده و ما را با بحران محیط زیست مواجه کرده، تهی شدن عرصه‌های رویشگاهی و تبدیل آنها به مراکز صنعتی، صنایع تبدیلی، کشاورزی و دامداری است. گسترش شهرها و جاده‌هایی که ضرورتی برای ساخت بسیاری از آنها وجود نداشته، نیز مزید بر علت شده است.
وی ادامه داد: در اصفهان، یزد، کرمان و فارس به چشم دیده‌ام که مراتع توسط سودجویان و یا تحت جانمایی‌های غلط بخش‌هایی ازدولت مستمرا به عنوان تملک‌های شخصی تخریب و به عرصه‌های فاقد پوشش مبدل می‌شوند که با وزش کوچکترین باد، گرد و خاک بلند و حمل می‌شود. پوشش گیاهی مرتعی محافظ خاک است و با از بین رفتن آنها خاک سست و ریز دانه‌ها در هوا معلق و سایر مناطق حمل می‌شود. گاهی شدت گرد و خاک به قدری است که دید رانندگان در جاده مختل شده و تصادفات متعدد رخ می‌دهد.
کاهش رویش گیاهان با افزایش ریزگردها
کویرشناس با اشاره به تبعات افزایش ریزگردها در کشور، گفت: ریزگردها حتی می‌توانند در رویش گیاهان هم تاثیر بگذارند و با بارگذاری و نشستن روی برگ درخت‌ها، عمل فتوسنتز را با اختلال مواجه کنند. کند شدن فتوسنتز و نبود تعادل، درخت را بیمار و در معرض آفت‌ها قرار می‌دهد. کمبود آب و ریزگردها در بسیاری از مناطق مانند بوانات در شمال فارس باعث از بین رفتن درخت‌های گردو ۲۰۰ ساله شده است.
وی با بیان اینکه ریزگردها سلامت انسان را تحت تاثیر سو قرار می‌دهند، گفت: برای مقابله با ریزگردها باید دست از عملیات انتقال آب دست برداریم. در چنین شرایط هولناکی شایسته است که در امورات کشاورزی گیاهان کم آببر و سازگار با اقلیم کشت کنیم و در مجموع مدیریت رویشگاه‌ها را در غالب طرح و هدف ملی ببینیم و برای آن برنامه اجرایی مبتنی بر اصول توسعه پایدار ایجاد کنیم.
وجود یک میلیون حلقه چاه در کشور
ایزدی با بیان اینکه شاهد افزایش پدیده باغ شهرها در کشور هستیم، عنوان کرد: وجود یک میلیون حلقه چاه در کشور یعنی ما از ایران یک آبکش ساخته‌ایم که البته آمارهای غیررسمی بیش از این مقدار است. منابع پایه و حیاتی کشور در بحران است اما برنامه‌ای نداریم. بخش کشاورزی بیش از ۹۲ درصد آب کشور را مصرف می‌کند و به دلیل کشت‌های غیراصولی بیش از ۶۰ درصد این آب هدر می‌رود.
وی ادامه داد: ما شناسنامه‌ای برای استفاده درست از اقلیم‌های کشاورزی و آب و خاک نداریم. اگر وزارت کشاورزی و نیرو به فکر نجات این سرزمین باشند، شایسته است کمی درنگ کرده و در مصرف آب حوزه کشاورزی تجدید نظر کنند و بر اساس سوابق زیانبار موجود باید به طورجدی توجه کنند که ایجاد سدهای متعدد راهکار کنترل این شرایط و برون رفت از بحران نیست.
کویرشناس با اشاره به اینکه تقریبا ۸۵ درصد از تالاب‌ها خشک شده‌اند، بیان کرد: بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین کشور که دریاچه پریشان بود را از دست دادیم و این دریاچه امروز خود به کانون ریزگرد تبدیل شده است. دریاچه طشک و بختگان هم با ۱۲۰ هزار هکتار مساحت به کویر نمک تبدیل شده‌اند و ریزگردهای شیمیایی و نمکی سلامت مردم در حوزه کربال و خرامه به خطر انداخته است. براساس آماری که مسئولان اعلام کرده‌اند، در شهرستان خرامه که در جوار دریاچه خشکیده بختگان است، ۴۰۰ بیمار سرطان ریه داریم. بسیاری از مردم هم دچار بیماری پوستی می‌شوند.
افزایش مهاجرت اجباری
وی افزود: خشک شدن تالاب‌ها به دلیل دخالت ما در تعدیل آب و قوانین طبیعی توزیع آب وحشتناک است. در منطقه کربال بیش از ۶۰ روستا و آبادی وجود دارد که به دلیل انتقال آب رودخانه کر در حوزه‌های بالادست و انتقال به اراضی برنج کامفیروز، مزارع بخش کربال خشک شده و بومیان کربال سکونتگاه‌های دیرینه‌شان را رها و به حاشیه شهرهای اقماری از جمله شیراز مهاجرت کرده‌اند .
به گزارش ایسکانیوز، افزایش گرمایش زمین و خشک شدن تالاب‌ها باعث شده که دریاچه‌ها و تالاب‌ها به کانون‌های ریزگرد تبدیل شوند و با کوچکترین بادی گرد و خاکی بلند شود که سلامت مردم منطقه را به خطر بیاندازد و کارها را تعطیل کند. روزگاری ریزگردها در مقاطعی در برخی استان‌ها دردسرساز می‌شدند اما امروز بیشتر شهرهای ایران با این مشکل مواجه شده‌اند و اگر امروز فکری به حال این شرایط نشود، شاهد افزایش روزافزون مهاجرت‌های اجباری و فقر در کشور خواهیم بود.
انتهای پیام /
نظر شما