به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشگاه‌های برتر جهان در تصمیم‌گیری و کسب درآمد، مستقل از دولت‌ها هستند و این راز پویایی و پیشرفت علم در این کشورهاست؛ اما در ایران این دولت است که اصلی‌ترین منبع مالی دانشگاه به حساب می‌آید و در نتیجه دولت تصمیم می‌گیرد که دانشگاه چه رویکردی در آموزش و پژوهش داشته باشد.
دانشگاه‌های ایران تنها تابع تصمیمات دولت هستند تا جایی که کارشناسان معتقدند این دانشگاه‌ها تنها برای پاسخگویی به خواست اجتماع، مدرک صادر می‌کنند و توانایی تربیت نیروهای انسانی کارامد را ندارند. این کارشناسان راهکار را در دادن قدرت تصمیم‌گیری به دانشگاه‌ها و استقلال مالی آن‌ها می‌دانند.
سجاد برخورداری در گفت‌وگو با ایسکانیوز درباره تاثیر ساختار اقتصادی فعلی ایران بر دانشگاه‌های کشور، اظهار کرد: اقتصاد و دانشگاه هر دو در ایران دولتی هستند. به همین دلیل نقشی که اقتصاد در کشور بازی می‌کند، آموزش و پرورش و دانشگاه را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این که وقتی دولت هم در اقتصاد و هم در دانشگاه حضور دارد، همان نگاه مدیریت اقتصادی‌اش به دانشگاه هم سرایت می‌کند، افزود: به همین دلیل فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی که قرار است دولت بخشی از منابع آن را تامین کند، به وضعیت اقتصادی کشور وابسته می‌شود.
وی با تصریح بر این که هر نوسان اقتصادی که پیش بیاید، فعالیت دانشگاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفت: اگر به خاطر ساختار اقتصادی دولتی حاکم، مشکلات بودجه وجود داشته باشد، اولین ضربه‌اش به فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها می‌خورد، چرا که منبع اصلی تامین منابع برای اداره دانشگاه وابسته به دولت است.
برخورداری، وابستگی دانشگاه‌ها به وضعیت اقتصادی کشور را منفی دانست و تاکید کرد: وقتی دولت نتواند منابع و اعتبارات دانشگاه را تامین کنند، کیفیت خدمات دانشگاه‌ها پایین می‌آید و در نتیجه دانشگاه‌ها برای تامین منابع مالی خود به شکل‌های مختلف دانشجو می‌گیرند.
گسترش بدون ضابطه پردیس‌ها برای درآمدزایی دانشگاه
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این که دانشگاه در شرایط کمبود منابع مالی از کیفیت خود می‌کاهد تا بتواند نیازهایش را تامین کند، افزود: گسترش بدون ضابطه پردیس‌ها برای درآمدزایی حتی در دانشگاه‌های خوب کشور، خطر جدی است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها فقط مدرک صادر می‌کنند تا بتوانند خواسته جامعه را برآورده کنند. تمرکز دانشگاه در ارائه دروس و دوره‌ها بر تربیت نیروی کار و ایجاد اشتغال نیست.
برخورداری درباره تاثیر اقتصاد دولتی بر نوع آموزش‌های دانشگاهی، گفت: بیشتر شغل‌ها در جامعه ما دولتی هستند چون دولت در اقتصاد نقش دارد و در نتیجه دانشگاه نیرویی تربیت می‌کند که در محیط دولتی یا با رانت‌های دولتی و یارانه‌های دولتی برای خودش شغل ایجاد کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این که درآمدهای نفتی زیاد دولت سبب تاسیس گسترده دانشگاه‌ها پس از انقلاب شده است، افزود: به طوری‌که امروز تعداد دانشگاه‌های ایران از دانشگاه‌های چین با یک میلیارد جمعیت هم بیشتر است.
وی درآمدهای زیاد نفتی را عامل ایجاد دانشگاه‌ها در همه شهرها و روستاها دانست و ادامه داد: دانشگاه‌هایی که هیچ هدفی برایشان تعریف نشده و تنها کارخانه مدرک‌سازی هستند. این‌ها تبعات این اقتصاد بر روی دانشگاه‌هاست.
دانشگاه‌های ایران در تصمیم‌گیری مستقل نیستند
برخورداری درباره راهکار بهبود وضعیت دانشگاه‌ها در کشور گفت: باید دانشگاه‌ها در تصمیم‌گیری استقلال داشته باشند اما؛ امروز در ایران دانشگاه‌ها استقلال تصمیم‌گیری ندارند. همه چیز از بالا دیکته می‌شود و دانشگاه باید اجرا کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، دادن قدرت تصمیم‌گیری به دانشگاه‌ها را مقدمه ایجاد استقلال کامل این نهاد دانست و افزود: به همین دلیل نیاز به یک بازنگری کامل در ساختار آموزشی و پژوهشی کشور است که بر آن اساس تعیین تکلیف در کلیات با شورای آموزش باشد و بقیه اختیارات به دانشگاه واگذار شود.
وی با اشاره به این که وزارت علوم در بخش نوآوری و فناوری طرحی را برای تجمیع دانشگاه‌ها دنبال می‌کند، تصریح کرد: بر این اساس دانشگاه‌ها دیگر اجازه توسعه ندارند و تورم دانشگاهی که ایجاد شده، از بین خواهد رفت تا دانشگاه‌های باقی مانده چابک و توانمند شوند. در نتیجه شاید تنها 20 دانشگاه در کشور باقی بماند.
برخورداری در ادامه خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها باید ماموریت‌گرا شوند. الان احساس می‌شود که دانشگاه‌ها نقشی در کشور ندارند و فقط مدرک صادر می‌کنند؛ اما ماموریت‌گرا شدن، دانشگاه‌ها را از این حالت خارج می‌کند.
وی، رسیدن به استقلال مالی را گام بعدی استقلال دانشگاه‌ها عنوان کرد و افزود: اگر برای دانشگاه‌ها ماموریت تعریف شود و کمک دولت تنها بر اساس خروجی‌های کیفی باشد، زمینه‌های استقلال مالی فراهم می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پایان بر لزوم تعطیلی پژوهشگاه‌های وابسته به سازمان‌ها تاکید و اظهار کرد: در این شرایط همه تحقیقات در دانشگاه‌ها متمرکز می‌شوند و در نتیجه دانشگاه می‌تواند تحقیقات درست را جذب کند.
انتهای پیام/
نظر شما