گروه بین‌الملل ایسکانیوز؛ صدور خدمات ‌فنی و ‌مهندسی ایران به ‌منطقه و ‌واردات ‌اقلام مورد نیاز از آن ‌کشورها موجب ‌توسعه ‌روابط ‌اقتصادی‌ طرفین، کاهش‌ اثر تحریم‌های ‌آمریکا علیه ‌ایران و گسترش‌ مبادلات ‌تجاری ‌چشمگیری را طی‌ بیش‌ از یک ‌دهه در پی‌ داشت؛ به‌گونه‌ای‌که میزان‌ مبادلات ‌تجاری ایران و آمریکای‌لاتین از 900 میلیون‌ دلار در سال 1379 به‌ نزدیک 4 میلیارد دلار در سال 1392 رسید. همچنین ایران در روابط ‌اقتصادی‌ خود با کشورهای‌ آمریکای‌لاتین به متنوع‌ سازی شرکای ‌اقتصادی و بازرگانی ‌پرداخت و طی ‌سال‌های 1388 تا 1392 توانست بیش‌ از 250 توافقتنامه ‌تجاری با کشورهای‌ آمریکای‌لاتین به ‌امضا برساند: ازجمله طرح‌ توسعه ‌صنعتی محور آبپوره‌ـ اورینوکو، ساخت۷۰ هزار واحد مسکونی، همکاری‌های آب و برق، فرآورده‌های ‌خون و انتقال ‌فناوری، ساخت‌ کارخانه ‌مهمات، کارخانه ‌مونتاژ خودرو و کارخانه ‌سیمان.

حوزه‌های همکاری با کشورهای آمریکای لاتین را با توجه به نیاز منطقه می‌توان انرژی (نفت و گاز)، صنایع تولید مواد غذایی، صنایع تولید مواد شیمیایی و شوینده، عمران، ساخت سد، تولید برق و انرژهای برق آبی، ساخت مسکن، معادن و فلزات، خدمات مستشاری، آموزش و مهارت افزایی، کشاورزی صنعتی و سنتی، دامداری سنتی و صنعتی، تامین و توزیع سبد غذایی، بهداشت و درمان خصوصا دارو و خدمات درمانگاهی، تکنولوژی های تک و نانوتکنولوژی و ... تعریف کرد. فعالیت در این حوزه‌ها مستلزم تاسیس بانک مشترک برای تضمین اعتبار، صندوق ضمانت صادرات، اعزام نیروهای تحصیل کرده و مهارتی که هم مشکل کشورهای منطقه و هم مشکل صنایع مادر و کارخانه‌های ایران را حل می‌کند، معرفی نمود. کارخانه‌های ایران به دلیل تحریم‌ها با کمبود مواد اولیه مواجه هستند، بنا بر این می‌توان مواد اولیه مورد نیاز کشور را از آمریکای لاتین تامین کرده و در مقابل، کالاهای صنعتی و ساخته شده ایران را به آن کشورها صادر نمود.

تبادلات ‌بازرگانی ایران با ونزوئلا (به‌عنوان یکی‌ از دولت‌های ‌هم­سو به ‌لحاظ ‌سیاسی و ایدئولوژی سیاسی) در دولت‌ دهم به ‌اوج ‌رسید، به­‌گونه‌ای‌که صادرات ایران به ونزوئلا در سال 1392 (سال‌ پایانی دولت ‌دهم)، به بالاترین ‌سطح‌ رسید و با ارزشی‌ معادل 120 میلیون ‌و ششصد هزار دلار مواجه ‌شد. اما با شدت‌ گرفتن تحریم‌های آمریکا، تغییر دولت ‌دهم و بر سر کار آمدن دولت‌ یازدهم (حسن روحانی) در سال 1392، روابط ‌تجاری ‌دو کشور روند نزولی را تجربه‌ کرد. یعنی در سال 1393 ارزش‌ صادرات ایران به ونزوئلا با کاهش ‌شدید مواجه‌ شده و به 20 میلیون‌ و سیصد هزار دلار تنزل‌ کرد، که مهم‌ترین دلیل ‌آن تغییر رویکرد به‌ سمت غرب و ریل گذاری تعامل و تبادل با اروپا و آمریکا زیر چتر برجام بود. همچنین واردات ایران از ونزوئلا در سال‌های 1389، 1390 و 1393 کمتر از 100 ­هزار دلار بوده ‌است. شایان ذکر است آمار ارزی، مربوط به صادرات کالاهایی می شود که از مبادی گمرکی به ونزوئلا صادر شده در صورتیکه طی حدود کمتر از 10 سال، شرکت کیسون بیش از 20 هزار واحد مسکونی در ونزوئلا احداث و تحویل نمود که ارزش ارزی آن برابر 2.5  میلیارد دلار می شود. اما به دلیل اینکه تحت کنترل مبادی گمرکی انجام نشده در آمار مربوط لحاظ نگردیده است.

ایران هم­زمان با گسترش روابط با ونزوئلا، روابط‌ اقتصادی و تجاری‌ گسترده‌ای را نیز با کشورهای بولیوی، نیکاراگوآ و اکوادور برقرار کرد، که می‌توان به ‌پروژه ایران برای تجهیز بنادر نیکاراگوآ، ساخت‌ تأسیسات‌ پتروشیمی در اکوادور، ساخت‌ کارخانه ‌سیمان، اکتشاف‌ اورانیوم و استخراج‌ معادن بولیوی در دولت دهم نیز اشاره‌ کرد.

ونزوئلا و ایران دو کشور متحد در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و بدون تردید جزو بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز جهان هستند و در سال 2010 بر سرمایه‌گذاری 760 میلیون دلاری در بخش انرژی دو کشور به توافق‌هایی دست یافتند. هوگو چاوز رهبر فقید ونزوئلا نیز قول داد روزانه 20 هزار بشکه بنزین به ارزش مجموع 800 میلیون دلار به ایران صادر کند و در قبال آن بجای دریافت ارز، کالاهای مورد نیاز ونزوئلا را از ایران وارد نماید، تا تحریم سوخت علیه جمهوری اسلامی ایران را بی اثر نماید؛ یعنی معامله ای برد- برد برای دو طرف و البته بیشتر به سود ایران بود.

جمهوری اسلامی ایران باید مناسبات خود را با جوامع مختلف آمریکای‌ لاتین افزایش دهد تا بتواند از پتانسیل موجود بهره­برداری کند. کشورهای آمریکای ‌لاتین به­ویژه آن دسته از کشورهایی که دولت‌های چپ‌گرا در آنها حاکم‌اند و به لحاظ سیاسی با جمهوری اسلامی ایران هم­سویی بیشتری دارند، به­خصوص ونزوئلا پتانسیل بسیار مناسبی برای قرار گرفتن در زمره کشورهای عضو محور مقاومت را دارند؛ ضدیت با نظام سلطه، مخالفت با نظم حاکم بر نظام بین‌الملل، عدالت­خواهی، مبارزه با تبعیض و ظلم، حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر رژیم اشغالگر قدس و ...، از ویژگی‌ها و نقاط مهم اشتراک بین کشورهای آمریکای لاتین با جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت است. در همین ارتباط گفتنی است که وجود جمعیت تقریبی 30 ­میلیون نفری عرب­تبار سوری، لبنانی، فلسطینی و ...، که بخشی از آن نیز مسلمان بوده و در رده‌های مسئولیتی در دولت و پارلمان­ کشورهای آمریکای ‌لاتین پست‌های کلیدی داشته و دارای نفوذ هستند و از سرزمین مادری خود حمایت می‌کنند، اهرم به­شدت موثری در گره زدن آن کشورها با محور مقاومت است.

کارشناس و پژوهشگر مسائل بین‌الملل *

انتهای پیام/