به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ پس از قطعی شدن آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا یکی از نگرانی‌هایی افکار عمومی محدود شدن «توان نظامی» کشورمان است. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است از سلاح نظامی صرفا به عنوان ابزاری بازدارنده استفاده می‌کند و در این راستا برای نمایش مفهوم بازدارندگی که به نوعی دفاع از شهروندانش به شمار می‌آید بارها دست به نمایش توان نظامی و دفاعی، برای منصرف‌کردن دشمن از تهاجم نظامی زده است. به تعبیر کلی‌تر بازدارندگی، داشتن قدرت موثر اقدام و عمل متقابل، برای منصرف‌کردن دشمن از هرگونه خیال‌پردازی و اقدام خصمانه و تهاجم نظامی است.
بیشتر بخوانید؛
رسالت اصلی مذاکره‌کنندگان، راستی‌آزمایی آمریکا است/ اگر مذاکرات غیرمستقیم فرسایشی شود، جهش قیمت‌ها بوجود می‌آید
بنابراین رزمایش‌های مختلفی در سال گذشته از سوی نیروهای مسلح با توجه به شرایط غرب آسیا با هدف پاسخ به ادعای رژیم صهیونیستی و آمریکا انجام شد زیرا آن‌ها مدعی بودند قدرت دفاعی ایران تضعیف شده است و نیاز بود که به دشمنان آمادگی، اقتدار و قدرت نظامی ایران نشان داده شود. نقط مشترک تمام این رزمایش‌ها استفاده از تسلیحات نظامی غیرهسته‌ای بود. با این حال تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز دوشنبه ۳۱ مارس (۱۱ فروردین) در جمع خبرنگاران مدعی شد: «رفتار ایران در سراسر جهان منافع ملی آمریکا را تهدید می‌کند، به همین دلیل پرزیدنت ترامپ کارزار فشار حداکثری را دوباره اعمال کرد تا به تهدید هسته‌ای ایران پایان دهد، برنامه موشک‌های بالستیک آن را محدود کند و مانع حمایت ایران از گروه‌های تروریستی شود.»
بر اساس اظهاراتی از این دست از سوی مقامات کاخ سفید برخی تحلیلگران و محافل سیاسی بر این باورند مضمون نامه اخیر ترامپ به جمهوری اسلامی ایران تنها محدود به برنامه هسته‌ای نیست، بلکه برنامه موشکی را نیز شامل می‌شود. تمی بروس نیز در بخش دیگری از سخنان خود، خواست آمریکا از جمهوری اسلامی را چنین بیان کرده است: «ایران باید افزایش فعالیت‌های هسته‌ای خود و برنامه موشک‌های بالستیک را متوقف کند.» در پاسخ به این ادعاها، وزیر امور خارجه کشورمان که روز شنبه برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا راهی مسقط خواهد شد در نشستی با حضور جمعی از اندیشمندان و فعالان فرهنگی و رسانه‌ای الجزایر تاکید کرد: «موضوع هسته‌ای به معنای اطمینان‌دهی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران به ازای رفع تحریم‌ها تنها موضوع مورد گفتگو است.»
مسعود پزشکیان نیز امروز در آئین روز ملی فناوری هسته‌ای با اشاره به تبلیغات پروپاگاندای رسانه‌ای غرب درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی بار دیگر اعلام کرد: «ما به دنبال بمب اتم نیستیم. چه کسی بالاتر از رهبری می‌توانند در این مملکت حکم صادر کند. ایشان رسما فتوا دادند که ساخت بمب اتم حرام است. اینها مدام می‌خواهند تبلیغ کنند که ایران به دنبال بمب اتم است.»
با وجود تاکیدات پی در پی مسئولان کشورمان در این زمینه در روزهای اخیر بمب‌افکن‌های بی-۲ و ناوهای جنگی آمریکا برای نمایش قدرت به منطقه اعزام شده‌اند. در پاسخ، جمهوری اسلامی ایران نیز صرفا با مذاکرات غیرمستقیم موافقت کرده تا به راستی‌آزمایی آمریکا بپردازد زیرا رئیس‌جمهور این کشور از سویی داعیه‌دار پیشنهاد صلح و مذاکره است اما همچنان بر تهدید و زورگویی نیز پافشاری می‌کند و جمهوری اسلامی نیز در واکنش به چنین تناقض‌هایی اعلام کرده است تا زمانی که سیاست «فشار حداکثری» آمریکا ادامه داشته باشد، گفت‌وگوی مستقیم ممکن نیست.
علاوه بر تهدیدهای آمریکایی‌ها، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل که روز دوشنبه در جریان سفر به آمریکا در کنار ترامپ نشسته بود، اصرار داشت که هر توافقی باید به آنچه وی «مدل لیبی» نامید پایبند باشد، به این معنی که ایران باید کل زیرساخت هسته‌ای خود را برچیده و از کشور خارج کند. این ادعای نتانیاهو در حالی صورت گرفت که بیشتر تجهیزات غنی‌سازی لیبی قبل از تحویل به آمریکا در سال ۲۰۰۳ هرگز از جعبه خارج نشده بود؛ در حالی که زیرساخت هسته‌ای ایران دهه‌هاست که در نقاط مختلف کشور فعال است و جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده است از این صنعت استفاده غیر نظامی - در زمینه‌هایی مانند تولید دارو، انرژی و ...- می‌کند و هرگز حاضر به برچیدن آن نیست.
در کنار تمام این موارد این روزها بار دیگر اقدام «دونالد ترامپ» در امضای یادداشت ریاست‌جمهوری برای بازگشت «فشار حداکثری»، مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته است. با وجود اشاره مستقیم رئیس‌جمهوری آمریکا به آمادگی برای مذاکره با همتای ایرانی، وی همان روز یعنی چهارم فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) سندی در قالب یادداشت ریاست‌جمهوری را امضا کرد که سیاست فشار حداکثری علیه ایران را مجددا برقرار می‌سازد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز هم‌زمان در واکنش به این یادداشت ترامپ اعلام کرد: «دستور را بخوانید، ببینید چی نوشته؛ موضوع، دیگر هسته‌ای نیست. گفته هسته‌ای، موشکی و سلاح‌های نامتقارن و نامتعارف. معنی‌اش خلع سلاح کردن جمهوری اسلامی است. من دارم متن را می‌خوانم. یعنی این آمده از قبل یک متنی را گذاشته یک طرفه. تازه آن وقتی که یک طرف نبود، پاره کرد، رفت. بعد تازه می‌گوید من دوست ندارم اینها را اجرا کنم، ولی اینها را خودت داوطلبانه بپذیر. اگر نپذیری بعد این طوری، خوب معلوم است...»
در متن یادداشت ریاست جمهوری ترامپ آمده است: «سیاست ایالات متحده بر این است که ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای و موشک‌های بالستیک قاره‌پیما محروم شود، شبکه و کارزار تجاوز! منطقه‌ای ایران خنثی شود، سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن مختل، تضعیف یا از دسترسی به منابعی که فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آنان را تأمین می‌کند، محروم شوند و با توسعه تهاجمی موشک‌ها و سایر توانمندی‌های تسلیحاتی نامتقارن و متعارف ایران مقابله شود.»
بر اساس آنچه پیشتر آمد، بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستند که مذاکرات آتی صرفا باید در موضوع هسته‌ای باشد نه مسائل منطقه یا توان نظامی و تیم مذاکره کننده بایستی تلاش کند تا طرف مقابل از ورود به مسائل نظامی در مذاکرات خودداری کند، چون توان نظامی و بازیگری منطقه‌ای، ابزار ایران در جریان مذاکرات است که نباید آن ها را از دست دهد.
درادامه گفتگو با امیررضا واعظ آشتیانی؛ کارشناس سیاسی و معاون اسبق وزیر صنایع و معادن را درباره چشم‌انداز مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا را می‌خوانید:
حفظ توان نظامی کشور خط قرمز نظام است
واعظ آشتیانی در پاسخ به این پرسش که آیا خلع سلاح‌های متعارف جمهوری اسلامی ایران از جمله توان موشکی کشور جزو شروط تیم آمریکایی است به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: حفظ توان نظامی کشور خط قرمز نظام است و به همین دلیل پیشنهاد مذاکرات مستقیم رد شد. جمهوری اسلامی در این زمینه تعارفی با کسی ندارد و اساسا خلع سلاح ایران معنی ندارد. کشورهای جهان به طرق مختلف در حال کار کردن در حوزه «سلاح‌های متعارف» هستند اما نوبت جمهوری اسلامی ایران که می‌رسد، اعلام می‌کنند ممنوع است؟! اسرائیل یک نیروی دست نشانده به نیابت از اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در منطقه خاورمیانه است که به انواع و اقسام «سلاح‌های غیرمتعارف» مجهز است و اگر بنا است خلع سلاحی در این منطقه اتفاق بیفتد باید ابتدا به سراغ این رژیم بروند.
وی در ادامه افزود: این که ترامپ چیزی را بخواهد و ما نیز ناچار به انجام آن باشیم پذیرفتنی نیست، مگر ترامپ کدخدای دنیا است که بخواهد تسلیحات ایران محدود شود. رئیس‌جمهور آمریکا به خوبی می‌داند که این درخواست با واکنش منفی مواجه می شود. موضع‌گیری صریح مقام معظم رهبری و پاسخی که جمهوری اسلامی ایران به نامه ترامپ داده است، نشان می‌دهد ما حفظ سلاح‌های متعارف خود کوتاه نخواهیم آمد و آمریکایی‌ها نیز جسارت جنگ با ایران را ندارند زیرا هزینه بسیار سنگینی برای آن‌ها خواهد داشت.
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این که جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات دست بسته نیست، تصریح کرد: آمریکایی‌ها با توجه به شرایط بد اقتصادی کشورشان و دیون فراوانی که دارند، نمی‌توانند وارد تقابل نظامی شوند پس بیشتر به فریاد و لاف زدن می‌پردازند. مطمئن باشید ورود به جنگ جزو استراتژی آمریکا نیست فقط شعار می‌دهد و مدعی است که «جنگ» جزو گزینه‌های روی میز هست اما ما نیز گزینه‌های فراوانی روی میز داریم. در چنین شرایطی تیم ایرانی نیز باید تلاش کند تا عزت و منافع جمهوری اسلامی ایران را حفظ کند.
دوران «مطلق‌گویی» از سوی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها گذشته است
وی در پاسخ به پرسشی درباره محدودیت توان نظامی ایران در امضای یادداشت ریاست جمهوری از سوی ترامپ گفت: ترامپ خود نیز یک مهره است و مهره گردان‌های آمریکا برای وی تعیین تکلیف می‌کنند اما به هر حال سخنگوی آن‌ها ترامپ است و وی نیز از بهمن ماه تاکنون از مواضع خود عقب‌نشینی کرده است. زیرا جمهوری اسلامی اصلا به سمت خلع سلاح نخواهد رفت و اظهارات ترامپ هم بیشتر «برد رسانه‌ای» دارد تا برد عملی و بواسطه رسانه‌ها می‌خواهند امتیاز بگیرد. بنابراین باید مراقب پروپاگانداهای رسانه‌ای آمریکایی‌ها باشیم و در عین حال مدبرانه مذاکره کنیم. آن‌ها می‌خواهند نشان دهند که فقط خودشان اهل مذاکره هستند اما ایران تمایلی به مذاکره ندارد در حالی که خلاف این ثابت شد.
واعظ آشتیانی با اشاره به درخواست نتانیاهو از ترامپ برای استفاده از مدل لیبی‌سازی درباره ایران بیان کرد: درخواست نتانیاهو به این معنی است که ابتدا ایران را خلع سلاح کنید و سپس بلایی که بر سر آن کشور آورید، بر سر ایران هم بیاورید این در حالی است که جمهوری سلامی ایرانی در حوزه نظامی رفتاری متعارف داشته است. کشورهایی مانند فرانسه، روسیه، چین، آمریکا و حتی اسرائیل کلاهک هسته‌ای دارند، تکلیف این کشورها چه می‌شود؟ دانشمندان ما در حوزه های استراتژیک روی مسائل نظامی اندیشه و پژوهش کرده‌اند و فضا به گونه‌ای نیست که منتظر نسخه پیچیدن بیگانگان باشیم زیرا دوران «مطلق‌گویی» از سوی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها دیگر گذشته است. بخشی از کاربردهای فناوری هسته‌ای در حوزه علومی مانند داروسازی و صنایع مختلف است پس چرا باید به صرف تهدیدهای بیگانگان کشور را از چنین دانشی محروم کنیم؟!
هدف از پیشنهاد مذاکرات غیرمستقیم تحقیر کردن آمریکا بود
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این‌که هدف جمهوری اسلامی از پیشنهاد مذاکرات غیرمستقیم تحقیر کردن آمریکا بود، گفت: زمانی که آمریکا مشخص می‌کرد مذاکره انجام شود یا نشود و چگونه انجام شود دیگر به سر آمده است. در این دوره از مذاکرات، اولا ایران توانست کشور واسطه را تغییر دهد و از امارات به عمان ببرد که این امر حاکی از اقتدار کشورمان است و ثانیا مذاکرات غیرمستقیم را مطرح کرد تا ببیند طرف مقابل چه خواسته‌ای دارد و اگر خواسته‌های غیرمتعارف مطرح کردند، موضع‌گیری ایران تغییر خواهد کرد. هدف دیگر جمهوری اسلامی ایران از طرح مذاکرات غیرمستقیم این بود که بگوید چون آمریکا پیش از این خلف وعده کرده است فعلا این کشور را شایسته مذاکرات مستقیم نمی‌داند.
وی در توضیح ابزارهای ایران در مذاکره با آمریکا گفت: آمریکایی‌ها مدعی بودند جمهوری اسلامی ایران در منطقه نیروی نیابتی دارد در حالی‌که اسرائیل نیروی نیابتی آن‌ها است. چرا آمریکا از لحاظ مالی و تسلیحاتی به آمریکا کمک می‌کند؟ در کشتار غزه دست آمریکا مستقیما آلوده است و افکار عمومی جهان نیز این را می‌داند. در سراسر جهان تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی و حمایت آمریکا از آن‌ها فراگیر شده است منتها تلاش می‌کنند اخبار این مسائل بایکوت شود.
این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه افزود: علاوه بر این، ایران امروز با ایران ده سال و بیست سال قبل قابل مقایسه نیست. ایران حتی نسبت به دور اول ریاست جمهوری ترامپ بسیار متفاوت شده است و دیگر این گونه نیست که آمریکایی‌ها بخواهند ناو به اقیانوس هند بیاورند یا پایگاه‌های خود را در منطقه تقویت کنند تا بتوانند کاری از پیش ببرند زیرا همه اینها در تیررس جمهوری اسلامی ایران است. اگر آمریکا بخواهد یک شلیک انجام دهد قطعا منطقه به آتش کشیده خواهد شد و به قول مقام معظم رهبری دیگر زمان بزن و در رویی برای آمریکایی‌ها تمام شده است و آن‌ها نیز این موضوع را به خوبی می‌دانند.
واعظ آشتیانی درباره چشم‌انداز مذاکرات تیم ایرانی در عمان بیان کرد: مذاکرات ما با آمریکا باید منطقی و عزتمندانه باشد زیرا شرایط به نحوی نیست که تماشاگر و دست بسته باشیم. باید ببینیم آنچه در مذاکره می‌گویند تا چه حد به شعارهایشان نزدیک است. امیدوارم این مذاکرات مانند آنچه در دولت یازدهم و دوازدهم اتفاق افتاد و بعدها وزیر خارجه وقت گفت متن را نخوانده بودم، نشود.
انتهای پیام/
نظر شما