باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران (ایسکانیوز) - دکتر الهه میرآخورلی*: چند وقتی است که اخبار مرتبط با خودکشی در نوجوانان و جوانان بیشتر به گوش می‌رسد. اگرچه خودکشی در همه دوران‌ها و شرایط بوده است اما شرایط کنونی که متاثر از بیماری کرونا و حواشی آن است بسیار در افزایش این رفتار موثر است.

خودکشی به هر نوع مرگی گفته می‌شود که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم توسط خود فرد صورت می‌گیرد. آنچه باعث می‌شود که فرد به خودکشی فکر کند و در نهایت به آن اقدام کند نا امیدی شدید از رنج‌های روانی است که در زندگی تجربه کرده و احساس می‌کند هیچ راهی جز خودکشی نمی‌تواند او را از این رنج‌ها خلاص کند. او می‌داند که مرگ سخت است و زندگی بعد از مرگ برایش مبهم است، اما آنقدر خود را ناتوان می‌بیند که حاضر می‌شود برای فرار از این رنج دست به چنین عملی بزند. اگرچه در مورد افرادی که دچار اختلالات سایکوتیک و یا مصرف مواد روان گردان هستند ممکن است دلایل مربوط به خود را داشته باشد.

از مهم‌ترین علل خودکشی می‌توان به اختلالات افسردگی، دو قطبی، سایکوتیک، شخصیت، اختلالات ناشی از مصرف مواد، مشکلات اقتصادی، افزایش بیکاری، شدت گرفتن فقر، اختلافات شدید خانوادگی و شکست‌های عاطفی اشاره کرد.

در شرایط کنونی همزمان با شیوع کرونا متاسفانه همه موارد ذکر شده دو چندان شده‌اند، پس عجیب نخواهد بود که آمار خودکشی هم افزایش یافته باشد.از سوی دیگر افزایش استفاده از فضای مجازی به دلیل در خانه ماندن و مجازی شدن آموزش برای نوجوانان به طور ویژه موجب شده است که نوجوان بیشتر در معرض مطالب و اخبار نامناسب و مقایسه‌های اشتباه در این فضا قرار بگیرد و احتمال اعتیاد به اینترنت در او افزایش یابد و از فضای گرم خانوادگی دور شود. این فاصله‌های عاطفی خود می‌تواند زمینه را برای بحران‌های این دوره مثل افسردگی و حتی خودکشی فراهم کند.

بدین ترتیب تنها راه پیشگیری از این اتفاق دردآور در نوجوانان و جوانان فراهم سازی زمینه‌هایی است که بتواند علل تمایل و اقدام به خودکشی را بر طرف کند. اولین و مهم‌ترین اقدام جهت پیشگیری از وقوع چنین اتفاقی آموزش مهارت‌های زندگی و تاب آوری است که می‌تواند توانایی آنها را در روبرو شدن و حل مشکلات افزایش دهد. این مهارت‌ها باید به تمام کودکان و نوجوانان آموزش داده شود تا آنها را برای روبرو شدن با چالش‌های دشوار زندگی آماده کند. مهارت‌هایی مثل خودآگاهی، همدلی و روابط بین فردی، ارتباط موثر، کنترل خشم، حل مساله، تصمیم گیری، مقابله با استرس و ...از اساسی‌ترین مهارت‌های لازم جهت آموزش است. آموزش مهارت‌های فرزند پروری به والدین جهت ارتباط بیشتر و سازنده با نوجوان و جوان خود می‌تواند در پیشگیری و درمان مشکلات روانی موثر واقع شود.

درمان اختلالات روانی از جمله افسردگی، دو قطبی، اختلالات سایکوتیک و راهبردهای کاهش و برخورد مناسب با مصرف مواد از جمله راه‌های پیشگیری از این اتفاق است.کاهش مشکلات اقتصادی و فرهنگی به طور حتم در مواردی که دردهای اقتصادی و فرهنگی، فرد را با رنج های غیر قابل تحمل روبرو می‌کند می‌تواند راهگشا باشد.

فرهنگ سازی بیشتر در مورد استفاده از خدمات مشاوره و روانشناسی برای پیشگیری و درمان مشکلات روانی می‌تواند یک راه بسیار موثر پیشگیرانه در اقدام به خودکشی باشد.در نهایت شاید ساده‌ترین راه حل که می‌تواند اثرات زیادی داشته باشد داشتن گوشی شنوا بدون نصیحت، تحقیر و سرزنش برای نوجوان و جوانانمان است تا بدانند در سختی‌ها و رنج‌های زندگی‌شان آنقدرها هم بی‌کس و تنها نیستند و اطرافیانشان دوستدار و نگران حال آنها هستند.

*روانشناس و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی