با گذشت بیش از چهل سال از انقلاب اسلامی در ایران، دستگاه قضائی مبتنی بر فقه و حقوق اسلامی تلاش‌های قابل‌توجهی را انجام داده اما با آنچه در اجرای عدالت باید باشیم، فاصله داریم و این فاصله را باید با اقدامات اساسی و جدی کمتر کرد.

به تعبیر دیگر، ما باید به سمتی حرکتی کنیم که دستگاه قضائی در طراز دستگاه قضائی امیرالمؤمنین(ع) و مورد انتظار امام و رهبری معظم انقلاب اسلامی داشته باشیم.

مسئله «اجرای عدالت» از مهمترین اقداماتی است که باید صورت گیرد و البته اقدامات زیادی هم در طول سالیان گذشته صورت گرفته اما کافی نیست.

 باید قانونگذاران در حوزه قانونگذاری، قانون عادلانه تصویب و مجریان، عادلانه اجرا کنند و قاضیان در حوزه قضاوت، عادلانه به قضاوت بپردازند  و مردم احساس عدالت کنند.

«مبارزه با فساد» در دوره فعلی قوه قضاییه

آیت‌الله رئیسی در مدت زمان حضور در دستگاه قضا، عمکلرد موفقی داشته و به وعده خود در مبارزه با فساد به ویژه فساد در درون قوه قضائیه عمل کرده است؛ به طوری که امروز شاهد سلب صلاحیت و تعلیق قضات و کارمندانی هستیم که شائبه‌هایی درباره آنها مطرح بود.

به‌طور طبیعی فساد یک کلونی دارد و ممکن است سیستم‌هایی نیز پشت آن وجود داشته باشد و قطعاً برخورد با این فساد کار سختی است؛ یقیناً با اقداماتی که در این مدت صورت گرفته، فساد به طور کامل ریشه کن نشده اما رئیس قوه قضائیه در حد توان خود مبارزه کرده و هنوز هم جای کار وجود دارد البته باید به تدریج برخورد با فساد سیستمی شده و از روش‌های سنتی فاصله بگیریم.

از دیگر اقدامات آیت‌الله رئیسی در این یک سال، رأفت نسبت به محکومان به‌ویژه در برخی پرونده‌های امنیتی و اتخاذ رویه‌های جدید درباره بعضی از متهمان و استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس در برخی پرونده‌های امنیتی است به طوری که قبل از دوره ایشان، به ندرت شاهد چنین امری بودیم.

شفاف‌سازی حساب‌های قوه قضائیه

انتشار گزارش مالی سال ۱۳۹۸ حساب‌های قوه قضائیه که جزو وعده‌های رئیس قوه قضائیه بود، یکی دیگر از گام‌های ارزشمند و تحولی در دوران آیت‌الله رئیسی است.

 شفافیت و کارآمدی دو بال حرکت رو به جلوی دستگاه‌ها و عامل قطعی جلب اعتماد عمومی است. رئیس قوه قضائیه در ۱۵ ماهی که از مسئولیت وی می‌گذرد، با تقویت این دو عنصر اساسی اعتماد عمومی به دستگاه قضایی و فراتر از آن سرمایه اجتماعی نظام را ارتقاء داده است.

 این الگوی فعال و تحولی، خنثی‌کننده توطئه‌های دشمنان یعنی ایجاد ناامیدی و بی‌اعتماد کردن مردم به نظام اسلامی است و باید در بخش‌های دیگر نظام اسلامی نیز همین رویکرد به کار گرفته شود.

«حقوق بشر» پاشنه آشیل غرب

یکی از اقدامات رئیس دستگاه قضا رسیدگی و بهبود وضعیت سلامت زندانیان به خصوص در دوران شیوع گسترده کرونا بود.

در همین خصوص «آیت الله رئیسی» با اشاره به آمار بسیار بالای مرخصی زندانیان کشورمان در دوران شیوع کرونا گفت: «هر کشوری مدعی است در جریان کرونا به اندازه جمهوری اسلامی ایران به زندانیانش مرخصی داده و به اندازه ما نسبت به زندانیان با رافت و مهربانی برخورد کرده است، اعلام کند.»

رئیس دستگاه قضا در ادامه پیشنهادی هم به دستگاه های قضای کشورهای مختلف ارائه داد و گفت: «ما آمادگی داریم درب‌های زندان هایمان را برای دیدن هر کشوری در عالم که بخواهد درون آن‌ها را ببیند باز کنیم مشروط بر اینکه اجازه دیدن هر زندانی در هر کشوری که ما هم اراده کردیم، داده شود؛ اگر این اتفاق بیفتد مشخص خواهد شد که کجا به حقوق بشر توجه شده و در کجا این حقوق نادیده گرفته می‌شود.»

بر همین اساس و با تکیه بر مستندات بسیاری میتوان این ادعا را داشت که امروز طنز تلخ روزگار ما این است که ناقضان «حقوق بشر» و کسانی که موجبات ایجاد جنگ ها، ناامنی ها، بی ثباتی ها و رشد گروه های تروریستی را در سراسر دنیا فراهم آوردند، خود مدعی دفاع از حقوق بشر هستند.

رویکرد این مدعیان دروغین دفاع از حقوق بشر این طور است که هفت سال جنگ و کشتار گسترده در یمن را نمی بینند، نقض متعدد حقوق بشر در برخی کشورهای عربی را در قبال شهروندان و معترضان نمی بینند، رفتارهای وحشیانه با زندانیان در غرب و برخی کشورهای منطقه را نمی بینند و ده ها مورد ریز و درشت دیگر، اما نسبت به اقدامات قوه قضاییه ایران همواره معترض هستند و احکام صادره از سوی این قوه در قبال محکومین امنیتی یا حتی قاتلین و برهم زنندگان نظم عمومی را زیر سوال می برند.

پُر واضح است که امروز این ما هستیم که در موضوع حقوق بشر طلبکار هستیم، این غرب هست که بدهکار افکار عمومی است برای سوالات بی پاسخ در زمینه رفتار دوگانه در قبال حقوق بشر و بر همین مبنا است که معتقدیم حقوق بشر به پاشنه آشیل غرب تبدیل شده است.

در پایان آنکه، عملکرد رئیس قوه قضائیه در یک سال گذشته به‌ویژه در مقوله مبارزه با فساد در درون دستگاه قضایی، قابل قبول است زیرا اقدامات صورت گرفته در این ارتباط، مسبوق به سابقه نبوده و این امیدواری وجود دارد که با تداوم حضور ایشان در این مسند، باتوجه به اشراف و آگاهی بسیار بالایی که به واسطه سال ها حضور در دستگاه قضایی کشور دارند، بتوانند بیش از پیش در راستای بهبود عملکرد دستگاه قضا گام بردارند.