به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بی‌انگیزگی و بی‌تفاوتی بین دانشجویان نسبت به وقایع و مسائل روز کشورو جهان از جمله مهم‌ترین و شایع ترین درد این روزهای دانشگاه‌ها و جریان دانشجویی است. بیماری مسری و واگیرداری که در ادبیات جامعه شناسی؛ به عنوان پدیده‌ای آسیب‌زا و مخرب از آن یاد می‌شود.
هویت؛ به معنای دارا بودن برخی خصوصیات، ویژگی‌ها و اشتراک‌هایی است که اعضای یک گروه یا قشر را از سایر افراد جامعه جدا می‌کند. همچنین افراد در یک زمان واحد می‌توانند هویت‌های مختلفی داشته باشند و متناسب به دوره زمانی یک بُعد از انواع هویت در آن پر رنگ‌تر نمایان شود. در این راستا «هویت دانشجویی»؛ باعث تمایز دانشجویان به ویژه فعالان جریان دانشجویی از سایر گروه‌ها می‌شود. مطالبه‌گری، آرمان گرایی، نخبه پروری، مبارزه با فساد و اشرافیت، عدالتخواهی و واقع گرایی از جمله مشخصاتی است که این هویت را تشکیل می‌دهد. البته در این میان هویت علمی و فرهنگی دانشجویان اهمیت بیشتری نسبت به سایر وجه‌های هویتی دارد؛ چرا که آنها باید در جامعه کنش و اثر گذاری مناسبی داشته باشند.
«هویت دانشجویی» در حال حاضر با چالش‌های بسیاری مواجه است. به عنوان مثال دانشجویان بعد از سپری کردن حدود ۲ سال آموزش مجازی و دوری از محیط شاداب و پر نشاط دانشگاه؛ در حال تجربه حضور در کلاس‌های درس و امتحانات هستند. این موضوع، باعث شده که تا حدودی «هویت دانشجویی» یا هویت جوانان کشور دستخوش تغییرات بسیاری شود.
چندصدایی در دانشگاه‌ها به معنای بی‌قانونی نیست
تغییر سبک زندگی، تفکر، انتخاب نوع فعالیت و هویت فردی از الزامات خروج از زندگی دانش آموزی و ورود به دوران دانشجویی است. حال اگر وظایف دانشجویان را فقط ادامه تحصیل، مطالعه و کسب علم قلمداد کنیم، شاید بتوان گفت که دسته بندی مناسبی انجام نداده‌ایم؛ چرا که آنها علاوه بر وظایف ذکر شده، وظایفی مانند مسئولیت اجتماعی، فعالیت بر اساس هویت ویژه و رسالت پرداخت به دغدغه‌های ذهنی را نیز بر عهده دارند.
میزان اهمیت مسئولان نظام و دولتمردان به جریان دانشجویی یا دانشجویان به عنوان قشر نخبگانی و دیده بان جامعه، در پررنگ کردن روحیه مطالبه‌گری، آرمان‌خواهی و مسئولیت‌های اجتماعی تاثیر گذار است. موضوعی که شاید در حال حاضر از یاد بسیاری از مسئولان رفته باشد و دیگر مانند اوایل پیروزی انقلاب اسلامی این جنبش به عنوان پایگاه اجتماعی استفاده نمی‌شود.
«نحوه برخورد و مواجهه مسئولان با دانشجویان در شکل گیری هویت دانشجویی بسیار تاثیر گذار است.» محمد حسین کاظمی بر این باور است که پاسخگو بودن یا نبودن مسئولان دانشگاهی یا غیر دانشگاهی مانند دولتمردان یا مدیران استانی در ایجاد اعتماد به نفس و عمل به وظایف دانشجویی نقش مهمی دارد.
دبیر اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان با قاطعیت عنوان می‌کند که «همسو بودن افکار یا گرایش‌های سیاسی و حزبی مسئولان، معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها و دولت تاثیری بر ماهیت دانشجویی ندارد.» وی می‌گوید: « چند صدایی یا تضارب آرا در دانشگاه‌ها به معنای نبود چهارچوب و اصول کنش‌گری یا خطوط قرمز برای فعالیت نیست و باید حتما نظامی برای فعالیت اصولی و مناسب آنها وجود داشته باشد. به عنوان مثال برخی از دانشجویان متوجه رعایت اصول اخلاقی در هویت دانشجویی نیستند و به علت یدک کشیدن این عنوان عدالت را در نقدهای خود به مسئولان رعایت نمی کنند.»
«چند صدایی یا تضارب آرا در دانشگاه‌ها به معنای نبود چهارچوب و اصول کنش‌گری یا خطوط قرمز برای فعالیت نیست و باید حتما نظامی برای فعالیت اصولی و مناسب آنها وجود داشته باشد.» این تعریف کاظمی از وجود چند صدایی در دانشگاه‌ها است.
دانشگاه‌ها در هویت‌بخشی به دانشجویان موفق نبوده‌اند
دانشگاه در دایره المعارف‌ها به عنوان نهادی برای ترویج علم و فرهنگ در جامعه معرفی شده؛ در نتیجه هویت سازی در این حوزه‌ها نیز یکی از رسالت‌های ویژه این نهاد است. اگر دانشگاه رسالت خود را به خوبی دنبال نکند، بی‌هویتی در ابعاد مختلف نظیر دانشجویی، علمی و فرهنگی بین دانشجویان ایجاد خواهد شد که در نهایت رخوت و بی‌تفاوتی نسبت به اتفاقات جامعه را در پی خواهد داشت.
در این راستا محمد مهدی نوینی فرد یکی از فعالان جریان دانشجویی است که بر رسالت دانشگاه در پرورش هویت دانشجویان و فعالیت‌های دانشجویی باور دارد. به اعتقاد وی در حال حاضر و براساس وظیفه ذاتی، دانشگاه‌ها باید به تربیت و آماده سازی افراد برای ورود به جامعه بپردازند؛ چرا که پیشرفت در آینده یک کشور در دست جوانان است. دانشگاه‌ها دارای کارکردهای اساسی در زمینه پرورش منابع انسانی، تولید و انتشار دانش و همچنین اعتلای فرهنگ جامعه هستند.
دبیر کل اتحادیه مجمع اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی اصلاح و هدایت جامعه، تقویت تفکر و تعقل، مسئولیت پذیری، توسعه سرمایه اجتماعی، خودباوری و بسیاری شاخص‌های دیگر توسعه از جمله مواردی است که نوینی فرد آنها را به عنوان وظایف دانشگاه‌ها مطرح می‌کند و می‌گوید: «وظیفه دانشگاه‌ها با توجه به نقش کلیدی آنها در توسعه جامعه، به تولید علم بسنده نمی‌شود؛ بنابراین شناسایی و تحقق بخشیدن به هویت دانشجویی یکی از معیارهای مهم دانشگاه اسلامی و مطلوب جامعه است.»
وی نسبت به عملکرد برخی از مسئولان دانشگای یا نهادهای متولی فرهنگ در کشور گلایه دارد؛ وی بر این باور است در حال حاضر دانشگاه‌ها در هویت بخشی به دانشجویان موفق نبوده‌اند و این موضوع برای آنها جزو اولویت‌های کار نیست. در نتیجه برای ارتقای هویت دانشجویی برنامه ریزی کلان یا خردی نیز ندارند.
پرورش دانشجوی بله قربان گو توسط برخی مسئولان دانشگاهی/ سیاست های سرکوب‌گرانه دانشگاه‌ها، خلاقیت مدیران آینده را نابود می‌کند
فعالیت‌های فوق برنامه نظیر عضویت در تشکل‌های دانشجویی، انجمن‌های علمی، کانون‌های فرهنگی و نشریات می‌تواند در احساس تعلق به دوران دانشجویی و دانشگاه یا هویت سازی در دانشجویان نقش پررنگی داشته باشد. در این میان عوامل مختلفی از جمله هماهنگی میان فعالان جریان دانشجویی با روسای دانشگاه‌ها، وجود آزادی بیان و اجازه تاسیس و فعالیت به تشکل‌ها از طیف‌های مختلف بر کمیت و کیفیت این فعالیت‌ها اثر گذار است.
در این باره محمد صدارت عضو بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی یزد درباره تاثیرات همسو بودن فضای فرهنگی دانشگاه و هویت دانشجویی می‌گوید: «همسو بودن جریانات دانشجویی و فضای فرهنگی دانشگاه باعث رشد خلاقیت و روحیه خودباوری در دانشجویان می‌شود و از چنین جامعه‌ای می‌توان انتظار رشد، ترقی و پرورش نوابغ را داشت. این خودباوری باعث ایجاد و تقویت هویت دانشجویی نیز می‌شود.»
وی به عملکرد برخی از مسئولان دانشگاه‌ها در نابود کردن روحیه انجام فعالیت‌های فوق برنامه‌ای در دانشجویان نقد دارد و معتقد است که برخی از مسئولان و معاونان فرهنگی یا دانشجویی مربوط به فضای علمی دانشگاه‌ها، علی‌رغم نقش خود در رواج روحیه خود باوری و هویت دانشجویی، فردیت دانشجو را نمی‌پذیرند و با سیاست‌های سرکوب گرانه و پرورش دانشجوی «بله قربان گو»؛ خلاقیت و فردیت و اعتماد به نفس را در این قشر و در نتیجه مدیران نسل آینده از بین می‌برند.
«در حال حاضر فضای حاکم بر دانشگاه فقط به بخشی از هویت فردی دانشجویان تاکید داشته و سرکوب کننده سایر بخش‌های فردیت دانشجویان است.» این عبارت نظر صدرات درباره هویت فردی و جمعی دانشجویان است. وی تظهار می‌کند که دانشجویان در چنین شرایطی برای نزدیک کردن خود به معیارهای این فضا، ناگزیر هستند، شخصیت واقعی خود را انکار کنند. در این صورت نوعی زیست دوگانه در این محیط به آنها القا می‌شود که جزء تزویر و ریا نخواهد بود.
هویت‌سازی علمی و فرهنگی دانشجویان بر اساس اسناد بالادستی تنظیم نشده است
به عقیده بسیاری از کارشناسان و تحلیگران حوزه دانشجویی و جریان داشجویی؛ در حال حاضر این جنبش دچار نوعی رخوت و رکود شده است. در نتیجه آنها باور دارند که این رخوت نهایتا منجر به بی‌تفاوتی دانشجویان شده و بنابراین هویت دانشجویی آن جوری که شایسته عنوان و دوران دانشجویی است، شکل نگرفته. حال عوامل بی‌شماری در ایجاد این رخوت نقش داشته‌اند که از جمله آن می‌توان به اسناد بالادستی، دوران کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، سیاست زدگی دانشجویان، ورود احزاب سیاسی و جریان‌های قدرت به صحن علمی و فرهنگی دانشگاه‌ها اشاره کرد.
در این ارتباط سعید هادوی عضو شورای مرکزی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان بر این باور است که «در حال حاضر برخی از هویت‌های فرهنگی یا علمی دانشجویان نادرست بوده؛ چرا که بر اساس شاخص‌های مناسب یا اسناد بالا دستی کشور تنظیم نشده است.»
وی برای ادعای حرف خود می‌گوید: «متاسفانه سند 2030 به یکی از سندهای اصلی که مبنای تصمیم گیری و سیاست گذاری مسئولان بوده، تبدیل شده است. این موضوع خود باعث شده تا هویت‌های نادرست بین دانشجویان شکل گیرد. همچنین نظام رتبه بندی و ارزش گذاری دانشگاه‌ها بر اساس سند ۲۰۳۰ انجام می‌شود که باعث شده تا هویت علمی دانشجویان متمایل به تفکرات غرب و غربگرایانه باشد.»
اجرای هر چه سریع‌تر سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، بومی سازی علوم، سند تحول جامع فنی و مهندسی، دانشگاه اسلامی در دانشگاه‌ها از جمله موارد و راهکارهایی است که این فعال دانشجویی برای مقابله با سند 2030 و هویت‌های دانشجویی نادرست مطرح و تصریح می‌کند که مسئولان به ویژه معاونان فرهنگی در دانشگاه‌ها نقش اصلی در تغییر مرجعیت اسناد بالا دستی و در نتیجه هویت سازی دارند. در این راستا باید سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، بومی سازی علوم، سند تحول جامع فنی و مهندسی، دانشگاه اسلامی، در زمان کمتری در دانشگاه‌ها اجرایی شود.
«همسو بودن تفکرات معاونان فرهنگی با تشکل‌های دانشجویی و فعالان فرهنگی در دانشگاه‌ها باعث شکل‌گیری هویت مناسب می‌شود.» هادوی بر این باور است که زمانی که موضوعات بین تشکل‌های دانشجویی و معاونان فرهنگی یکسان باشد، این فعالیت‌ها روز به روز گسترش می یابد و باعث شکل گیری هویت فرهنگی-دانشجویی می‌شود؛ اما اگر اختلاف سلیقه یا اختلاف مبنایی در تفکر و عقاید وجود داشته باشد باعث دلسری آنها نسبت به موضوعات دانشگاه و کشور و رخوت بین فعالان دانشجویی می‌شود. البته این همسویی به معنای حزبی نیست؛ بلکه پایبندی به ارزش‌های انقلاب ملاک است.
به گزارش ایسکانیوز؛ هویت اجتماعی حاصل عضویت و تعاملات فرد در گروه‌ها و نقش آفرینی در عرصه‌های اجتماعی مختلف است؛ در این میان می‌توان گفت که «هویت دانشجویی» به عنوان یکی از ابعاد مهم هویت اجتماعی دانشجویان بوده که در نتیجه عضویت در گروه‌های مختلف دانشجویی به وجود می‌آید. این هویت اصولا با حس تعلق و تعهد افراد به این نقش اجتماعی همراه است. بنابراین دانشجویان به عنوان سرمایه‌های اجتماعی انقلاب و آینده سازان کشور دارای اهمیت ویژه‌ای هستند و نباید نسبت به پیشرفت یا آینده کشور بی‌تفاوت باشند. در نتیجه مسئولان دانشگاهی نباید نسبت به تبیین «هویت دانشجویی» بی‌تفاوت باشند، موضوعی که با استناد به میزان فعالیت دانشجویان، می‌توان ادعا کرد در اولویت‌بندی انجام امور و سیاست گذاری آنها قرار ندارد.
انتهای پیام/
نظر شما