علیرضا طرخان عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز درباره تمایل دانشجویان و جوانان به قبح شکنی مانند کشف حجاب، استعمال دخانیات و مصرف مشربات الکی در محیط‌های عمومی مانند دانشگاه اظهار کرد: ریشه و عوامل این هنجاشکنی را باید در ۲ بُعد بررسی کرد.
بیشتر بخوانید:
ناتوانی آموزش عالی در پیشگیری از اعتیاد دانشجویان/ سرانه فضای ورزشی در ایران کمتر از یک هزارم اروپا است
تاثیر گروه‌های همسالان بیشتر از خانواده است
وی با بیان اینکه بِعد اول باید فرآیند رشدی افراد در خانواده بررسی شود. اینکه چه اتفاقاتی آنجا رخ داده است، گفت: اگر فرآیند رشدی در خانواده درست سپری نشده باشد، دختر و پسر آنچه در خانواده به شکل نادرست اتفاق افتاده یا تقویت شده است یا دانش یا آگاهی لازم به نوجوان داده نشده را در جامعه به صورت ناهنجاری منعکس می‌کند. یعنی فرد درصد مقابله و مقاومت بر می‌آید. فرد در چنین شرایطی هر موضوعی که برعکس تصمیمات خانواده است را اجرا می‌کند. بنابراین تاثیرات خانواده قابل بررسی و مهم است. همچنین برخی اوقات نیز با توجه به شرایط بسته ای شناختی خانواده ایجاد می‌کند، نوجوان که به استقلال رسیده، شروع به مخالفت می‌کند.
طرخان در تکمیل سخنان خود افزود: در چنین شرایطی جوانان شروع به فعالیت‌های پنهان می‌کنند. به عنوان مثال استعمال سیگار، رعایت نکردن حجاب چرا که قصد دارد استقلال خود را بیشتر و بیشتر کند. این افراد کارهایی که در حضور خانواده نمی‌تواند انجام دهد را دور از چشم آنان انجام می‌دهند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: جوانان استقلال طلب زمانیکه وارد دانشگاه می‌شوند و در گروه‌های همسالان و دوستان عضو می‌شوند از نظر روانی و جسمانی تحت تاثیر این گروه‌ها قرار می‌گیرند. در چنین حالتی مقاومت فرد مقابل خانواده و جامعه بیشتر هم می‌شود. بنابرانی اگر خانواده بخواهد با رفتارهای پرخطر جوانان مبارزه کند، دیگر توان آن را ندارد.
وی افزود: فردی که قصد مقابله و مبارزه با خانواده را دارد، تمایل به انجام رفتارهای آسیب زا برای دیگران یا برخلاف عرف جامعه را دارد.
آموزش مهارت‌های زندگی حلقه مفقوده آموزش عالی
طرخان درباره بعد دوم علل تمایل به هنجارشکنی در جوانان عنوان کرد: بخش دوم شامل بررسی رفتار جوانان پس از ورود به دانشگاه است. زمانیکه فرد به دوران دانشجویی می‌رسد، علاوه بر تاثیرات و تربیت خانواده، از همکلاسی‌ها نیز تاثیر می‌پذیرد. ویژگی‌های گروه‌های دوستان و بار روانی و اثرات روانی که برای فرد ایجاد می‌کنند، جوان به همان سو کشیده می‌شود. البته در این میان تاثیرات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز نباید فراموش کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد با ذکر مثالی یادآور شد: جمله معروفی است که می‌گویند دوستان هر فرد، نمایان‌گر بخشی از شخصیت آن فرد است. متاسفانه شرایط آموزش عالی و آموزش و پرورش به صورت مناسب دانش آموزان و دانشجویان را به سوی شناخت معنای زندگی، آموزش مهارت‌های ارتباطی، صبر و حوصله و مفاهمه و صحبت کردن هدایت نکرده است و این آموزش ها حلقه مفقوده این نظام محسوب می‌شوند. بنابراین ما باید به دنبال اصلاح فرآیند آموزش عالی برای پرورش جوانان باشیم. در شرایطی که آموزش عالی عملکرد مناسبی ندارد، قدرت گروه‌های دوستان و همسالان افزایش می‌یابد.
وی اضافه کرد: حال فرض کنید، جوان یا دانشجو عضو گروهی از دوستان با تمایلات قبح شکنانه و افکار بی پروایی شوند، در چنین شرایطی به صورت ناخودآگاه آن فرد خصوصیات اعضای این گروه‌ها را پیدا می‌کند. این اتفاق در محیط دانشگاه ها در حال گسترش است.
طرخان گفت: رفتارهای هنجارشکنانه و قبح شکنانه در چنین شرایطی در جوانان و دانشجویان هر روز بیشتر از روز قبل تقویت می‌شوند.
مدیریت فرهنگی با دستورالعمل انجام نمی‌شود / نقش اساتید در هدایت دانشجویان برای رعایت هنجارها
این روانشناس با اشاره به نظارت بر رفتار دانشجویان در محیط دانشگاه برای جلوگیری از هنجار شکنی ادامه داد: فعالیت‌های فرهنگی نیازمند زمان هستند، سرمایه گذاری عمیق نیاز دارد. نمی‌توان جوانی که هنجارشکن است را سریع وارد چارچوپ قانون کرد. در ابتدا امر باید با وی رفاقت کرد تا بتوان بر وی تاثیر گذاشت. البته در این میان استادان یا مربی‌ها که وظیفه این رفاقت و تاثیرگذاری فرهنگی را برعهده دارند باید خودشان آموزش‌های لازم را کسب کرده باشند.
وی با تاکید بر رعایت برخی قوانین در نظام‌هایی که نیازمند قانون و نظم هستند، گفت: البته بنده به شدت هم اعتقاد دارم که موضوعاتی که در حوزه فرهنگی تعریف می‌شوند را نمی‌توان با عتاب و خطاب و صرفا دستور العمل مدیریت کرد.
طرخان با بیان اینکه استادان باید نقش حمایت‌گرانه داشته باشند، گفت: اگر اعتماد دانشجویان به اساتید جلب شود، کمتر تحت تاثیر گروه‌های دوستان قرار می‌گیرند. البته این اعتماد سازی و مقابله با دانشجویان قبح شکن باید آرام آرام صورت گیرد. همان‌گونه که جوانان یکباره استعمال مواد مخدر یا سیگار را آغاز نکرده است.
فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها فاقد هیجانی جوانی است
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در حال حاضر باید در حوزه آموزش عالی سرمایه گذاری صورت گیرد. این سرمایه گذاری باید در دو بخش تجهیز امکانات و فراهم کردن زیرساخت‌ها و تربیت و آموزش نیروی انسانی مانند اساتید انجام شود.
وی تصریح کرد: معاونت‌های فرهنگی - دانشجویی دانشگاه‌ها در طرح ریزی و تامین بودجه و تجهیز زیرساخت‌ها برای فعالیت‌های فرهنگی با هدف مقابله با هنجارشکنی دانشجویان نقش پر رنگی دارند.
طرخان در پایان خاطرنشان کرد: زمانیکه مدیریت و اجرای برنامه ها نصف و نیمه است و همچنین بودجه کافی و مورد نیاز نیز وجود ندارد، نمی‌توان برای بازگشت یا هدایت دانشجویان به مسیر درست زندگی اقدام کرد. انجام فعالیت‌های هیجان انگیز برای سنین نوجوانان و جوانان جذاب است، که متاسفانه این هیجان در فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها وجود ندارد.
انتهای پیام/
نظر شما