به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، خانه بهداشت یا مراکز جامع خدمات سلامت، کوچک‌ترین و اولین مرحله مواجهه هر فرد با نظام سلامت هستند. فلسفه تشکیل آنها هم این بود که نظام سلامت به صورت شبکه‌ای اداره شود و افراد در هر نقطه‌ای به خدمات سلامت دسترسی داشته باشند. از جهتی یکی از وظایف مهم این مراکز ارتقا سطح سلامت جامعه به کمک آموزش بود اما کاستی‌هایی در اداره مراکز وجود دارد که حتی صدای اعتراض شاغلان در این مراکز را هم بلند کرده است.

کمبود مراکز بهداشت

یکی از مشکلات اساسی، مسائل زیرساختی است؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده که شهر تهران با کمبود ۷۴ مرکز خدمات جامع سلامت و ۴۴۱ پایگاه مواجه است. در این گزارش آمده که در حوزه اعتبارات مالی بر اساس اطلاعات سال ۱۴۰۱ دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی در مجموع با ۵۴۱ میلیارد تومان کسری بودجه مواجه بودند.

کمبود بهورز

محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت هم از کمبود چهارهزار بهورز در سطح مراکز و خانه‌های بهداشت سراسر کشور خبر داده است.

کمبود مراکز سلامت و نیروها، بخشی از ماجراست، علاوه بر این پس از اجرای طرح تحول سلامت تصمیم بر این شد که ماماها، پرستاران و کارشناسان بهداشت شاغل در این مراکز همه تحت عنوان مراقبان سلامت شناخته شوند اما این تصمیم باعث شده تا چالش‌هایی میان شاغلان در این مراکز ایجاد شود.

محول کردن وظایف خارج از تخصص به ماماها

کارشناسان مامایی معتقدند که در یک سبد قرار دادن ماماها، پرستاران و کارشناسان بهداشت باعث شده تا وظایف خارج از تخصص به ماماها محول شود و آنها از وظایف اصلی خود باز بمانند.

فرزانه گلبنی عضو هیات علمی دانشگاه و موسس انجمن مامایی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: در گذشته احکام بسیاری از همکاران ما با عنوان ماما صادر شده بود اما در طرح تحول سلامت عنوان آن‌ها به مراقب سلامت تغییر و مسئولیت‌هایشان افزایش پیدا کرده است. این اتفاق برای رشته‌های دیگر مثل تغذیه و روانشناسی نیفتاده است اما نگاه به مامایی تخصصی نیست. خدمات مامایی تخصصی است و نمی‌توانند همزمان هم قد و وزن آقایان را بگیرند، واکسن بزنند و غربالگری انجام داده و در کنار آن زنان باردار را ویزیت کنند. این کارها هر کدام متولی خود را دارد. این کار بزرگترین لطمه به مردم بود.

گلبنی بیان کرد: می‌گویند که باید خدمات ارائه شده توسط ماما تکمیل شود تا حقوق کامل بگیرند اما ویزیت زن بارادار را یک خدمت حساب کرده‌اند و چون ویزیت زن باردار زمان‌بر است، بسیاری از آن‌ها نمی‌توانند لیست خدمات را تکمیل کرده و با کسر از حقوق مواجه می‌شوند. این ظلم به جامعه مامایی است.

وی ادامه داد: حق بیتوته ۶۸ هزار تومان است و چطور انتظار دارید که ماما با این مبلغ یک روز را در روستا سپری کند؟ این درحالی است که کارشناس تغذیه و پزشک ۵۰۰ هزار تومان می‌گیرند. این تبعیض‌ها بسیار زیاد است و ما تقاضای عدالت در پرداخت داریم.

نبود فرصت شغلی برای کارشناسان بهداشت

در مقابل کارشناسان بهداشت هم از اینکه جایگاه‌های شغلی آنها به پرستاران یا ماماها اختصاص پیدا کرده است، گلایه دارند. رزا آسمانی‌منش کارشناس بهداشت عمومی در گفت‌وگو با ایسکانیوز در این خصوص توضیح داد: یکی از مهمترین دغدغه‌های صنفی ما مربوط به بازار کار است. فارغ التحصیلان این رشته باید در مراکز بهداشت و تحت عنوان مراقبان سلامت فعالیت کنند اما امروز شرایط طوری شده که مراکز بهداشت از میان دیگر رشته‌‍‌هایی مانند مامایی و پرستاری هم نیرو جذب می‌کنند.

وی افزود: مراکز بهداشت با برداشت اشتباه از برنامه جوانی جمعیت، بازار کار فارغ‌التحصیلان رشته بهداشت را حذف کرده و کارشناسان مامایی را جایگزین کرده‌اند. این درحالی است که یک مرکز بهداشت در کنار نیاز به کارشناس مامایی به چندین کارشناس بهداشت نیاز دارند تا بتواند خدمات درستی ارائه بدهند. کارشناسان مامایی هم نسبت به این اقدام اعتراض دارند چراکه با این کار از وظیفه اصلی خود دور شده‌ و به کارهایی مشغول شده‌اند که وظیفه آن‌ها نیست.

آسمانی‌منش توضیح داد: حذف کارشناسان بهداشت از مراکز سلامت باعث شده تا کیفیت انجام واکسیناسیون در کشور مانند گذشته نباشد و افت کند. از جهتی بخشی از وظایف مراقب سلامت ارائه خدمت به سالمندان است اما با نبود کارشناسان بهداشت در مراکز این خدمات ارائه نمی‌شود.

وی ادامه داد: مهمترین وظیفه کارشناسان بهداشت فعالیت در راستای پیشگیری از بروز بیماری با آموزش، فرهنگسازی و غربالگری است اما کمرنگ کردن حضور آن‌ها باعث شده تا امر مهم پیشگیری به درستی انجام نشود. در واقع پیشگیری مقدم بر درمان است و با حذف کارشناسان بهداشت عملا سلامت جامعه دچار مشکل می‌شود.

کارشناس بهداشت عنوان کرد: ما در حوزه آموزش سلامت تخصص داریم اما کارشناسان مامایی و پرستاری برای انجام این وظیفه آموزش ندیده‌اند و چطور می‌توان از آن‌ها انتظار داشت که کاری را انجام دهند که تخصصی در آن ندارند.

وی با اشاره به اینکه حذف بازار کار این رشته باعث شده تا فارغ‌التحصیلان تمایلی به ادامه تحصیل نداشته باشند یا تغییر شغل داده و در مواردی هم به مهاجرت فکر کنند، بیان کرد: حذف این رشته تهدیدی برای سلامت جامعه است. وقتی نه آموزش درستی داشته باشیم، نه غربالگری انجام دهیم، شاهد افزایش بیماری‌ها خواهیم بود.

آسمانی منش عنوان کرد: پایگاه بهداشتی که من در آن مشغول به کار هستم، وظیفه ارائه خدمت به بیش از پنج هزار نفر را برعهده دارد اما تنها ۴۴ زن باردار داریم که نیمی از آن‌ها هم ایرانی نیستند، آیا منطقی است که وظیفه ارائه خدمت به مابقی افراد را هم کارشناسان مامایی برعهده داشته باشند؟ بخش عمده‌ای از افراد سالمند و میانسال هستند. اگر کارشناس مامایی تمام تمرکز خود را بر روی وظایف خود بگذارد، کمک بهتری به جوانی جمعیت است یا اینکه از ماما بخواهیم وظایف کارشناس بهداشت را هم انجام داده و در کنار آن به زنان باردار هم خدمات ارائه دهد؟

وی افزود: مراقبان سلامت می‌توانند به آموزش جامعه در راستای پیشگیری از بیماری‌ها کمک کنند و علاوه بر این خدماتی در حوزه غربالگری ارائه دهند. برای مثال در حوزه سالمندان غربالگری سرطان‌ها، بررسی ماهانه فشار خون، دیابت، رژیم غذایی و غیره مواردی از این دست خدماتی است که مردم می‌توانند از آن بهره‌مند شوند اما با حذف کارشناسان بهداشت از مراکز انجام این امور کمرنگ شده‌اند.

آسمانی‌منش توضیح داد: گذراندن طرح برای کارشناسان بهداشت عمومی اجباری است اما به دلیل اینکه جایگاه‌های شغلی به گروه‌های پرستاری و مامایی اختصاص پیدا کرده است، فارغ‌التحصیلان عملا یک یا ۲ سال در نوبت می‌مانند و نمی‌توانند طرح خود را بگذرانند. زایشگاه‌ها با کمبود ماما مواجه هستند اما کارشناسان مامایی به مراکز بهداشت فرستاده می‌شوند.

وی افزود: حضور ماما در مرکز بهداشت لازم است اما در کنار آن باید چندین کارشناس بهداشت هم استخدام شوند اما عملا مراکز از یک ماما استفاده می‌کنند تا همه کارها را انجام دهد. این رشته انجمن صنفی و متولی در وزارت بهداشت ندارد و کسی نیست که مشکلات ما را به مسئولان ابلاغ کند.

به گزارش ایسکانیوز، به نظر می‌رسد فارغ از مسئله کمبود مراکز سلامت و کمبود نیرو یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه نبود تعریف درست از وظایف شغلی هر صنف است. از جهتی مراکز بهداشت از این موضوع استفاده کرده و به جهت کمبود بودجه، ترجیح دادند که به جای استخدام چند نیرو یک کارشناس مامایی استخدام کنند تا همه کارها را انجام دهد و همین امر منجر به کاهش کیفیت خدمات ارائه شده در این مراکز شده است.

انتهای پیام /