به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از مازندران، لیلی علائی، دستیار آموزشی دکتری رشته معماری دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری و آمل در گفت‌وگو با ایسکانیوز از فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی معماری سخن گفت.
لیلی علائی بیان کرد: معماری در ایران یک هنر باسابقه و دارای قدمت زیادی است که بعضا در معماری جهان هم از آن الگوبرداری شده است اما در حال حاضر متاسفانه افق و نمای شهری درستی در معماری فعلی ایران دیده نمی‌شود.
وی با اشاره به اهمیت دو موضوع مهم اقتصاد و سیاست در معماری افزود: مهندسان معماری همیشه تلاش کردند تا بتوانند تجربیات علمی خود را برای کارفرمای خود به اجرا درآورند و با استفاده از اصول و ضوابط معماری، طرحی مناسب و زیبا، همراه با آسایش و راحتی را به آنان هدیه دهند.
علائی با ابراز مشابهت رشته معماری با پزشکی، اظهار کرد: همان‌گونه که یک پزشک در زمان طبابت، باید کار خود را بدون نقص انجام دهد و کوچک‌ترین خطا ممکن است زندگی بیمار را به خطر اندازد؛ معمار هم اگر کارش را درست انجام ندهد موجب آسیب روحی و روانی مانند افسردگی، پرخاشگری و غیره به فرد می‌شود.
وی ادامه داد: متاسفانه موضوعات مالی موجب شده که نقش سازندگان مسکن، مهم‌تر و کلیدی‌تر از معماران شود و از این جهت، مهندس معمار نمی‌تواند هنری را که آموخته و در سالیان تجربه کرده را در ساختمان به اجرا درآورد و این امر موجب بروز معماری ناهنجار و تقلیدی در ساختمان‌ها شده است.
این مدرس دانشگاه، کیفیت معماری گذشته در ایران را یادآور و افزود: در گذشته، معماری زیبا و شاخص و آثار تاریخی در دوره هخامنشیان، ساسانیان و تا زمان قاجار و تا حدی در دوره پهلوی داشتیم اما امروزه دیگر اثری از آن معماری فاخر و ماندگار در بناها دیده نمی‌شود.
وی با ذکر برخی از مشکلات پیش روی مهندسان، بیان کرد: امروزه مانند قبل، دیگر نظر مهندسان معمار در ساختمان اعمال نمی‌شود، بلکه مهم‌ترین شخصی که در معماری و حتی بخش عمران ساختمان تاثیرگذاری پررنگ دارد سازنده یا همان کارفرما است و از طرفی چون بار مالی پروژه بر دوش سازنده قرار دارد، مورد حمایت برخی از سازمان‌ها قرار می‌گیرد که این مورد هم موجب سخت‌تر شدن شرایط اجرای طراحی اصولی برای معماران شده و متاسفانه این وضعیت وحشتناک روز به روز بدتر هم می‌شود.
علائی به عنوان مهندس ناظر پایه یک ساختمان ادامه داد: متأسفانه، خواستگاه معماری جامعه ایرانی کم‌رنگ شده در حالی که ما الگوی معماری ایرانی مانند خانه کلبادی‌ها، خانه فاضلی‌ها ، و خانه وزیری‌ها و دیگر آثار تاریخی را در شهر ساری داریم اما اگر به معماری امروزه شهر ساری نگاه کنیم دیگر هیچ اثری از آن معماری اصیل و زیبای ایرانی در بناهای جدید نمی‌بینیم.
لیلی علائی با اشاره به معماری موفق برخی استان‌های دیگر گفت: اگر به معماری شهرهای کویری مانند کاشان، یزد و اصفهان نگاه کنیم متوجه می‌شویم که مسئولان آن توانستند با رعایت ضوابط درست و استفاده از مصالح سازگار با اقلیم همان منطقه مانند آجر، معماری شهری قابل قبولی را پیاده‌سازی کنند؛ اما متاسفانه در شهر ساری، هر مصالح جدیدی که وارد بازار می‌شود را بدون در نظر گرفتن کارایی آن در معماری شهر استفاده می‌کنند.
مدرس دانشگاه در تکمیل صحبت‌های خود اظهار کرد: استفاده از مصالح نامناسب در نمای ساختمان به دلیل صرفه اقتصادی، مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند اما کارفرما به علت ارزانی، اصرار به مصرف آن در ساختمان خود دارد. به عنوان مثال با ورود کامپوزیت به بازار، بسیاری از سازندگان، بدون در نظر گرفتن نوع کاربرد آن در ساختمان، از آن در نما استفاده کردند و هیچ توجهی به شرایط اقلیمی، وجود رطوبت بالای جوی، نگهداری و تمیز کردن مصالح و مواردی از این قبیل نکرده و متأسفانه اکنون شاهد تصاویر بدی از همان ساختمان‌ها هستیم.
وی اضافه کرد: مصالح نامناسب دیگری که امروزه مصرف آن در نما بسیار رایج شده، سرامیک می‌باشد؛ متاسفانه این کار به دلیل ضخامت کم و عدم ایجاد اسکوپ غیر اصولی است و همچنین به دلیل انبساط و انقباض ممکن است سرامیک دچار ترک شده و به بیرون پرتاب شود در حالی که سنگ گزینه مناسب‌تری نسبت به سرامیک است و مورد تایید مقررات ملی ساختمان است و دارای مقاومت بالاتر و قابل تمیز کردن است اما به دلیل ارزانی سرامیک نسبت به آن، علی‌رغم توصیه و راهنمایی مهندسان معمار، کارفرمایان تمایل بیشتری به استفاده از سرامیک در نمای اصلی ساختمان را دارند و سازمان‌های متولی نیز اعمال این‌گونه تصمیمات را طی ملاحظاتی، چشم‌پوشی کردند.
علائی در ادامه، نبود چهره مناسب از معماری در شهر را حاصل اقدامات اشتباه ارگان‌های مسئول برشمرد و افزود: ناظر ساختمان با بسیاری مسائل و مشکلات ایجادی از سوی کارفرما مواجه است که موظف است پس از اعلام به کارفرما، طی نامه کتبی موارد تخلف مشاهده شده را به شهرداری اعلام و اقدامات قانونی را در لحاظ کردن ضوابط اجرایی انجام دهد اما این موارد در حد نامه‌نگاری باقی می‌ماند و شهرداری هیچ گونه اقدام موثری درباره ایرادات مطرح شده از سوی ناظران، انجام نمی‌دهد.
عضو سازمان نظام مهندسی ادامه داد: سازمان نظام مهندسی نیز به اندازه اختیاراتش، مسئول است؛ در گذشته، نقشه‌های ترسیمی طراحان توسط اساتید برجسته، مورد بررسی دقیق قرار می‌گرفت و در این راستا، پیشنهاداتی برای طراحی دقیق‌تر ارائه می‌شد اما اکنون دیگر بررسی نقشه به شکل سابق وجود ندارد و حتی نامه‌های ناظران هم برای کنترل نظارت، مورد توجه شهرداری و دفاتر نمایندگی نظام مهندسی قرار نمی‌گیرد.
علائی با بیان اینکه، مشارکت بین سازمان‌های دخیل در معماری شهر، راه‌گشاست، گفت: اگر همکاری اصولی بین سازمان‌های مسئول معماری شهر مانند استانداری، سازمان نظام مهندسی، اداره مسکن و شهرسازی، شهرداری و کمیسیون ماده صد ایجاد شود قطعا وضعیت نمای شهری رو به بهبود خواهد رفت.
علائی، اشکالات وارده از سوی تصمیمات کمیسیون ماده صد را این‌گونه تشریح کرد: بدترین روش اجرایی در کمیسیون ماده صد اتفاق می‌افتد به نحوی که تخلفات زیادی از جمله، استفاده تا ۱۰۰ درصدی از ملک برای ساخت، افزایش غیرمجاز طبقات، عدم در نظر گرفتن فضای سبز و موارد مشابه را شهرداری با استدلال اینکه موضوع در کمیسیون ماده صد با حضور نمایندگان همه ارگان‌های مسئول مورد بررسی قرار می‌گیرد و برای آن تخلف رای صادر می‌شود چشم‌پوشی کرده و از ورود به رفع یا جلوگیری آن خودداری می‌کند و متاسفانه در بیشتر موارد هم، کمیسیون ماده صد با در نظر گرفتن جریمه نقدی برای سازنده از تخلفات چشم‌پوشی کرده و اجازه صدور پایان کار را می‌دهد.
وی با توجه به تلاش‌های ناظران در راستای جلوگیری از تخلفات متذکر شد: وقتی به این ترتیب برای ساختمان‌های دارای تخلف، تائیدیه صادر می‌شود، مهندس ناظر نمی‌تواند نسبت به موضوع اصرار ورزد چون پس از مدتی با سخت‌گیری از چرخه پیشنهاد پروژه برای نظارت، کنار گذاشته خواهد شد و عملا بی‌کار می‌شود.
این ناظر ساختمان به نمونه موفق همکاری بین استانداری، مسکن و شهرسازی، نظام مهندسی و شهرداری در سمنان و اصفهان اشاره و افزود: در سمنان و اصفهان یک نقشه جامع اجرایی وجود دارد و همه از آن حمایت می‌کنند که از این طریق شاهد شهرسازی مرتب و اصولی در معماری شهری هستیم؛ در واقع با رعایت ضوابط و احترام به معماری و هویت معماری می‌توان گفت اصالت و هویت شهری خود را حفظ کرده‌اند که متاسفانه این موارد در مازندران دیده نمی‌شود.
علائی در بخش دیگری از گفت‌وگو به تغییر بافت روستایی اشاره و از جلوگیری کردن ساخت‌وسازهای بی‌رویه و غیرمجاز حمایت کرد و در ادامه گفت: متاسفانه بافت روستایی هم دیگر از دست رفته و با ورود به روستا، همان هویتی را می‌بینیم که در شهر مشاهده می‌کنیم و به نوعی هویت روستایی از دست رفته است.
وی در بخش دیگری به اهمیت مشارکت بیشتر بین مهندسان عمران، معماری، برق و مکانیک در طراحی و نظارت، اذعان و پیشنهاد کرد: برگزاری طرح‌های مشارکتی بین مهندسان دخیل در ساخت ساختمان، موجب می‌شود تا با همدلی و مشورت، طرح‌های بهتر ارائه و به تبع آن بناهای زیباتری ساخته شود.
علائی در تکمیل پیشنهاد خود بیان کرد: می‌توان با ثبت یک کانون دانشجویی در دانشگاه آزاد اسلامی مازندران، شرایطی را فراهم کرد تا رشته‌هایی که در بازار کار با هم ارتباط کاری دارند در فضای علمی و آکادمیک با هم تعامل بهتری داشته باشند تا بتوانند در آینده کاری، مسائل مرتبط را با مشارکت هم، حل کنند.
خبرنگار: علی حسن‌نیا
انتهای خبر/
نظر شما