به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ پس از تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۴ دوباره بازار گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین در فضای رسانه‌ای کشور داغ شده است.
بیشتر بخوانید؛
تصویب بودجه ۱۴۰۴ با شرط و شروط/ چشم‌انداز معیشت ایرانیان در سال آینده چگونه خواهد بود؟
یکی از دلایلی که موجب شد گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین تقویت شود اعترافات رئیس‌جمهور درباره هزینه تمام شده بنزین است. وی در جلسه صحن علنی مجلس و در زمان دفاع از بودجه ۱۴۰۴ گفته بود: «هزینه تمام شده تولید بنزین بدون لحاظ قیمت نفت حدود ۸ هزار تومان است. امسال حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان و در صورت ادامه روند سال آینده باید ۱۳۰ هزار میلیارد واردات بنزین انجام شود و هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ و۴۰ هزار تومان هزینه دارد. اصلاح این روند، مشارکت همه بخش‌ها جامعه را می‌طلبد تا بتوانیم این ناترازی به نفع محرومان اصلاح کنیم.»
برخی کارشناسان بر این باورند که موضع دولت پزشکیان از همان زمان انتخابات تاکنون در این زمینه شفاف نبوده اما به علت ناترازی بودجه دولت در سال آینده ناگزیر به گران کردن قیمت بنزین است. بسیاری از نمایندگان مجلس شورای از طیف موافقان دولت تا منتقدان آن در این دسته جای می‌گیرند.
علاوه بر این پزشکیان روز گذشته در آئین تجلیل از فعالان طرح جهش تولید در دیمزارها، با بیان این که جنگ امروز جنگ اقتصادی است؛ جنگ بمب و موشک نیست، گفته است: «آن‌چه امروز با آن مواجه هستیم یک جنگ تمام عیار اقتصادی است. ما از جنگ نظامی نمی ترسیم. آن‌ها می دانند در این حوزه نمی‌توانند ما را زمین‌گیر کنند.»
این اظهارات رئیس‌جمهور در حالی مطرح شد که دولت با چالش افزایش قیمت بنزین به عنوان یکی از عوامل فعال کردن گسل‌ها و اعتراضات اجتماعی روبرو است و در صورتی که تدبیری برای آن اندیشیده نشود این مسئله در کنار تحریم‌های ظالمانه به یکی دیگر از عوامل درگیر کردن مردم در جنگ اقتصادی تبدیل خواهد شد.
دولتی‌ها چه می‌گویند؟/ تصمیم‌گیری با بررسی تمام ابعاد خواهد بود
در آخرین اظهار نظر از سوی چهرههای دولتی، مژگان خانلو سخنگوی ستاد بودجه گفته است: «ناترازی انرژی موضوع جدی است و نیازمند تصمیم‌گیری با بررسی تمامی ابعاد است؛ تصمیم‌گیری که اعم از سیاست‌های قیمتی، غیرقیمتی، افزایش بهره‌وری، واردات خودرو، توسعه حمل‌ونقل عمومی و افزایش ظرفیت تولید باشد.»
سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه پیش از این نیزاظهار کرده بود: «تعیین قیمت فرآورده‌های نفتی نیازمند تصمیم‌گیری در سطح کلان مدیریت کشور است و برای تعیین و اصلاح قیمت آن باید گفت‌وگوهای لازم در سطوح مختلف انجام و با وفاق عمومی شکل بگیرد.»
نمایندگان چه می‌گویند؟/ از احتمال افزایش ۳۵ درصدی تا مقاومت مجلس در برابر دولت
مهرداد لاهوتی نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به احتمال افزایش نرخ بنزین به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: اراده دولت به سمت افزایش قیمت بنزین است. پیش‌بینی می‌شود معادل تورم، قیمت بنزین افزایش پیدا کند اما امیدواریم که این اتفاق نیفتد. موافق افزایش قیمت بنزین نیستم چون ما خودرو را با سرانه مصرف بالا به مردم می‌دهیم و از سوی دیگر می‌خواهیم قیمت بنزین را افزایش دهیم. عددی که دولت برای واردات بنزین گذاشته است به معنای امکان صرفه‌جویی نیست و اساسا در زمینه سرنوشت قیمت بنزین برای سال آینده ابهام وجود دارد.
مصطفی پوردهقان، عضو کمیسیون صنایع و معادن نیز به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: رئیس‌جمهور زمانی که لایحه بودجه را به مجلس داد، گفت قیمت تمام شده بنزین ۸۰۰۰ تومان است در حالی که آن را ۱۰۰۰ تومان به مردم می‌دهیم. بنابراین احتمال گران شدن بنزین در سال آینده وجود دارد و به نظر می‌رسد دولت چاره‌ای جز این کار ندارد زیرا قیمت کنونی بنزین قیمت اصلی آن نیست و اگر افزایش یابد نیز به همان قیمت ۸۰۰۰ تومان نخواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود رقمی قریب به ۳۰ تا ۳۵ درصد بر نرخ بنزین افزوده شود که باز هم هزینه‌های تمام شده آن جبران نمی‌شود.
علیرضا عباسی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با انتقاد از عدم موضعگیری شفاف دولت در مواجهه با قیمت بنزین به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: آقای پزشکیان از روزی که وارد عرصه انتخابات شد در رابطه با بنزین غیرشفاف اظهارنظر کرد. در ایام انتخابات به علت جو آن دوران اعلام کرد قیمت بنزین نباید افزایش یابد اما بعد از انتخابات گفت راه دیگری نداریم و باید این کار را انجام دهیم. دولت برای تغییر قیمت بنزین برنامه دارد اما مجلس یقینا مخالفت خواهد کرد. البته در بودجه حدود ۱ میلیارد دلار برای صرفه‌جویی در واردات بنزین درنظرگرفته شده و اگر دولت بخواهد سیاست‌هایی از این دست را اعمال کند مجلس حتما به دولت کمک می‌کند.
صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان شرط و شروطی درباره افزایش قیمت بنزین به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: برای افزایش قیمت بنزین در بودجه رقم لحاظ شده است. البته من با شرط و شروطی موافق افزایش قیمت بنزین هستم به این شرط که به همان نسبت که قیمت بنزین را افزایش می‌دهیم، کارایی وسایل نقلیه را نیز افزایش بدهیم پس نباید یک جانبه به مردم فشار بیاوریم بلکه باید خودروساز را مکلف به تولید وسیله نقلیه با مصرف پایین کنیم.
اظهارنظر متفاوت نماینده حامی بودجه: دولت با کنترل مصرف می‌تواند ناترازی انرژی را جبران کند!
فریدون همتی نائب رئیس دوم کمیسیون برنامه و بودجه و عضو کمیسیون تلفیق به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: دولت باید در سقف تولید داخلی برای مصرف بنزین برنامه‌ریزی کند و با توجه به محدودیت منابع مالی کشور، بنزین وارد نکند. در این زمینه بهتر است قوه مجریه با مردم گفتگو کند و برای آن برنامه‌ریزی کند. راهکارهای مختلفی وجود دارد تا بتوانیم مصرف بنزین را در همین مرحله تولید داخل کشور حفظ و اداره کنیم.
وی اظهار کرد: صرفه‌جویی به معنی کاهش مصرف نیست بلکه به معنی درست مصرف کردن است. اختصاص ۸ میلیارد دلار برای واردات بنزین و دود کردن سرمایه‌های مردم در خیابان‌ها و جاده‌ها کار منطقی نیست و این رقم را می‌توان به واردات کالاهای اساسی و دارو اختصاص داد. اگر این اتفاق بیفتد دیگر لازم نیست هزینه‌های عمرانی کشور صرف هزینه‌های جاری شود.
دولت پزشکیان چه کند تا آبان ۹۸ دولت روحانی تکرار نشود؟
حوادث تلخ آبان ۱۳۹۸ که در پی افزایش غیرکارشناسی بنزین وقوع پیوست، سال ها از خاطره ایرانیان پاک نمی‌شود و جای این پرسش‌ها را باز می‌گذارد که آیا راه دیگری برای پیشگیری از آن حوادث وجود نداشت؟ آیا دولت‌های پیشین قیمت بنزین را افزایش نداده بودند؟ آیا آن وقایع دوباره تکرار می‌شود؟ در حقیقت برای مردم گرانی بنزین مساوی با ناامنی شده است.
در راستای تحلیل علت موضعگیری دوگانه دولت و نمایندگان مجلس درباره گرانی بنزین و راهکار دولت چهاردهم برای پیشگیری از تکرار آبان ۹۸ با سید احسان حسینی، کارشناس انرژی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
دولت از جیب مردم ناترازی بنزین را تامین می‌کند
سید احسان حسینی به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: اگر قرار است افزایش قیمت بنزین انجام شود باید بر اساس عدالت و به نفع دهک‌های پایین جامعه انجام شود. در شرایط فعلی منابع مالی دولت محدود است و اضافه مصرف بنزین نسبت به بنزین تولیدی کشور منجر به ناترازی شده است و جبران این ناترازی را دولت از جیب مردم تامین می‌کند. وقتی مصرف بنزین دهک‌های مختلف را بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که مصرف سرانه بنزین دهک‌های بالا به مراتب بیشتر از دهک‌های پایین است. پس از محاسبه به این نتیجه می‌رسیم که بودجه ای که دولت از جیب همه مردم برمی‌دارد بیشتر از سوی سه دهک بالای جامعه مصرف می‌شود در واقع دولت بنزین وارداتی را با قیمت یارانه‌ای به اقشار مرفه می‌دهد.
دهک ۱۰ جامعه حدود ۲۰ تا ۳۰ برابر بیش از دهک ۱ جامعه از بنزین یارانه‌ای سود می‌کند
این کارشناس انرژی افزود: زمانی که دولت منبع مالی بنزین را از جیب همه اقشار برداشت می‌کند، دچار کسری می‌شود و این کسری بودجه نقدینگی خلق می‌کند و در نهایت تورم شکل می‌گیرد و فشار آن بیشتر به کسانی می‌آید که دارایی کمتری دارند. در حقیقت با چنین فرآیندی تورم به ضرر دهک‌های پایین جامعه و به نفع دهک‌های بالا جامعه می‌شود. بر اساس محاسبات دهک ۱۰ جامعه حدود ۲۰ تا ۳۰ برابر بیش از دهک ۱ جامعه از توزیع بنزین یارانه‌ای سود می‌کند و این اتفاق حتی اگر با تولید داخل رقم بخورد، به خودی خود عادلانه نیست. یارانه‌ای که اکنون به نحو غلط توزیع می‌شود مربوط به بحث عدالت و نحوه بهره‌مندی مردم از «انفال» است که مساوی هم توزیع نمی‌شود چه برسد به این که عادلانه باشد.
حسینی با بیان این که عادلانه کردن توزیع بنزین را نباید با گران کردن آن خلط کرد، گفت: سوال این است که این اصلاح قیمت با چه ساز و کاری قرار است انجام شود؟ اگر هدف اصلاح است دولت نباید بی‌گدار به آب بزند زیرا با شعار عدالت سرکار آمده است. این اقدام در گذشته بدون تدبیر انجام شد و به اعتماد مردم آسیب زد. بر این اساس، یکی از پیشنهادات به دولت این است که «سهمیه سوم» بنزین را اجرایی کند به این ترتیب که سهمیه اول و دوم با همین قیمت بماند و یک سهمیه سوم برای ۳ دهک بالای جامعه با قیمت بالاتری نسبت به بنزین دو دهک دیگر لحاظ شود.
وی در توضیح شیوه اجرای «سهمیه سوم» بنزین گفت: البته اجرای این شیوه نیز پیچیدگی‌ها و ملاحظات بسیاری مانند اصلاح بازار ارز و خودرو دارد و باید در کنار این موارد برخی راهکارهای غیرقیمتی نیز اتخاذ شود اما به هر حال از روش فعلی عادلانه‌تر است. معتقدیم «شوک درمانی» عمومی قیمت بنزین برای همه مردم بدون پیوست عدالت و راهکارهای غیرقیمتی جواب نمی‌دهد.
دولت هنوز به جمع‌بندی مشخصی در زمینه اصلاح قیمت بنزین نرسیده است
این کارشناس حوزه انرژی در پاسخ به این پرسش که دولت در سال آینده چه روشی را در مواجهه با ناترازی قیمت بنزین در پیش خواهد گرفت، گفت: دولت چاره‌ای جز اصلاح قیمت بنزین ندارد اما هنوز به جمع‌بندی مشخصی در این زمینه نرسیده است و در حال رایزنی با اندیشکده‌ها و گروه‌های کارشناسی است تا به راهکار برسد. اگر اصلا قیمت بنزین انجام نشود دولت باید همانطور که آقای پزشکیان گفت پول گندم‌کاران و دستمزد کارکنان دولت و بازنشستگان را ندهد تا هزینه واردات بنزین را تامین شود.
حسینی در واکنش به سخنان سخنگوی ستاد بودجه در زمینه قیمت بنزین گفت: اگر دولت از حالا اعلام کند که قصد اصلاح قیمت بنزین را دارد «انتظارات تورمی» ایجاد می‌شود. علاوه بر این چون دولت هنوز به شیوه مشخصی برای این کار نرسیده است نباید آن را اعلام کند. بلکه ابتدا باید به یک مدل مشخص برسد و سپس وارد گفتگو با مردم شود.
وی در پاسخ به این ادعا که دولت صرفا با کنترل مصرف بنزین توانایی جبران ناترازی در این حوزه را دارد و نیازی به افزایش قیمت نیست، گفت: کنترل مصرف بنزین بدون راهکارهای قیمتی امکان‌پذیر نیست البته این به معنای شوک درمانی نیست زیرا تجربیات موفقی در دولت آقای خاتمی و آقای احمدی‌نژاد در این زمینه داشتیم. در آن دولت‌ها قیمت بنزین به شکل تدریجی و طی یک برنامه جامع اصلاح شد پس خاطره آبان ۹۸ نباید زمینه‌ای فراهم کند که دولت بخواهد دوباره آن را تکرار کند.
در دولت خاتمی و احمدی‌نژاد تجربه موفق اصلاح قیمت بنزین انجام شد
حسینی درباره نمونه‌های موفق افزایش قیمت بنزین گفت: در دولت آقای خاتمی اصلاحات تدریجی انجام شد. در آن زمان هر سال ۲۰ تا ۲۵ درصد به قیمت بنزین اضافه می‌شد و چون هر سال این اتفاق می‌افتاد، افزایش قیمت در تورم حل می‌شد و دیگر بنزین به لنگر اسمی انتظارات تورمی تبدیل نشد. قیمت‌ها فقط اول سال افزایش پیدا می‌کرد و مردم نیز رفتار مصرفی خود را با آن تنظیم می‌کردند. در دوره احمدی‌نژاد نیز قیمت بنزین و گازوئیل در بازه زمانی ۴ تا ۵ سال ۹ برابر شد ولی به علت فراهم کردن راهکارهای غیرقیمتی، هزینه حمل و نقل خانوار ۳۴ درصد کمتر شد.
این کارشناس حوزه انرژی درباره راهکارهای غیرقیمتی مذکور گفت: افزایش حوزه حمل و نقل عمومی و نوسازی ناوگان‌ها، کیفیت خودروها، توسعه سوخت‌های جایگزین مثل CNG از جمله راهکارهای غیرقیمتی بود بنابراین وقتی اصلاح قیمت انجام شد مردم به سمت راهکارهای کم‌هزینه تر هدایت شدند. این راهکار ذیل قانون «توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت» در فاصله سال‌های ۸۶ تا ۸۹ پیاده‌سازی شد.
وی افزود: علاوه بر این هنگام افزایش بنزین برای تک تک اصناف و گروه‌ها محاسبات اقتصادی صورت گرفت تا اگر هزینه‌های اصناف در پی افزایش مصرف سوخت افزایش یافت، دولت بتواند آن را جبران کند و اصناف با این اقدام دولت همراه شدند. به این ترتیب در دوره دولت‌های نهم و دهم مصرف رشد رشد مصرف بنزین فقط ۲ درصد شد در حالی که این نرخ در حال حاضر به ۷ تا ۸ درصد رسیده است. امیدوارم آقای پزشکیان نیز طرحی را برای اصلاح قیمت بنزین انتخاب کند که رقبایش یا حداقل دولت آقای خاتمی در پیش گرفتند و روش دولت آقای روحانی را ادامه ندهد.
حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا دولت دوازدهم از تجربیات موفق پیشین در زمینه اصلاح قیمت بنزین استفاده نکرد، گفت: هوش تیمی که مامور این کار بودند آن قدر بالا نبود که بخواهند از تجربیات کارآمد گذشته استفاده کنند.
انتهای پیام/
نظر شما