خبرگزاری ایسکانیوز، خراسان‌شمالی: خردادماه که نزدیک می‌شود، آرام‌آرام فضای خوابگاه‌ها و دانشگاه‌ها رنگی از اضطراب و هیجان به خود می‌گیرد. دانشجویان، بین کلاس‌های مرور، جزوه‌نویسی‌های شبانه و لیست بلند مرورهای عقب‌مانده، دست‌وپنجه نرم می‌کنند با یکی از چالش‌برانگیزترین مقاطع تحصیلی خود یعنی دوره امتحانات! دوره‌ای که اگرچه محدود به چند هفته است، اما اثرات روانی و جسمی آن، اگر به درستی مدیریت نشود، گاه تا مدت‌ها باقی می‌ماند.

اضطرابی که همیشه پنهان نمی‌ماند

استرس امتحان، اگرچه تا حدی طبیعی و حتی محرک است تا دانشجویان بیشتر سرگرم مطالعه شوند، اما در بسیاری از آنها فراتر از یک هیجان ساده می‌رود و به بی‌خوابی، کم‌اشتهایی، اضطراب مفرط یا حتی حملات عصبی ختم می‌شود! در این میان، دانشجویانی که از حمایت کافی روانی یا مهارت‌های مدیریت استرس بی‌بهره‌اند، بیشتر آسیب می‌بینند. این اضطراب، نه‌فقط بر عملکرد درسی بلکه بر سلامت کلی آن‌ها نیز سایه می‌اندازد.

متاسفانه یکی از اولین و مهمترین موضوعاتی که در دوره امتحانات نادیده گرفته می‌شود، تغذیه سالم است. وعده‌های غذایی نامنظم، فست‌فودهای سریع، قهوه‌های پشت سر هم و بی‌خوابی‌های طولانی، دست به دست هم می‌دهند تا ذهن خسته‌تر و بدن ضعیف‌تر از قبل شود. این در حالی‌ست که تغذیه مناسب، می‌تواند نقش کلیدی در بهبود تمرکز، افزایش حافظه و حتی کاهش اضطراب ایفا کند.

در چنین فضایی، نقش دانشگاه‌ها، مراکز مشاوره دانشجویی و رسانه‌های دانشگاهی، از همیشه پررنگ‌تر است. برگزاری جلسات آموزشی برای مدیریت استرس، مشاوره‌های تغذیه‌ای، ایجاد فضای گفت‌وگو و ارائه تکنیک‌های تمرکز و آرام‌سازی ذهن، می‌تواند به‌طور قابل توجهی حال و حالِ دلِ دانشجو را بهتر کند.

دوره امتحانات، صرفاً یک سنجش علمی نیست؛ بلکه آزمونی است برای مهارت‌های زندگی. از تاب‌آوری و برنامه‌ریزی گرفته تا مراقبت از جسم و جان. مسئولان دانشگاهی باید توجه داشته باشند که در چنین روزهایی، اهمیت توجه به ابعاد روانی و جسمی دانشجویان، باید فراتر از نمره‌ها و برگه‌ها باشد. چرا که سلامت روانی و جسمی آن‌ها، بزرگ‌ترین سرمایه برای آینده‌ی یک جامعه پویاست.

مدیریت درست اضطراب برای سلامت روان دانشجویان

دکتر سیده ریحانه رضوانی، مدیر گروه سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار استانی ایسکانیوز اظهار داشت: فصل امتحانات یکی از چالش‌برانگیزترین دوره‌ها در زندگی دانش‌آموزان و دانشجویان است که با افزایش فشارهای روانی، استرس و اضطراب همراه می‌شود.

وی با بیان اینکه این واکنش‌ها اگرچه در حد متعادل می‌توانند انگیزه‌بخش باشند، افزود: اما زمانی که از کنترل خارج شوند، نه تنها عملکرد تحصیلی را مختل می‌کنند بلکه بر سلامت روانی و جسمی نیز تأثیر منفی می‌گذارند.

مدیر گروه سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی گفت: عوامل متعددی از جمله ترس از شکست، انتظارات بالا از خود یا خانواده، مقایسه با دیگران و آماده‌نبودن کافی برای امتحانات در ایجاد این اضطراب نقش دارند.

رضوانی با اشاره به اینکه یکی از مؤثرترین راهکارها برای مدیریت استرس، برنامه‌ریزی منظم و واقع‌گرایانه برای مطالعه است، ادامه داد: تقسیم مطالب درسی به بخش‌های کوچک‌تر و زمان‌بندی مناسب برای هر بخش، از احساس فشار شدید جلوگیری می‌کند و احساس کنترل بر شرایط را افزایش می‌دهد.

وی تصریح کرد: همچنین، مرور دروس به صورت روزانه و استفاده از روش‌های فعال یادگیری مانند خلاصه‌نویسی، پرسش و پاسخ، و آموزش به دیگران، می‌تواند تسلط فرد بر مطالب را افزایش داده و اعتماد به نفس او را تقویت کند.

دکتر رضوانی گفت: در کنار مدیریت زمان و مهارت‌های مطالعه، توجه به سلامت جسم نیز نقش بسزایی در کاهش اضطراب دارد. خواب کافی، تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم به تنظیم هورمون‌های استرس و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند.

این مقام مسئول ادامه داد: توصیه می‌شود دانش‌آموزان از مصرف بیش از حد کافئین و مواد محرک خودداری کرده و در روزهای منتهی به امتحان، خواب شبانه را فدای ساعات مطالعه نکنند. خواب ناکافی تمرکز را کاهش داده و اضطراب را تشدید می‌کند.

وی خاطرنشان کرد : بهره‌گیری از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، تصویرسازی ذهنی مثبت و تمرین ذهن‌آگاهی (mindfulness) می‌تواند در کاهش تنش‌های لحظه‌ای بسیار مؤثر باشد، همچنین گر احساس می‌کنید اضطراب از کنترل خارج شده و عملکرد شما را به شدت مختل کرده، مشاوره با روانشناس می‌تواند راهکارهای شخصی‌سازی شده و علمی برای مدیریت وضعیت‌تان فراهم کند. سلامت روان، کلید موفقیت پایدار در هر عرصه‌ای است.

تغذیه سالم فراموش نشود

دکتر ناصری، متخصص تغذیه دانشجویی نیز با نگاهی به عادت‌های اشتباه تغذیه‌ای در زمان امتحانات، اظهار کرد: دانشجوها معمولاً یا کم‌غذا می‌شوند یا به خوردن تنقلات بی‌ارزش روی می‌آورند. نوشابه، چیپس، شیرینی، یا حتی کافئین زیاد، در ظاهر انرژی‌زا هستند، اما به مرور مغز را خسته‌تر می‌کنند.

وی توصیه کرد: خوردن مغزها (بادام، گردو)، تخم‌مرغ آب‌پز، نان سبوس‌دار، ماست کم‌چرب و نوشیدن آب کافی، بهترین سوخت برای ذهن در این دوران است. هیچ‌وقت وعده صبحانه را حذف نکنید؛ حتی اگر خواب‌تان کم باشد.

تکنیک مطالعه صحیح و خواب کافی

فاطمه رمضانی، دانشجوی ترم آخر روان‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسکانیوز از تجربه خودش برای مقابله با استرس گفت: من قبل امتحان موزیک بی‌کلام گوش می‌دهم و با تکنیک Pomodoro درس می‌خوانم؛ ۲۵ دقیقه مطالعه، ۵ دقیقه استراحت، اینگونه تمرکزم بالاست و کمتر خسته می‌شوم.

علی ثابت قدم، دانشجوی مهندسی عمران هم اضافه می‌کند: در فصل امتحان‌ها شب‌زنده‌داری نمی‌کنم، حتی اگر کم‌تر بخوانم، ترجیح می‌دهم مغزم خسته نباشد. قبل خواب، فهرست مرور می‌کنم، بعد با خیال راحت می‌خوابم.

این تجربه‌ها، نشان می‌دهد که مدیریت استرس فقط با کتاب‌خواندن بیشتر ممکن نمی‌شود؛ بلکه با سبک درست مطالعه، تغذیه مناسب و خودمراقبتی به دست می‌آید.

نمره بیست سلامت روان مهم‌تر است!

امتحانات شاید برای بسیاری از ما، یادآور اضطراب و اضطرار باشد؛ اما اگر یاد بگیریم ذهن‌مان را آرام کنیم، بدن‌مان را تقویت کنیم و باور داشته باشیم که «نمره، همه چیز نیست»، آن‌وقت فصل امتحانات نه کابوس، بلکه نقطه‌ای برای بلوغ شخصی و رشد درونی می‌شود. نمره شاید یک عدد باشد، اما «سلامت روان» نمره‌ای‌ست که باید همیشه بیست بماند.

خبرنگار: انسیه حاتمی

انتهای پیام/