بلوچستان، با پیشینه‌ای کهن و مردم حق‌جوی خود، همواره در جستجوی حقیقت و عدالت بوده است. تاریخ این سرزمین نشان می‌دهد که ساکنان آن، از دوران باستان تا عصر اسلامی، در پی نور هدایت و پیامبران الهی بوده‌اند؛ چنان‌که در اوستا از آنان با تقدس یاد شده و حتی در روایات مسیحی نیز نام مردان پارسا و مغان از این سرزمین به ثبت رسیده است. این عشق به حق و حقیقت در دوران اسلامی رنگ و بویی نو گرفت و در محبت به اهل بیت پیامبر اسلام (ص) به اوج خود رسید.

مردم بلوچستان پس از آشنایی با اسلام، به خاندان پیامبر اکرم (ص) ابراز محبت و پیروی کردند. در زمان خلافت امیرالمؤمنین علی(ع)، در دفاع از بیت‌المال بصره جان خود را فدای امام کردند. ماجرای رشادت ابوسلمه زط، از صالحان و مؤمنان قوم سیابجه که در برابر یورش عبدالله بن زبیر از بیت‌المال حفاظت کرد و به شهادت رسید، نمونه‌ای آشکار از عمق ارادت و وفاداری بلوچ‌ها به اهل بیت است.

محبت به اهل بیت، در بلوچستان فقط یک باور تاریخی نیست، بلکه به فرهنگی پویا و زنده تبدیل شده است. در رأس این فرهنگ، بزرگداشت واقعه عاشورا و مقام حضرت امام حسین (ع) قرار دارد. مردم این دیار نه‌تنها در دل‌های خود، بلکه در آیین‌های اجتماعی، دینی و فرهنگی‌شان این محبت را با شکوهی خاص حفظ کرده‌اند.

دهه نخست ماه محرم در بلوچستان، ماه ماتم و سوگواری است. با طلوع هلال این ماه، نوعی عزای عمومی شکل می‌گیرد که نشانه‌ای از پیوند عمیق احساسی و ایمانی مردم با حادثه کربلاست. رفتارهای عزادارانه نه از سر تقلید، بلکه از باور قلبی و آمیخته با فرهنگ قومی و دینی است؛ با آغاز محرم، مردم بلوچستان از نزدیکی زناشویی و آراستن ظاهری پرهیز می‌کنند. این خودداری، نشانه‌ای از احترام به سوگ امام حسین (ع) و اهل بیت است. روزه‌داری در تاسوعا و عاشور تلاشی برای همدردی با عطش و رنج اهل بیت در صحرای کربلاست؛ گویی تشنگی حسین را با لب‌های خود لمس می‌کنند.

سنت ختم قرآن در تاسوعا و عاشورا، یکی از نمونه‌های نادر و عمیق احترام اهل سنت به اهل بیت در منطقه است؛ آن هم در قالبی قرآنی، با نیت هدیه ثواب به امام شهید و یاران باوفایش.

مردم بلوچستان، نذرهای خود را در قالب پخت شام یا شیرینی ادا می‌کنند. این اطعام نه‌تنها نشانه‌ای از محبت به اهل بیت، بلکه پیوندی اجتماعی و معنوی در جامعه ایجاد می‌کند؛ همچنین خودداری از جشن، موسیقی، سفرهای تفریحی و حتی تماشای تلویزیون، در بلوچستان نشانه‌ای از عزاداری خالصانه است که در کمتر نقطه‌ای از جهان اسلام به این شکل نمود دارد.

نکته مهم و قابل توجه آن است که این عزاداری‌ها نه تنها از سوی شیعیان، بلکه از سوی اهل سنت بلوچ صورت می‌گیرد و این مسئله، نشان‌دهنده نفوذ معنوی امام حسین (ع) در تمام جهان اسلام و در دل هر مسلمان آزاده است. مردم بلوچستان امام حسین را نه متعلق به مذهب خاص، بلکه امام همه آزادگان می‌دانند. از این رو، سوگواری در محرم به عامل همگرایی شیعه و سنی در منطقه بدل شده است.

از نگاه تاریخی تا فرهنگی، بلوچستان یکی از کهن‌ترین و پایدارترین پایگاه‌های عشق به اهل بیت در جغرافیای ایران اسلامی است. ارادت به امام حسین (ع) در این سرزمین، فراتر از مذهب، به جوهری از هویت دینی و تاریخی مردم تبدیل شده است. بلوچ‌ها نه‌تنها در تاریخ، با خون خود از اهل بیت دفاع کرده‌اند، بلکه امروز نیز با اشک، دعا، روزه و نذر، نام حسین را در دل زنده نگه داشته‌اند.

اینجاست که می‌توان گفت عاشورا در بلوچستان، فقط یک سوگواری نیست؛ بلکه نمایشگاه باشکوهی از وفاداری، اخلاص و عشق به امامی است که آموزگار آزادگی است.

* فعال رسانه‌ای

انتهای پیام/