۱۲ شهریور در تقویم رسمی کشور ما یادآور روزی است که ملت ایران، شجاعت و غیرت خود را در برابر استعمار کهنه کار انگلیس به رخ جهان کشیدند. این روز به نام روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس شناخته میشود و به پاس مجاهدتهای دلدارِ دلوار، شهید رئیسعلی دلواری و یارانش در تاریخ ماندگار شده است؛ نمادی از عزتی که هیچ قدرتی نتوانست آن را در هم بشکند.
استعمار انگلیس در ایران تنها به اشغال بخشی از خاک یا چپاول منابع ختم نمیشد. سیاستهای این قدرت فرامنطقهای از قرن نوزدهم به بعد، در قالب قراردادهای ناعادلانه، نفوذ در دربار و بهرهبرداری از نفت جنوب کشور، ریشه در جان اقتصاد و سیاست ایران دوانده بود. هدف آنها نه تنها بهرهمندی از منابع، بلکه تضعیف اراده ملی ایرانیان و قرار دادن این سرزمین در حاشیه تاریخ بود.
اما تاریخ ایران نشان داده است که هیچ گاه ملت ایران تسلیم اراده بیگانه نشده است. مقاومتهای پراکنده و گاه سازمان یافته در جایجای این سرزمین شکل گرفت. در میان آنها، قیام جنوب و مبارزات رئیسعلی دلواری در صدر ایستاد؛ قیامی که با خون، غیرت و ایمان دلیر مردان تنگستانی آمیخته شد و برای همیشه در حافظه جمعی ایرانیان جاودانه گشت.
رئیسعلی دلواری، فرزند جنوب و نماد استقلالخواهی، نه سلاح پیشرفتهای داشت و نه پشتیبانی قدرتهای بزرگ را. آنچه او و یارانش را در برابر توپ و تفنگ انگلیسیها استوار کرد، تنها ایمان، شرافت و عشق به وطن بود. او با کمترین امکانات، جبههای از مردم بومی را به خط مقدم مقاومت تبدیل کرد و با شهادتش، مشعل مبارزه با استعمار را در دل نسلهای بعد روشن ساخت.
این مقاومت تنها نبردی محلی نبود؛ بلکه پژواکی جهانی یافت. در زمانی که بسیاری از ملتهای آسیا و آفریقا هنوز زیر یوغ استعمار نفس میکشیدند؛ ایران نشان داد که با اتکا به ایمان و اتحاد مردمی، میتوان برابر استعمار بیگانه ایستاد. همین پیام امروز نیز در بسیاری از جنبشهای آزادی بخش در جهان شنیده میشود.
با این حال، مبارزه با استعمار فقط در میدان نبرد نظامی خلاصه نمیشد. استعمار انگلیس در ایران با ابزارهای نرمتری همچون قرارداد دارسی، نفوذ سیاسی در دربار قاجار و تقسیمات ناعادلانه منطقهای، استقلال کشور را هدف گرفته بود. در این میدان نیز بارها ملت ایران با قیامها، تحریمها و فشارهای مردمی پاسخ دادند. نمونه بارز آن نهضت مشروطه و بعدتر ملی شدن صنعت نفت بود که ریشههای روحیه ضد استعماری در آنها موج میزد.
البته نیاز به یک انتقاد آرام اما جدی احساس میشود. متأسفانه گاه در جامعه امروز، ما از حافظه تاریخیمان غفلت میکنیم. مقاومت رئیسعلی دلواری را به یک نام در کتابهای درسی محدود میکنیم و کمتر به پیام عمیق او برای نسل امروز میپردازیم: استقلال را باید هر روز پاس داشت و شرافت ملی را نباید به هیچ قیمتی معامله کرد.
روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس فرصتی است مغتنم، تا نه تنها یاد و خاطره دلیران جنوب را زنده نگه داریم؛ بلکه به آینده نیز بنگریم. آیندهای که در آن عزت و استقلال ایران باید در کنار توسعه و پیشرفت علمی و اقتصادی معنا پیدا کند.
این یادروز، تجلی اراده ملتی است که بارها در برابر قدرتهای بزرگ ایستاده و ثابت کرده است که استقلال، بزرگترین سرمایهء آن است. سرمایهای که باید نسل به نسل و سینه به سینه حفظ شود.
۱۲ شهریور تنها یک روز در تقویم نیست؛ نمادی است از اینکه ایران هرگز تسلیم استعمار نشده و نخواهد شد. این روز به ما یادآوری میکند که مقاومت و شرافت، میراث مشترک همه ایرانیان است. بیگمان آیندهای روشن از آن ملتی خواهد بود که همواره گذشته خود را چراغ راه امروزش قرار دهد.
فعال رسانهای*
انتهای یادداشت/
نظر شما