به گزارش خبرنگار بینالملل ایسکانیوز، پس از تصمیم کشورهای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه یا همان اسنپبک که نقطه عطفی در مناقشات هستهای و دیپلماتیک ایران با قدرتهای غربی به شمار میرود، دور جدیدی از موضعگیریها توسط طرفهای مختلف آغاز شد. گروهی از تحلیلگران بر این باورند که اروپا از آخرین کارت خود با هدف فشار حداکثری علیه تهران استفاده کرد و این امر میتواند معادلات سیاسی و امنیتی میان طرفین را وارد مرحلهای تازه کند. بدیهی است که ایران در برابر اقدام سه کشور اروپایی بیتفاوت نخواهد بود و گزینههای متقابل خود را روی میز قرار میدهد.
در این میان، مواضع روسیه و چین بهعنوان دو عضو دائم شورای امنیت، اهمیت ویژهای یافته است. این دو کشور با محکوم کردن تصمیم اروپا برای فعالسازی مکانیزم ماشه، اعلام کردند که تحریمهای جدید علیه ایران را به رسمیت نمیشناسند و آن را اقدامی خلاف مسیر دیپلماسی میدانند. همزمان، انتقادات تندی از سوی تهران، مسکو و پکن نسبت به وابستگی اروپا به سیاستهای آمریکا مطرح شده است؛ موضوعی که پرسشهایی جدی درباره میزان استقلال تصمیمگیری در ساختار سیاست خارجی اروپا ایجاد کرده است.
بیشتر بخوانید:
همراهی روسیه و چین با ایران در برابر غربیها / تهران این بار هم بحران را پشت سر خواهد گذاشت
از سوی دیگر، با توجه به عدم همراهی روسیه و چین در شورای امنیت و احتمال کاهش کارایی فشارهای بینالمللی بر ایران، نگاهها به سمت ظرفیتهای متقابل تهران برای خنثیسازی تحریمها و تقویت همکاریهای راهبردی با شرکای شرقی معطوف شده است. در این چارچوب، نقش روسیه در حمایت نظامی، سیاسی و اقتصادی از ایران در صورت تشدید تنشها یا حتی آغاز درگیریهای احتمالی، از اهمیت دوچندان برخوردار است.
به منظور بررسی ابعاد مختلف این تحولات، جایگاه اروپا در بحران جدید، واکنشهای روسیه و چین و چشمانداز همکاریهای آینده میان تهران و مسکو، گفتگویی با «آدلان مارگویف» -پژوهشگر موسسه دولتی روابط بینالملل مسکو- انجام شد.
تهران میتواند سطح روابط خود را با اروپا کاهش دهد
این کارشناس روس در خصوص تبعات فعالسازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی گفت: نارضایتی حکومت ایران از اقدامات سه کشور اروپایی علیه این کشور در شورای امنیت سازمان ملل و توسل به مکانیسم ماشه با هدف بازگرداندن تحریمها کاملا قابل فهم است؛ با توجه به اینکه آمریکا از ابتدا از توافق خارج شد و خود اروپاییها نتوانستند به تعهداتشان در قبال ایران عمل کنند، اقدام اخیر آنها کاملا ناعادلانه و غیرمنصفانه است.
با این حال، آدلان مارگویف معتقد است که احتمالا با وجود رویکرد مغرضانه سه کشور اروپایی احتمال قطع روابط ایران با آنها کم است اما تهران میتواند در واکنش به اقدام آنها، سطح روابط دیپلماتیک خود را کاهش داده و با فراخواندن سفیران خود به جای آنها کاردار اعزام کند.
وی افزود: االبته این بدان معنا نیست که ارتباطات، چه در سطح بین دولتی، چه در سطح بینالمللی و چه در سطح دوجانبه، متوقف خواهد شد؛ زیرا ادامه این ارتباطات برای حل برخی مناقشات در آژانس بینالمللی انرژی اتمی و همچنین در شورای امنیت سازمان ملل ضروری است.
روابط تجاری ایران با شرکتهای اروپایی قطع نخواهد شد
پژوهشگر موسسه دولتی روابط بینالملل مسکو با تاکید بر اینکه پرونده هستهای ایران از طریق نظامی قابل حل نیست و فقط دیپلماسی میتواند مؤثر باشد، تصریح کرد: با وجود همه تحریمهایی که تا پیش از این علیه ایران وجود داشت، آلمان جزو ۱۰ کشور اولی بود که همچنان با ایران تجارت میکرد و به نظر میرسد این کشورها و آن دسته از کسبوکارهایی که میخواهند تحریمها را نادیده بگیرند -هم در طرف ایرانی و هم در طرف اروپایی- راه خود را پیدا خواهند کرد و بعید است اقدام خصمانه آلمان، بریتانیا و فرانسه علیه ایران بتواند این وضعیت را تغییر داده و مانع تداوم روابط تجاری بین ایران و طرفهای خارجی شود.
از نظر این کارشناس روس، بسیاری از کشورها و سیاستمدارن جهان اذعان میکنند که از نظر سیاسی حق با ایران است و نباید ارتباطات خود را با ایران قطع کنند؛ هر چند که احتمالا پیچیدگیهایی در این راستا به وجود خواهد آمد.
اروپا به تکیه کردن بر آمریکا عادت کرده است
این کارشناس روس در مورد انتقاد روسیه و چین به عدم استقلال کشورهای اروپایی اظهار کرد: کشورهای اروپایی برای تصمیمگیری در قبال مسائل مهم نیازمند منابع مستقل و البته اراده هستند؛ اراده دقیقا چیزی است که در طرف اروپایی به ویژه در حوزه سیاست خارجی وجود ندارد و دلیلش این است که در چند دهه گذشته اروپاییها به تکیه بر ایالات متحده در زمینه تضمین امنیت خود، در زمینه تصمیمگیریهای مهم سیاست خارجی عادت کردهاند.
وی افزود: اروپاییها تا پیش از این از همراهی با آمریکا و تبعیت از آن سود میبرد و روسای جمهور قبلی نیز دیدگاه و منافع اروپاییها را در نظر میگرفت. اما رئیس جمهور ترامپ برای اینکه نشان دهد چقدر قوی و مستقل است، تصمیمات خود را در بسیاری از موارد علیه منافع اروپاییها اجرا خواهد میکند و پرونده هستهای ایران از این قاعده مستثنی نیست.
ترامپ اروپاییها را نادیده میگیرد
مارگویف خاطر نشان کرد: البته این دورهای بسیار چالشبرانگیز و دردناک برای اروپاییهایی است که کمکم دارند میفهمند ایالات متحده میتواند منافع خودش را داشته باشد و این منافع میتواند با منافع اروپاییها متفاوت باشد و این یعنی آنها باید مستقل فکر کنند، مستقل عمل کنند و هزینه استقلال خود را بپردازند.
از نظر پژوهشگر موسسه دولتی روابط بینالملل مسکو، اروپاییها در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ تصمیم گرفتند که از دستورات او تبعیت کنند و این در شرایط رخ داد که آمریکا آنها را کاملا نادیده میگرفت و با فشار اروپا را مجبور به همراهی میکند. ترامپ آشکارا درباره بیاهمیت بودن رئیس جمهور مکرون و هر چه که میگوید صحبت میکند و قطعا در مورد سایر رهبران اروپایی نیز همین نظر را دارد، اکنون اکثر رهبران اروپایی تصمیمگرفتهاند به جای مخالفت با ترامپ که فایدهای برایشان ندارد، با او بده بستان کنند و به جای پرداخت هزینه مخالفت، سود ببرند.
سه کشور اروپایی نتیجه ۲۰ سال کار دیپلماتیک را از بین بردند
این تحلیلگر روس با بیان اینکه انگیزه اصلی سیاست خارجی فعلی کشورهای اروپایی در قبال ایران، روسیه و چین همین است است، گفت: این یک تحول ناامیدکننده است که اروپاییها نمیتوانند مستقل از ایالات متحده عمل کنند و حتی فعالسازی مکانیسم ماشه با هماهنگی کامل ایالات متحده انجام شد و جای تاسف دارد که سه کشور اروپایی تصمیم گرفتند با اعمال فشار علیه ایران و حمله به دیپلماسی نتیجه ۲۰ سال کار دیپلماتیک را از بین ببرند.
مارگویف در پاسخ به اینکه عدم همراهی روسیه و چین به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت با رویکرد اروپاییها علیه ایران چه چالشی برای غرب برای تحت فشار گذاشتن تهران ایجاد خواهد کرد، گفت: روسیه و چین سوء استفاده ۳ قدرت اروپایی و همچنین آمریکا از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را اقدامی نامشروع و غیرقانونی میدانند و بر این نکته تاکید کردهاند که این ایران نبود که ابتدا توافق ایران را نقض کرد و تهران در واکنش به خروج ایالات متحده به تدریج تعهدات خود را کاهش داد.
روسیه و چین از تحریمهای غیرقانونی علیه ایران تبعیت نخواهند کرد
وی با بیان اینکه اکنون فضای حقوقی بینالمللی دچار چندپارگی شده، تصریح کرد: برخی کشورها به یک بخش از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و برخی دیگر به بخش دیگر همان قطعنامه اشاره میکنند و واقعیت حقوقی یکدیگر را انکار میکنند.
از نظر وی، اگرچه این اولین بار نیست که کشورها در مورد نحوه طبقهبندی و تفسیر واقعیت به شدت اختلاف نظر دارند، اما برای اولین بار است که در سطح شورای امنیت سازمان ملل دو بلوک از کشورها یا گروههایی از کشورها، رویکرد طرف مقابل را زیرسوال میبرند و از آنجایی که روسیه و چین اقدام اروپا یا غرب علیه ایران را قانونی نمیدانند، لذا به همکاری با ایران ادامه خواهند داد و گویی هیچ تحریمی از سوی شورای امنیت سازمان ملل وجود ندارد.
تحریمهای جدید چیزی فراتر از فشار روانی نیست
پژوهشگر موسسه دولتی روابط بینالملل مسکو با تاکید بر اینکه تمام تحریمهای اعمال شده علیه ایران غیرقانونی هستند، اذعان کرد: اگرچه غرب وانمود میکند که قصد دارد تحریمهای شورای امنیت علیه ایران را دوباره بازگرداند، اما خود آنها میدانند که این تحریمها چیزی بیش از فشار روانی علیه ایران ایجاد نخواهد کرد که البته همین فشار روانی بر مردم میتواند جامعه و نگرش عمومی نسبت به آینده اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
آدلان مارگویف با بیان اینکه تجارت ایران همانطور که تا کنون به کار خود ادامه داده، از این پس هم پیش خواهد رفت، گفت: روسیه و چین به عنوان شرکای اصلی ایران در زمینه صنعت هستهای و حتی در حوزه نظامی اجازه نخواهند داد که این محدودیتها مانعی برای همکاری آنها باشد؛ بنابراین بسیار مهم است که آنها این موضع را اتخاذ کنند و در سطح بینالمللی به شرکای خود در بریکس و سازمان همکاری شانگهای نشان دهند که غرب و متحدانش اقدامی غیرقانونی در رابطه با برنامه هستهای انجام دادهاند.
این تحلیلگر روس در خصوص احتمال همراهی روسیه با چین در صورت جنگ احتمالی گفت: ایران راههای زیادی برای بهبود قابلیتهای دفاعی از جمله با تکیه بر تواناییهای داخلی و همچنین واردات سلاح از چین، روسیه و سایر کشورها دارد.
وی افزود: اقدام اخیر در توافق بین روسیه و ایران در رابطه با ساخت نیروگاههای هستهای جدید در هرمز، این واقعیت را نشان میدهد که هیچ تحریمی علیه برنامه هستهای ایران وجود ندارد که روسیه را از ادامه همکاری با ایران منع کند. همین امر در مورد روابط چین و ایران و همچنین در مورد همکاری نظامی بین سه کشور صدق میکند.
انتهای پیام/
نظر شما