به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، برای نخستینبار پس از فعالسازی مکانیسم ماشه علیه کشورمان، در یک گفتوگوی تلویزیونی حاضر شد و به تشریح مواضع دولت در قبال تحولات اخیر پرداخت.
بیشتر بخوانید؛
کاهش برد موشکی، چشمپوشی از تمامیت ارضی است/ تضعیف ایران با ایجاد محدودیت دفاعی
عراقچی در بخشی از این گفتوگو با اشاره به بیثمر بودن رویکرد گفتوگو با غرب تأکید کرد و گفت: «مذاکره با آمریکا در شرایط فعلی فقط به بنبست میرسد. دلیلی برای مذاکره با اروپاییها نداریم چون آنها خودشان میگفتند بروید با آمریکا مذاکره کنید.»
البته وزیر امور خارجه در اظهاراتش روزنهای از انجام مذاکرات را نیز مطرح کرد و گفت: «اگر پیشنهاد معقول باشد، مذاکره میکنیم.» این سخنان از سوی ناظران سیاسی بهعنوان نشانهای از رویکرد مشروط ایران به دیپلماسی تعبیر شده است.
در همین چارچوب، محمدرضا عارف، معاون اول دولت پزشکیان نیز در مردادماه ۱۴۰۴ گفته بود: «در شرایط مناسب و معقول میتوانیم با عزت و مستقیم مذاکره کنیم.»
با وجود این اظهارات، مقامات کشور همواره تأکید کردهاند که برخی موضوعات اصولی در سیاست خارجی ایران قابل مذاکره نیست. یکی از این خطوط قرمز، گفتوگو درباره مسائل موشکی، منطقهای و اصطلاحاً توافق جامع است.
در همین ارتباط، علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به توان بازدارندگی ایران پس از جنگ ۱۲ روزه غزه اظهار داشت: «توانمندی موشکی ما پس از جنگ ۱۲ روزه تقویت شده است و بیشتر هم تقویت میشود. ما برای دفاع از خود در برابر تهدیدات پیرامونی و فرامنطقهای به این قدرت نیاز داریم و بر سر صنعت موشکی با کسی مذاکره نخواهیم کرد.»
در ادامه گفتگوی ایسکانیوز با اسماعیل کوثری نماینده تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس و امیر حیات مقدم نماینده خوزستان و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس را میخوانید:
اصل مذاکره میان کشورها در ذات خود ایرادی ندارد
اسماعیل کوثری، در واکنش به سخنان اخیر وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه «مذاکره با آمریکا در شرایط فعلی به بنبست میرسد»، گفت: اصل گفتوگو و مذاکره میان کشورها در ذات خود ایرادی ندارد، به شرط آنکه بر اساس احترام متقابل و در چارچوب منافع دو طرف انجام شود. جمهوری اسلامی ایران هیچگاه از اصل تعامل منطقی با کشورها، بهجز رژیم صهیونیستی، رویگردان نبوده است. اما زمانی که نتیجه مذاکرات از پیش تعیین شده و طرف مقابل با ذهنیت برتریجویانه وارد میدان میشود، دیگر تفاوتی میان آمریکا و سایر کشورهای غربی وجود ندارد.
وی با تأکید بر اینکه تجربههای گذشته نشان داده غرب تنها زبان فشار و تهدید را دنبال میکند، افزود: در شرایطی که طرفهای غربی با رویکرد قلدرمآبانه و زیادهخواهی سیاسی و اقتصادی پای میز میآیند، مذاکره معنای واقعی خود را از دست میدهد. همانطور که آقای عراقچی هم اشاره کردند، تا زمانی که رویکرد غربیها تغییر نکند، هیچ گفتوگویی نمیتواند به نتیجهای منصفانه برسد.
آمریکاییها بارها در مذاکرات بدعهدی کردند
کوثری با اشاره به سابقه تاریخی بیاعتمادی ملت ایران نسبت به آمریکا گفت: هر زمان که غربیها به عقلانیت بازگردند و رفتارشان بر پایه منطق باشد، جمهوری اسلامی ایران آماده گفتوگو خواهد بود، اما با توجه به کارنامه چند دهساله آنها، این امر بسیار بعید است. آمریکاییها بارها در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم بدعهدی کردند و نشان دادند که حتی در چارچوب توافق رسمی نیز قابل اعتماد نیستند.
این نماینده مجلس به نمونههای مشخص از رفتار دوگانه واشنگتن اشاره کرد و افزود: در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا، پس از شکست آنها در عملیات طبس، مذاکراتی صورت گرفت که طبق آن قرار بود در ازای آزادی کارمندان سفارت، اموال بلوکهشده ایران آزاد شود. اما آمریکاییها حتی به همان توافق محدود نیز عمل نکردند و مجدداً خلف وعده کردند. از آن زمان تا امروز، این الگوی رفتاری بارها تکرار شده است.
وی در ادامه گفت: در برجام نیز جمهوری اسلامی ایران به تمام تعهدات خود پایبند بود، اما آمریکا نهتنها به تعهداتش عمل نکرد، بلکه با خروج یکجانبه ترامپ از توافق، بیاعتمادی را به اوج رساند. حتی کشورهای اروپایی که مدعی حمایت از برجام بودند، در عمل هیچ اقدامی برای اجرای تعهداتشان انجام ندادند و به تبعیت از سیاستهای واشنگتن پرداختند.
نماینده تهران با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم اخیر میان ایران و آمریکا گفت: در همان زمان هم مشاهده کردیم که همزمان با پیامهای دیپلماتیک، اقدامات خصمانه علیه ایران ادامه یافت؛ از تحریمهای جدید گرفته تا فشارهای رسانهای و تهدیدات سیاسی. وقتی چنین رویکردی وجود دارد، طبیعی است که مردم و مسئولان ایران دیگر به وعدههای غربیها اعتماد نکنند.
پیشنهاد معقول زمانی معنا دارد که آمریکاییها به تعهدات خود پایبند باشند
عضو کمیسیون امنیت ملی در پاسخ به این پرسش که وزیر خارجه گفتهاند «اگر پیشنهاد آمریکا معقول باشد مذاکره میکنیم»، اظهار داشت: پیشنهاد معقول زمانی معنا دارد که هر دو طرف به تعهدات خود پایبند باشند و آنچه در میز مذاکره پذیرفته میشود، در عمل نیز اجرا شود. تجربههای گذشته نشان داده که طرفهای غربی و به خصوص آمریکا معمولاً پس از امضای توافق، از اجرای مفاد آن سر باز میزنند یا بهانهتراشی میکنند. این رفتار از نظر جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نیست.
وی در ادامه افزود: وقتی یک طرف با حسن نیت وارد مذاکره میشود و طرف مقابل با سیاست فشار، تهدید و زیادهخواهی تلاش میکند حرف خود را به کرسی بنشاند، دیگر نمیتوان نام آن را مذاکره گذاشت. جمهوری اسلامی ایران چنین روشی را نمیپذیرد و تا زمانی که رویکرد قلدری و تحمیل ادامه داشته باشد، گفتوگو معنایی نخواهد داشت.
نمیتوانیم هر بار در مذاکرات آزمون و خطا کنیم و با بدعهدی مواجه شویم
نماینده تهران در واکنش به این پرسش که آیا مذاکرات با آمریکا از سر گرفته میشود؟ گفت: ما هیچگاه در مذاکرات درهای دیپلماسی را نبستهایم و همواره پای حرف و تعهدات خود ایستادهایم. مشکل اصلی این است که کشورهای غربی بودند که میز مذاکره را ترک کردند و با رفتارهای خود به روند دیپلماسی خیانت کردند. تجربههای گذشته نشان داده که این طرفها معمولاً با بدعهدی، فشار و زیادهخواهی وارد مذاکره میشوند و پس از دستیابی به امتیازات، از اجرای توافقات سرباز میزنند.
وی در ادامه تاکید کرد: ایران همواره آماده گفتوگو و مذاکره بوده و هست، اما شرط این آمادگی، منطقی بودن و معقول بودن پیشنهاد طرف مقابل است. ما نمیتوانیم هر بار در مذاکرات آزمون و خطا بدهیم و با بدعهدی و رفتار یک سویه طرف مقابل مواجه شویم. همانطور که پیشتر بارها تجربه کردیم، تنها زمانی مذاکره معنا دارد که طرف مقابل به تعهدات خود پایبند باشد و مسیر گفتوگو بر پایه احترام متقابل و انصاف شکل بگیرد. تا زمانی که طرفهای غربی به این اصول پایبند نباشند و همچنان سیاست قلدری و فشار را دنبال کنند، ادامه مذاکرات با آنها بیثمر خواهد بود و ایران وارد گفتوگویی نخواهد شد که نتیجهاش از قبل تعیین شده باشد.
مذاکرهای که نتیجه آن از پیش تعیین شده باشد فاقد منطق است
امیر حیاتمقدم در پاسخ به این پرسش که اظهارات اخیر سید عباس عراقچی چه پیامی برای طرفهای غربی دارد، تصریح کرد: مذاکرهای که نتیجه آن از پیش توسط یکی از طرفین تعیین شده باشد، از ابتدا فاقد منطق و کارایی است. متأسفانه آمریکاییها همچنان بر مواضع غیرواقعبینانه خود پافشاری میکنند و معتقدند ایران باید غنیسازی خود را به صفر برساند تا بتوان درباره موضوعات جامعتر گفتوگو کرد. طبیعی است که چنین رویکردی هیچگاه به نتیجه نخواهد رسید و صرفاً مذاکرات را به بنبست میکشاند.
وی در ادامه گفت: ایران بارها نشان داده که اهل تعامل و گفتوگوی منطقی است، اما مذاکره زمانی معنا دارد که بر پایه احترام متقابل و منافع برابر انجام شود. طرف مقابل باید از سیاست فشار و قلدری دست بردارد و همانند یک کشور عادی، با درک واقعیتهای امروز منطقه و جهان، وارد مذاکره شود. در غیر این صورت، هیچ گفتوگویی نمیتواند زمینه بازگشت اعتماد متقابل را فراهم کند.
پیشنهاد معقول یعنی غربیها فقط درباره مسائل هستهای گفتوگو کنند
نماینده مردم خوزستان در پاسخ به این پرسش که وزیر خارجه گفته است که «اگر طرفهای غربی پیشنهاد معقول ارائه کنند، ایران وارد مذاکره خواهد شد»، منظور از پیشنهاد معقول چیست، پاسخ داد: پیشنهاد معقول از سوی غربیها یعنی آنها تنها درباره مسائل هستهای با ایران گفتوگو کنند و از ورود به سایر موضوعات خودداری کنند. همچنین باید به غنیسازی اورانیوم ایران احترام بگذارند، چرا که این مسئله برای کشور ما حیاتی است. نفت بالاخره روزی تمام میشود، اما یک گرم اورانیوم میتواند مقدار قابل توجهی انرژی تولید کند و در عین حال حدود ۲۷۰ نوع دارو با فناوری هستهای تولید میشود.
حیات مقدم با اشاره به توانمدی ایران در حوزه صنعت هستهای گفت: ایران دارای معادن غنی، توانمندی علمی و نیروی انسانی متخصص در حوزه هستهای است و هیچگاه زورگویی و تحمیل یکطرفه را نمیپذیرد. این موضوع، تجربهای است که پیشتر در دوران ملی شدن صنعت نفت نیز شاهد آن بودیم، زمانی که برخی میگفتند ایران نباید نفت داشته باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر در این سالها بهطور جدی بر حوزه هستهای سرمایهگذاری میکردیم، بسیاری از مشکلات ما، بهویژه در زمینه ناترازی انرژی، امروز کمتر بود. بنابراین هرگونه مذاکره باید بر اساس احترام به حقوق و توانمندیهای ایران انجام شود و خط قرمزهای کشور، از جمله غنیسازی، قابل معامله نیست.
اگر ایران ذیل فصل هفتم برود از NPT خارج خواهد شد
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در واکنش به پیشنهاد مذاکرات جامع که کشورهای غربی مطرح میکنند، گفت: کشورهای اروپایی تاکنون شش قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را علیه ایران فعال کردهاند و حتی ممکن است پرونده ایران به فصل هفتم منشور سازمان ملل منتقل شود. اگر چنین اقدامی صورت گیرد، جمهوری اسلامی ایران مجبور خواهد شد از پیمان عدم اشاعه هستهای (NPT) خارج شود و در سازوکارها و معادلات بینالمللی تغییراتی ایجاد کند.
حیات مقدم در پایان با هشدار به کشورهای غربی گفت: این تجربه تاریخی و درسهای گذشته نشان داده که هرگونه فشار یکطرفه و تلاش برای تحمیل توافق جامع بدون توجه به خطوط قرمز ایران، نه تنها به نتیجه نمیرسد، بلکه پیامدهای استراتژیک و امنیتی سنگینی برای طرف مقابل دارد. ایران همواره به دنبال تعامل منطقی و مذاکره بر اساس احترام متقابل بوده و هست، اما هرگونه تلاش برای مذاکرهای تحمیلی را رد میکند.
به گزارش ایسکانیوز؛ مذاکره تنها زمانی معنا دارد که طرف مقابل به تعهدات پایبند باشد و احترام متقابل رعایت شود. خطوط قرمز شامل مسائل موشکی، منطقهای و غنیسازی هستهای است. تجربه نشان داده مذاکرات یکطرفه بیثمر است و تنها تعامل مبتنی بر احترام و پایبندی واقعی طرفین نتیجهبخش خواهد بود.
بر این اساس تصمیمسازان جمهوری اسلامی ایران و تیم مذاکره کننده کشورمان در هر فرصتی با تاکید بر این اصول مبنایی در صدد دفاع از حق قانونی کشورمان برای نشستن بر سر میز مذاکرهای برابر هستند و به نظر میرسد تا چنین شرایطی فراهم نشود، سخن گفتن از مذاکره چیزی جز لفاظیهای فریبنده نیست.
انتهایپیام/
خبرنگار: علیرضا همتی بهار
نظر شما