به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، چرخ‌های مبادله تجاری میان ایران و روسیه با ارز ملی روسیه بار دیگر به حرکت درآمد. این اقدام که از سوی مقامات اقتصادی دو کشور گامی استراتژیک برای جهش در حجم و کیفیت تبادلات تجاری و کاهش وابستگی به ارزهای ثالث مانند دلار و یورو ارزیابی می‌شود، می‌تواند تحولی چشمگیر در مناسبات مالی نه تنها با روسیه بلکه با کل منطقه اقتصادی اوراسیا ایجاد کند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه با تایید این خبر اعلام کرد: روند مبادله تجاری با روبل برای تجارت با روسیه پس از وقفه‌ای سه‌ساله از سر گرفته شد. این اقدام به منظور جهش در مبادلات تجاری با روسیه انجام شده و نقشی مهم در مبادلات مالی و تجاری با کشورهای عضو اوراسیا خواهد داشت. این بیان به وضوح نشان می‌دهد که دو کشور در پی بسترسازی برای یک همگرایی اقتصادی گسترده‌ در قالب بلوک‌های جایگزین نظام مالی جهانی هستند.

بیشتر بخوانید:

رفع موانع داخلی تجارت بین الملل مهمترین راهکار مقابله با تحریم‌ها / تنوع بخشی به مبادی و مقاصد تجاری امنیت اقتصادی را افزایش می‌دهد

مبادله با روبل

مبادله با روبل یک ایده‌ نو نیست. پیشتر و در سال‌های گذشته نیز طرح‌هایی برای استفاده از ارزهای ملی در تجارت دوجانبه مطرح و تا حدی اجرایی شده بود. اما محدودیت‌های بانکی پیچیده، تحریم‌های فلج‌کننده علیه هر دو کشور، نوسانات ارزش روبل و برخی موانع فنی موجب شد این روند با اختلال مواجه شده و در نهایت متوقف گردد. اکنون به نظر می‌رسد تشدید همگرایی سیاسی و استراتژیک تهران و مسکو در شرایط بین‌المللی خاص بار دیگر اولویت بالایی به حل موانع عملیاتی داده است.

همچنین تمرکز روسیه پس از تحریم‌های گسترده سال ۲۰۲۲ به دنبال جنگ اوکراین بر مسئله عدم وابستگی به دلار و توسعه سیستم‌های موازی مالی شتاب بیشتری گرفته است و ایران را به عنوان یک شریک همسو می‌بیند.

ظرفیت‌های متقابل و حجم تجارت

آمارهای رسمی نشان می‌دهد حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه در سال‌های اخیر روندی صعودی و متعارف داشته و حول محور محصولات کشاورزی، کالاهای اساسی و قطعات فنی می‌چرخد. با این حال، ظرفیت‌های متقابل دو کشور بسیار فراتر از این ارقام است.

از منظر ایران، روسیه بازار عظیمی برای محصولات کشاورزی، محصولات صنایع غذایی، کالاهای مصرفی با کیفیت، مصالح ساختمانی، محصولات پتروشیمی و صنعتی است. همچنین، دسترسی به فناوری‌های پیشرفته روسیه در حوزه‌هایی مانند انرژی اتمی، ریلی، هوانوردی و دفاعی می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های ایران کمک کند. از منظر روسیه نیز ایران با جمعیت نزدیک به ۹۰ میلیون نفر بازار مصرف جذابی برای کالاهای روسی است. علاوه بر این، ایران می‌تواند به عنوان یک قطب ترانزیت مهم، کالاهای روسیه را از مسیر جنوب به بازارهای هند، شبه‌قاره و خاورمیانه برساند. ایران همچنین در شرایط تحریم می‌تواند برخی از نیازهای صنعتی و فنی روسیه را تامین کند.

ظرفیت‌های مغفول‌مانده

با وجود ظرفیت‌های‌های عظیم دو کشور، بخش عمده‌ای از پتانسیل همکاری دو کشور همچنان مغفول مانده است. برخی از این ظرفیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• کریدور شمال به جنوب که روسیه، ایران و هند را به هم متصل می‌کند با وجود تاکیدهای فراوان هنوز نتوانسته به ظرفیت کامل عملیاتی خود دست یابد. تسهیل مقررات، استانداردسازی و سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های ریلی و بندری این مسیر می‌تواند حجم مبادلات را به طور تصاعدی افزایش دهد.

• به جای مبادله کالای نهایی دو کشور می‌توانند در حوزه‌هایی مانند خودروسازی، تولید ماشین‌آلات سنگین، صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی، اقدام به ایجاد خطوط تولید مشترک برای بازارهای داخلی کنند.

• اگرچه در حوزه نفت و گاز رقابت وجود دارد اما همکاری در زمینه پالایش، پتروشیمی، انتقال فناوری و توسعه میادین مشترک بسیار سودمند است.

• روسیه در حوزه آی‌تی و فناوری‌های سایبری بسیار پیشرفته است و ایران نیز استعدادهای داخلی قدرتمندی دارد. همکاری در زمینه توسعه پلتفرم‌های مالی امن، تجارت الکترونیک و استارت‌آپ‌ها درخور توجه است.

• تسهیل روادید، ایجاد پروازهای بیشتر و بازاریابی مناسب می‌تواند جریان گردشگران دو طرفه را افزایش دهد.

چالش‌های پیش‌روی تهران و مسکو

ازسرگیری مبادلات با روبل هرچند مثبت به معنای حل تمام مشکلات نیست. مهم‌ترین چالش‌ها عبارتند از:

• ایجاد کانال‌های پایدار و مطمئن برای نقل‌وانتقال روبل بدون ترس از مسدود شدن نیازمند کار فنی و سیاسی گسترده است.

• بازرگانان دو کشور باید بتوانند ریسک نوسانات این ارز را مدیریت کنند.

• بسیاری از تجار ایرانی و روسی به سیستم مبادله با دلار یا یورو عادت دارند. ترویج مزایا و آموزش شیوه‌های جدید تجارت با روبل ضروری است.

• بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و هماهنگی مقررات گمرکی نیازمند زمان و اراده سیاسی است.

در مجموع، ازسرگیری مبادلات تجاری با روبل را باید یک نشانه سیاسی مهم تلقی کرد. این اقدام نشان می‌دهد تهران و مسکو علیرغم تمام موانع مصمم به ساخت یک الگوی تجاری مقاوم در برابر فشارهای خارجی هستند. موفقیت این طرح می‌تواند الگویی برای گسترش استفاده از ارزهای ملی در تجارت با دیگر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا مانند قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان شود و وابستگی سیستم مالی منطقه به غرب را کاهش دهد.

با این حال تبدیل این تصمیم به یک جهش واقعی در مبادلات مستلزم پیگیری جدی برای رفع موانع بانکی، سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های زیرساختی کلان و فعال‌سازی ظرفیت‌های مغفول‌مانده به ویژه در حوزه حمل‌ونقل و صنعت و فناوری است. اگر دو کشور بتوانند بر چالش‌های فنی غلبه کنند افق جدیدی در روابط اقتصادی اوراسیا گشوده خواهد شد که تنها محدود به مناسبات دوجانبه نخواهد بود.

انتهای پیام/