به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان؛ بیست و دو سال از سپیدهدم خونین پنجم دیماه ۱۳۸۲ میگذرد؛ روزی که نه تنها زمین، که باورهای مهندسی و مدیریتی ایران لرزید تا بم به نقطهی عزیمت نوینی در نگاه به ایمنی سازهها و مدیریت بحران در کشور تبدیل شود.
زلزله ویرانگر بم که در ساعت ۵ بامداد رخ داد، حاصل آزاد شدن انرژی نهفته در گسلهای فعال جنوبشرقی بود که به دلیل عمق کم کانون زلزله و نزدیکی به بافت فشرده شهری، تراژدی بیسابقهای را در تاریخ معاصر ایران رقم زد.
شدت ۶.۶ ریشتری این زمینلرزه در کنار ساختوسازهای سنتی و فرسوده، باعث شد تا ۹۵ درصد از زیرساختهای شهری و خانههای مسکونی در کسری از ثانیه فرو بریزند و بیش از ۳۴ هزار جان شیرین در زیر تلی از خاک مدفون شوند.
ارگ تاریخی بم به عنوان بزرگترین سازه خشتی جهان، در آن ثانیههای مرگبار زخمی عمیق برداشت تا وجدان عمومی جهانیان برای نجات این میراث بشری بسیج شود و روند بازسازی بم با مشارکتهای گسترده بینالمللی و ملی آغاز گردد.
وحدت عیدی، فرماندار بم، در سالروز این واقعه با مرور روند بازسازی تأکید میکند که بازگشت زندگی به شهری که کاملاً تخریب شده بود، بدون همت ملی ممکن نبود؛ اما امروز بم با هویتی جدید به عنوان یکی از مقاومترین شهرهای کشور شناخته میشود.
اگرچه استحکام بناها در بم امروز در وضعیت مطلوبی قرار دارد و خسارات احتمالی لرزهای به حداقل رسیده است، اما سیمای شهری بم همچنان با زخمهای کهنهای دست به گریبان است که رضایت شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است.
یکی از اصلیترین مطالبات مردمی که فرماندار بم نیز بر آن صحه میگذارد، وجود بیش از هزار تا هزار و پانصد کوچه خاکی در سطح شهر است که با وجود گذشت دو دهه از زلزله، هنوز طعم آسفالت را به خود ندیدهاند.
کمبود اعتبارات دولتی و نوسانات شدید قیمت قیر باعث شده تا ۳۰ درصد از معابر شهری همچنان در وضعیت خاکی باقی بمانند که این موضوع با استانداردهای یک شهر گردشگری و مدرن که بازسازی شده، فرسنگها فاصله دارد.
مسئله کانکسنشینی که گاهی در رسانهها به عنوان میراث زلزله یاد میشود، از منظر مقام عالی دولت در شهرستان بم، ارتباطی به زلزلهزدگان ندارد و بیشتر حاصل پدیده حاشیهنشینی کارگران مهاجر و اقشار کمدرآمد در حومه شهر است.
با این حال، حضور این کانکسها در حاشیه شهر تاریخی بم، تصویری ناخوشایند ایجاد کرده است که ضرورت ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی را به عنوان یکی از اولویتهای پسابازسازی در این منطقه برجسته میسازد.
ویژگی منحصر به فرد باغشهری بم و آبیاری سنتی نخلستانها از طریق قنوات، اگرچه میراثی گرانبهاست، اما ورود آب مازاد به معابر در فصول سرد سال، موجب فرسایش شدید آسفالت و تخریب زیرساختهای ارتباطی شهر شده است.
شورای شهر و شهرداری بم اکنون در تلاش هستند تا با روکش مجدد آسفالت خیابانهای اصلی، این فرسایش تدریجی را مهار کنند، اما حل دائمی این مشکل نیازمند مدیریتی جامع در حوزه هدایت آبهای سطحی و شبکه فاضلاب شهری است.
در حوزه بهداشت و درمان، بم به عنوان مادر شهرهای شرق کرمان، باری سنگینتر از جمعیت خود را بر دوش میکشد و علاوه بر ساکنان بومی، به مناطق همجوار و حتی بخشهایی از سیستان و بلوچستان نیز خدمات ارائه میدهد.
بیمارستان پاستور اگرچه با تمام توان فعال است، اما پاسخگوی نیازهای فزاینده منطقه نیست و نگاهها اکنون به پروژه بیمارستان امام خمینی (ره) دوخته شده است که با ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی، تشنه اعتبارات تکمیلی است.
پیشبینی اعتبار ۱۳۰۰ میلیارد تومانی در بودجه سال ۱۴۰۴ برای این بیمارستان، بارقهای از امید را در دل مردم روشن کرده است تا شاید در سال ۱۴۰۶، شرق استان کرمان صاحب یک مرکز درمانی تراز اول و مجهز شود.
کمبود آمبولانس هوایی برای مرکز فوریتهای پزشکی شرق استان، یکی دیگر از حلقههای مفقوده در زنجیره امداد و نجات این منطقه است که با توجه به دوری مسافت تا مرکز استان، ضرورتی حیاتی برای نجات جان بیماران اورژانسی محسوب میشود.
بم امروز در آستانه ورود به دهه سوم پس از زلزله، نیازمند یک بازنگری در اولویتهای توسعهای است تا شکاف موجود میان امنیت سازهای و کیفیت زندگی شهری به حداقل برسد و رفاه اجتماعی همپای استحکام بناها رشد کند.
تحلیل نهایی نشان میدهد که بازسازی بم اگرچه در بعد کالبدی موفقیتی بزرگ برای مهندسی ایران بود، اما در بعد خدمات عمومی و رفاهی، همچنان نیازمند تزریق منابع پایدار برای اتمام پروژههای نیمهتمام و ساماندهی سیمای شهری است.
یاد جانباختگان پنجم دیماه همیشه در حافظه این خاک زنده خواهد ماند و مسئولیت مدیران امروز، تبدیل بم به شهری است که نه تنها در برابر زمین، بلکه در برابر نیازهای روزمره شهروندانش نیز سربلند و پاسخگو باشد.
مسیر بازسازی بم تنها زمانی به مقصد نهایی میرسد که دیگر هیچ کوچهی خاکی و هیچ حاشیهنشین محرومی در سایه نخلهای بلند این شهر وجود نداشته باشد و عدالت در توزیع خدمات، همپای ایمنی ساختمانها محقق گردد.
خبرنگار: زهرا اسکندری
انتهای پیام./
نظر شما