به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ یکی از پیچیده‌ترین دوره‌های خود را در یک دهه اخیر تجربه کرده است. سالی که در آن نیروهای متضاد عرضه و تقاضا همراه با تحولات ژئوپلیتیکی و تغییر رفتار بازیگران بزرگ مانع شکل‌گیری یک روند صعودی پایدار شدند. نتیجه این وضعیت تثبیت قیمت‌ها در سطوحی پایین‌تر از میانگین سال‌های پرتنش گذشته بود. اکنون و در آستانه سال ۲۰۲۶ پرسش اصلی فعالان بازار این است که آیا این روند ادامه‌دار خواهد بود یا شوک‌های جدید می‌توانند معادله قیمت نفت را تغییر دهند.

روند جهانی قیمت نفت در سال ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ در حالی آغاز شد که بازار نفت از ماه‌های پایانی ۲۰۲۴ با نشانه‌های مازاد عرضه ساختاری روبه‌رو بود. افزایش تولید کشورهای ایالات متحده، برزیل و کانادا، هم‌زمان با بازگشت تدریجی بخشی از ظرفیت‌های متوقف‌شده در سال‌های قبل فشار قابل‌توجهی بر بازار وارد کرد.

قیمت نفت برنت در سال 2025 در یک بازه محدود نوسان کرد. در بیشتر ماه‌های سال قیمت‌ها در کانال حدود ۵۵ تا ۶۵ دلار برای هر بشکه در رفت‌وآمد بودند. هر بار که ریسک‌های ژئوپلیتیکی یا اختلالات مقطعی عرضه ظاهر می‌شد قیمت‌ها افزایش کوتاه‌مدتی را تجربه می‌کردند اما این جهش‌ها دوام چندانی نداشت.

نفت خام ایالات متحده نیز با فاصله‌ای اندک پایین‌تر از برنت معامله شد که نشان‌دهنده وفور عرضه در بازار آمریکای شمالی بود. این الگوی قیمتی بیانگر آن بود که بازار بیش از آنکه به اخبار سیاسی واکنش پایدار نشان دهد تحت سلطه عوامل بنیادین عرضه و تقاضا قرار دارد.

اوپک‌پلاس در سال ۲۰۲۵ تلاش کرد با سیاست‌های محتاطانه تنظیم تولید از سقوط شدید قیمت‌ها جلوگیری کند. برخی کاهش‌های تولید ادامه یافت، اما این اقدامات به‌اندازه‌ای نبود که مازاد عرضه جهانی را به‌طور کامل خنثی کند.

در واقع اعضای کلیدی اوپک‌پلاس در یک دوراهی قرار داشتند. از یک سو نیاز به حمایت از قیمت‌ها و از سوی دیگر نگرانی از واگذاری سهم بازار به تولیدکنندگان غیرعضو. نتیجه این توازن، سیاستی میانه‌رو بود که بیشتر به تثبیت نسبی قیمت‌ها انجامید تا ایجاد یک موج صعودی.

یکی از ویژگی‌های برجسته سال ۲۰۲۵، رفتار فعال چین در مدیریت واردات و ذخایر نفتی بود. چین در دوره‌های افت قیمت، خرید نفت برای ذخایر استراتژیک خود را افزایش داد و در مقاطع افزایش قیمت، واردات را با احتیاط بیشتری تنظیم کرد. این رویکرد باعث شد چین به‌صورت غیرمستقیم به یکی از عوامل اثرگذار بر تعادل بازار تبدیل شود. هرچند نه به‌عنوان یک قیمت‌گذار مطلق بلکه به‌عنوان وزنه‌ای تعدیل‌کننده عمل کرد.

در مجموع، روند جهانی قیمت نفت در سال ۲۰25 چند ویژگی مهم داشت که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:

● عرضه جهانی سریع‌تر از تقاضا رشد کرد.
● ریسک‌های ژئوپلیتیکی نتوانستند قیمت‌ها را به‌طور پایدار بالا ببرند.
● قیمت نفت در سطوحی پایین‌تر از میانگین سال‌های قبل تثبیت شد.

عوامل مؤثر بر چشم‌انداز نفت در سال ۲۰۲۶

پروژه‌های جدید در کشورهای غیرعضو اوپک، همراه با بهره‌وری بالاتر در صنعت نفت شیل آمریکا، احتمال تداوم مازاد عرضه را تقویت می‌کند و به نظر می‌رسد در سال ۲۰۲۶ نیز ظرفیت تولید جهانی نفت بالاتر از رشد تقاضا باقی خواهد ماند.

حتی در صورت تداوم سیاست‌های کنترلی اوپک‌پلاس، مهار کامل این مازاد عرضه کار ساده‌ای نخواهد بود مگر آنکه کاهش‌های عمیق‌تری در تولید اعمال شود.

نقش اوپک‌پلاس در سال ۲۰۲۶ همچنان تعیین‌کننده خواهد بود. اگر این ائتلاف تصمیم بگیرد کاهش تولید را عمیق‌تر و منسجم‌تر اجرا کند، می‌تواند کف قیمتی بازار را بالا ببرد. اما در سناریوی محتمل‌تر، سیاست‌ها به سمت مدیریت نوسانات و جلوگیری از سقوط شدید قیمت‌ها متمایل خواهد بود نه ایجاد یک روند صعودی قوی.

تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، آمریکای لاتین یا دیگر مناطق نفت‌خیز همچنان می‌توانند باعث جهش‌های مقطعی قیمت شوند. با این حال، تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که بازار نفت به این شوک‌ها عادت کرده و واکنش آن‌ها اغلب کوتاه‌مدت است مگر آنکه اختلالی بزرگ و پایدار در عرضه جهانی رخ دهد.

پیش‌بینی روند قیمت نفت در سال ۲۰۲۶

در سناریوی پایه که مورد توافق بخش بزرگی از تحلیلگران است قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۶ عمدتاً در بازه ۵۰ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه نوسان خواهد کرد و میانگین سالانه قیمت‌ها در محدوده میانی این بازه قرار می‌گیرد. همچنین بازار شاهد نوسانات مقطعی اما بدون روند صعودی یا نزولی شدید خواهد بود.

در سناریوی صعودی محدود، در صورت وقوع هم‌زمان چند عامل مانندکاهش شدیدتر تولید اوپک‌پلاس، اختلال بزرگ در عرضه یکی از تولیدکنندگان کلیدی یا جهش غیرمنتظره تقاضا، امکان افزایش قیمت‌ها به سطوح بالاتر از ۶۵ دلار وجود دارد. با این حال، این سناریو احتمال کمتری دارد و بیشتر ماهیت موقتی خواهد داشت.

در سناریوی نزولی اگر مازاد عرضه تشدید شود یا اقتصاد جهانی با رکود جدی‌تری روبه‌رو گردد، قیمت‌ها می‌توانند به زیر محدوده ۵۰ دلار نیز فشار بیاورند. این سناریو بیش از همه برای کشورهای تولیدکننده وابسته به درآمد نفتی نگران‌کننده خواهد بود.

در مجموع، بازار جهانی نفت پس از یک سال کم‌رمق وارد سال ۲۰۲۶ می‌شود در حالی که نیروهای بنیادین همچنان به نفع ثبات در سطوح پایین‌تر قیمت عمل می‌کنند. مازاد عرضه، رشد محدود تقاضا و سیاست‌های محتاطانه اوپک‌پلاس همگی نشان می‌دهند که احتمال شکل‌گیری یک جهش قیمتی پایدار در کوتاه‌مدت اندک است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد سال ۲۰۲۶ برای بازار نفت نه سال بحران شدید بلکه سال مدیریت ریسک و سازگاری با قیمت‌های متوسط خواهد بود. دوره‌ای که در آن بازیگران بازار بیش از هر زمان دیگری به جای پرداختن به اخبار پرهیاهوی سیاسی، به داده‌ها، ذخایر و سیاست‌های تولید چشم خواهند دوخت.