به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری ایسکانیوز، سلامت از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان قرن حاضر است و توجه به آن باید در اولویت دولت‌ها قرار گیرد تا جایی که حتی سلامت انسان پیش از تولد هم بررسی می‌شود و سالم بودن جنین مهم‌ترین دغدغه یک مادر باردار است. سقط درمانی هم روشی است که در قانون برای کاهش تولد نوزادان دارای نقص‌های ژنتیکی اندیشیده شده است و مادران داراری جنین ناقص می‌توانند تحت نظر پزشک و کاملا امن و قانونی اقدام به سقط کنند اما خلا موجود در روش‌های غربالگری سلامت جنین، گاهی مادران را به سمت انجام سقط‌های غیرقانونی و پرخطر سوق می‌دهد.
غربالگری چیست و به چه منظور انجام می‌شود؟
مساله ولوج روح به مفهوم دمیده شدن روح در کالبد انسان منجر به درنظر گرفتن محدودیت‌هایی در انجام سقط درمانی شده است و بر این اساس آزمایشات غربالگری باید حداکثر تا هفته شانزدهم بارداری انجام شوند؛ در غیر این صورت و با گذشتن از ۱۸ هفتگی دیگر قانون اجازه سقط نمی‌دهد. بر همین اساس تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های جنینی بسیار اهمیت دارد. البته ذکر این نکته ضروری است که آزمایشات غربالگری سلامت جنین فقط قادر به تشخیص احتمالی چند بیماری شایع را دارند و همه ناهنجاری‌هایی که جنین انسان می‌تواند به آن‌ها مبتلا شوند را شامل نمی‌شود. شایع‌ترین آن‌ها که مردم بیشتر با آن آشنا هستند هم سندروم داون است. با این حال تشخیص این تعداد قلیل هم برای جلوگیری از تولد نوزاد معلول و کاهش آسیب‌های ناشی از آن در اجتماع ضروری است.
۱۵ تا ۲۰ درصد خطا در انجام روش‌های قدیمی غربالگری
در حال حاضر چند نوع آزمایش غربالگری در کشور انجام می‌شود که رایج‌ترین آن معروف به آزمایشات سه ماهه اول و دوم است. اساس کار این آزمایشات اندازه‌گیری سطح برخی هورمون‌ها و پروتئین‌ها در خون مادر است اما نکته قابل توجه اینجاست که ناهنجاری‌های جنینی در ماده ژنتیک یا همان دی‌ان‌ای جنین رخ می‌دهند و هورمون‌ها و پروتئین‌ها محصول دی‌ان‌ای هستند پس بررسی مستقیم ماده ژنتیک می‌تواند مطمئن‌تر باشد. این همان خلا موجود در آزمایشات غربالگری رایج است که با احتمال خطای ۱۵ تا ۲۰ درصدی در حال حاضر در کشور انجام می‌شوند و ارزان‌ترین راه‌های غربالگری هستند. درصد خطای ۱۵ تا ۲۰ درصد در علم پزشکی رقم زیادی است که سالیانه زنان باردار بسیاری را درگیر می‌کند.
افزایش سقط‌های غیرقانونی
شاید شما هم شنیده باشید که آزمایش غربالگری احتمال نقص ژنتیکی برای مثال سندروم داون را در جنینی تشخیص داده اما نوزاد سالم متولد شده است. به این اتفاق مثبت کاذب می‌گویند. نکته آسیب‌زا علاوه بر استرس وارد شده به مادر مرحله انجام آمنیسنتز یا روش تهاجمی غربالگری است. در این روش بعد از مثبت شدن نتیجه اولیه از جفت یا مایع آمینیونی نمونه‌گیری انجام می‌شود تا ماده ژنتیک جنین مستقیما مورد بررسی قرار گیرد که خود این آزمایش به تنهایی ۰.۵ تا یک درصد در ایده‌آل‌ترین شرایط خطر سقط دارد. یعنی ممکن است جنینی سالم با یک غربالگری نامطئن و خطا سقط شود. عکس این اتفاق هم صادق است. گاهی جنینی ناقص به اشتباه در غربالگری‌ها سالم تشخیص داده می‌شود. در مواردی هم ممکن است روند انجام آزمایشات به درازا بکشد و به دلیل گذشتن از زمان قانونی مادر تن به سقط غیرقانونی و پرخطر بدهد که می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را برای او به بار بیاورد.
روش‌های جدید غربالگری تحت پوشش بیمه قرار گرفتند
راهکار مقابله با آسیب‌های ناشی از انجام آزمایشات غربالگری نامطمئن فراگیر شدن آزمایشات بر پایه دی‌ان‌ای آزاد است. از هفته ششم بارداری بخشی از ماده ژنتیک جنین در خون مادر آزاد می‌شود و در این آزمایشات که به غربالگری غیرتهاجمی معروف هستند، در هفته هفتم با استفاده از خون مادر، دی‌ان‌ای جنین را استخراج می‌کنند و مستقیما احتمال وجود ناهنجاری‌ها را بررسی می‌کنند. از مزایای این روش امکان انجام آن در هفته هفتم یعنی زودتر از روش قدیمی، درصد خطای بسیار کم و انجام آن فقط با نمونه خون از مادر است. این آزمایش پیش از این بارقمی نزدیک به چهار تا پنج میلیون در کشور انجام می‌شد که طبیعتا با وضع اقتصادی موجود از توان خانواده متوسط ایرانی خارج بود اما سعید نمکی؛ وزیر بهداشت و درمان روز گذشته در حاشیه جلسه شورای عالی بیمه در جمع خبرنگاران از قرار گرفتن این آزمایش تحت پوشش بیمه خبر داد.
مردم سالم جامعه‌ای سالم می‌سازند
انجام روش‌های بروز و دقیق در کشور و جایگزین شدن آن با روش‌های قدیمی می‌تواند منجر به کاهش آسیب‌های ناشی از روش‌های قدیمی شود. سقط غیرقانونی خود عاملی برای سودجویی برخی بود. سالیانه زنان بسیاری به دلیل انجام اشتباه یا ناایمن سقط توسط افراد غیرمتخصص و سودجو آسیب می‌دیدند و یا استرسی که به مادر بعد از شنیدن نتیجه مثبت غربالگری وارد می‌شد خود می‌توانست سلامت او و جنین را به خطر بیاندازد. این که از حذف غربالگری به تحت پوشش بیمه گرفتن روش‌های جدید رسیده‌ایم، اتفاق خوبی است که امید داریم در مرحله اجرا هم به درستی انجام شود چراکه هر قدم هرچند کوچک در راستای بهبود وضعیت سلامت مردم، می‌تواند به رشد دیگر بخش‌های کشور هم کمک کند. مردم سالم جامعه‌ای سالم می‌سازند.
نظر شما