به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، مدیران آموزشی کشور مدام از ضرورتها سخن می‌گویند. ضرورت‌هایی که به نظر می‌رسد تنها در کلام اولویت دارند و هیچ برنامه عملی برای تحقق این امور به اصطلاح ضروری ارائه نمی‌شود. خروجی ضعیف آموزش عالی و انتقادات سر به فلک کشیده دانشگاهیان گواه این مدعاست.
محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اخیرا در سخنانی بر تعریف پروژه‌های کلان ملی چندرشته‌ای و بین‌رشته‌ای تاکید کرد و گفت: پژوهشگاه‌ها نباید خود را به انجام پژوهش‌های کوچک و تنها همکاری با اعضای هیات علمی خود محدود کنند.
با وجود این تاکید وزیر علوم، نبود فضای مناسب برای فعالیت‌های علمی بین‌رشته‌ای یکی از مهم‌ترین مشکلات پژوهشگران در ایران است و دانشگاهیان این موضوع را به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعالیت علمی خود مطرح می‌کنند.
محمدعلی خیامیان دانش‌آموخته دکتری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسکانیوز، درباره مشکلات خود برای فعالیت پژوهشی در زمینه علوم بین‌رشته‌ای گفت: من دانشجوی مکانیک بودم و برای پایان‌نامه‌ام لازم داشتم که از راهنمایی استادی از رشته برق استفاده کنم؛ مشکل اصلی من این بود که دانشکده مکانیک دانشگاه تهران قبول نمی‌کرد که استاد راهنمای دوم خود را از دانشکده برق این دانشگاه انتخاب کنم.
خیامیان این مشکل را بین دانشکده‌های دانشگاه تهران رایج دانست و ادامه داد: دانشجوی دانشکده برق اجازه ندارد که از استادان دانشکده مکانیک استفاده کند. من هم پس از هفت ماه توانستم پژوهشی بین رشته‌ای انجام دهم. اجازه داریم استاد مشاور از دانشکده‌های دیگر داشته باشیم؛ اما استادان نمی‌پذیرند که تنها استاد مشاور باشند هم به دلیل حق مشاوره کمتر و هم تاثیر نداشتن مشاوره در ارتقا.
به نظر می‌رسد با وجود تاکید مدیران دانشگاهی بر لزوم توجه به علوم میان‌رشته‌ای، هنوز این علوم جایگاه مناسبی در فضای دانشگاهی کشور ندارند. به طوری که برخی از دانشگاه‌ها اقدام به تاسیس رشته‌های بین‌رشته‌ای مانند فلسفه علم می‌کنند؛ اما تدریس این رشته برعهده اعضای هیئت علمی گروه‌های فلسفه یا فیزیک است و جای استادان متخصص فلسفه علم خالی است.
همچنین سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران تشکیل تیم‌های میان‌رشته‌ای مانند گروه حکمرانی را به عنوان یکی از لوازم تحقق دانشگاه کارآفرین مطرح و تاکید کرد: جامعه امروز با مسائل میان‌رشته‌ای مواجه است که با یک تخصص قابل حل نیست.
وی با اعتراض به نبود حمایت از همکاری‌های بین دانشکده‌ای در دانشگاه تهران، افزود: امکان فعالیت بین‌رشته‌ای در یک دانشکده، تنها در صورتی به دست می‌آید که یک دانشکده به حدی بزرگ باشد و امکانات داشته باشد که نیازی به خارج از دانشکده نباشد؛ اما در ایران این امکان فراهم نیست. مثلا دانشکده مکانیک، رشته بیومکانیک را تاسیس کرده است؛ اما امکانات لازم آن را ندارد. انجام پژوهش‌های بین‌رشته‌ای نیاز به همکاری دانشکده‌ها و پژوهشگران رشته‌های مختلف دارد.
کشورهای توسعه یافته چگونه از همکاری‌های بین‌رشته‌ای حمایت می‌کنند؟
با وجود آنکه اهمیت و مزایای مطالعات بین‌رشته‌ای در اواخر قرن بیستم مطرح شد؛ اما سال‌ها طول کشید تا بتواند جایگاه خود را در جهان پیدا کند. برای مثال یکی از مشکلات پژوهشگران بین‌رشته‌ای، این بود که داوران درک درستی از ماهیت بین رشته‌ای طرح‌های پژوهشی ندارند. به همین دلیل بسیاری از طرح‌های پژوهشی بین‌رشته‌ای در مرحله داوری، با مشکل مواجه می‌شوند.
حمایت از همکاری‌های بین‌رشته‌ای، یکی از استراتژی‌های کشورهای توسعه‌یافته برای پیشرفت علوم است. به طوری که اقدام به تربیت و استخدام متخصصانی به عنوان مشاوران بین‌رشته‌ای در دانشگاه می‌کنند. همچنین برخی کشورها با تاسیس دانشکده مطالعات بین‌رشته‌ای، محیطی مناسب برای مطالعات بین‌رشته‌ای فراهم می‌کنند.
فعالیت‌های بین‌رشته‌ای هم‌اکنون جایگاه مناسبی در جهان دارد. به طوری که نه تنها همکاری‌های بین دانشکده‌ای، بلکه همکاری‌های بین دانشگاهی و بین‌المللی هم به رسمیت شناخته می‌شود. به این معنا که مثلا دانشجو در کاناداست و استاد در انگلیس و به آسانی همکاری بین‌رشته‌ای و بین‌المللی برقرار است.
انتهای پیام/
نظر شما