به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، رتبه جهانی ایران در شاخص نوآوری سال ۲۰۲۱ با هفت پله صعود نسبت به سال ۲۰۲۰، به ۶۰ رسید.

ایران از سال ۲۰۱۱ به جمع کشوران شرکت‌کننده در رتبه‌بندی شاخص نوآوری جهانی، پیوست. طبق گزارش جهانی رتبه ایران در سال ۲۰۱۱ و در مقایسه با کشورهای جهان ۹۵ بوده است. این رتبه در سال ۲۰۱۲ با ۹ پله سقوط به ۱۰۴ تنزل یافت. در سال ۲۰۱۵، ایران جایگاه ۱۰۶ را در میان ۱۴۱ کشور دنیا کسب کرده است. در حالی که رتبه ایران در سال ۲۰۱۳ برابر ۱۱۳ و در سال ۲۰۱۴ برابر ۱۲۰ بوده است.

رتبه ایران در شاخص نوآوری جهانی در سال ۲۰۱۶ به ۷۸ رسید که ارتقای خوبی نست به سال پیش از به حساب می‌آید. روند بهبود شاخص نوآوری جهانی کشورمان در سه سال بعد یعنی سال ۲۰۱۷ با رتبه ۷۵، سال ۲۰۱۸ با رتبه ۶۵ و سال ۲۰۱۹ با رتبه ۶۱ ادامه یافت؛ اما در سال ۲۰۲۰ این روند تغییر کرد و رتبه ایران ۶ پله سقوط کرد.

جدول زیر رتبه ایران از منظر شاخص نوآوری جهانی در ۱۰ سال گذشته را نشان می‌دهد.

همانطور که در جدول دیده می‌شود، ایران در ۱۰ سال گذشته، روند همراه با نوسانی را در ارزیابی شاخص‌های نوآوری جهانی گذرانده است. با توجه به این که کارشناسان معتقدند ارزیابی توان نوآوری در سطح ملی، مقدمه سیاستگذاری در این حوزه است و مدیریت نوآوری بدون اندازه‌گیری و ارزیابی آن امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل، لازم است با شناخت این شاخص‌ها، برنامه‌ریزی دقیقی برای ایجاد روندی صعودی اتخاذ شود.

شاخص‌های نوآوری جهانی چیست؟

شاخص‌های نوآوری جهانی شامل سرمایه انسانی، زیرساخت، پیچیدگی بازار، خروجی دانش و فناوری و خروجی خلاقانه است. منظور از سرمایه انسانی، آموزش مقدماتی (قبل از ورود به دانشگاه)، آموزش عالی و تحقیق و توسعه است. منظور از شاخص زیرساخت، زیرساخت‌های انرژی، ارتباطات و حمل و نقل است که می‌تواند موجب به ثمر رسیدن ایده‌ها و تولید و تبادل کالاها و خدمات شود. 

سهولت دسترسی به اعتبارات، وجوه قابل سرمایه‌گذاری، دسترسی به بازارهای بین‌المللی، میزان رقابتی بودن بازار کشور برای پیشرفت کسب و کارها بیانگر شاخص پیچیدگی بازار است. 

حجت‌الله حاجی حسینی معتقد است که یکی از نقاط روشن ایران در شاخص سرمایه انسانی و تحقیقات است. به طوری که وضعیت کشور در این شاخص مناسب و رو به رشد بوده است. این دانشیار سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران تصریح می‌کند که تعداد بالای نیروی جوان حاضر در دانشگاه‌های داخل و دانشجویان ایرانی در سایر کشورها نشان‌دهنده وجود ظرفیت‌های بالقوه بسیاری در سرمایه انسانی کشور است که در یک برنامه‌ریزی جامع و منسجم امکان ظهور خواهد یافت. 

آسیب‌شناسی رتبه نامطلوب ایران در شاخص نوآوری جهانی

به عقیده متخصصان؛ نبود فرهنگ نوآوری در سطح دانش کشور، نبود ارتباط بین‌المللی با سازمان‌های مربوطه که در ارتباط با رتبه‌بندی‌ها هم بسیار تاثیرگذارند، ورود نشدن بخش‌های خصوصی، تخصیص نیافتن بودجه کافی به بخش پژوهش، وضعیت بازار و تقاضا برای نوآوری، آمار پایین ثبت اختراعات بین‌المللی کشور و نبود فضای مناسب نوآوری در کشور که سبب تشدید روند مهاجرت شده است، از عوامل موثر بر رتبه نه چندان مطلوب ایران است.

پژوهش فاطمه صادقیان فارغ‌التحصیل مدیریت تکنولوژی از دانشگاه علامه طباطبایی نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه مانند ایران باید برای توسعه نوآوری از راهکارهای زیر استفاده کنند؛ تدوین استراتژی نوآوری در سطح ملی، ایجاد زیرساختارهای تحقیقاتی و تکنولوژیکی مرتبط با صنعت و اقتصاد، ایجاد پارک‌های علمی فناوری محلی و حمایت کارآمد از نوآوران و کارآفرینان است.  

در پایان با توجه به این که جهان امروز، جهان نوآوری است، همه کشورها به دنبال متمرکز کردن فعالیت‌های خود بر اساس تولیدات و توانمندی‌های محوری و مستلزم سرمایه‌گذاری برای ایجاد نوآوری‌های فناورانه است. در ایران هم با وجود اقدامات موثری که برای ارتقای رتبه کشور در شاخص نوآوری جهانی انجام شده و کشور به رشد ۵۰ درصدی ایران در این شاخص در 10 سال گذشته دست یافته است؛ اما همچنان نیازمند برنامه‌ریزی و تلاش بیشتر برای این منظور هستیم.

انتهای پیام/