به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ لئوناردو داوینچی مرد نمونه دوره رنسانس، هنرمند، دانشمند، مخترع و نابغه همه‌جانبه‌ای بود که میراثی از اکتشاف و نوآوری‌اش را برای ما به جا گذاشت که تک به تک آنها مورد تحسین است. با این حال، ‌مطالعات جدید دانشمندان نشان می‌دهد که داوینچی حتی عاقل‌تر و داناتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم. به گفته دانشمندان، داوینچی مجموعه‌ یادداشت و طرح‌هایی را در مقالات خود به یادگار گذاشته که ثابت می‌کند قرن‌ها قبل از تولد اسحاق نیوتن، جنبه‌های اساسی گرانش را درک کرده است.

به گزارش Ancient Origin، در مقاله‌ای که به تازگی در ژورنال لئوناردو منتشر شده است، تیمی از دانشگاهیان به رهبری مرتضی قریب، استاد هوانوردی و مهندسی پزشکی موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech)، نتایج تحقیقات خود را در مورد نظریه گرانشی داوینچی معرفی کردند. آنها توضیح دادند که چگونه نقاشی‌های داوینچی از یک آزمایش علمی که آن را ترسیم کرده بود، اما انجامش نداد، توجه‌شان را جلب کرد و باعث شد بفهمند او چقدر در مورد گرانش و نحوه عملکرد واقعی آن می‌داند.

اولین ایمپلنت مغز کامپیوتر توسط یک محقق ایرانی کاشته شد

طرح‌های مورد بحث نشان می‌دهند که یک پارچ آب در هوا در یک خط مستقیم حرکت می‌کند و ذرات ماسه‌مانند در طول مسیر بیرون می‌افتند و به سمت زمین حرکت می‌کنند. در برخی از طرح‌ها پارچ آب با همان سرعت حرکت می‌کرد، در حالی که در برخی دیگر با سرعت ثابتی شتاب می‌گرفت، ولی ذرات شن در هر سناریو می‌ریختند.

تصویر نقاشی‌های داوینچی از آزمایش پارچ

داوینچی در یادداشت‌های خود، تغییرات پیش‌بینی ‌شده در سرعت پارچ را در هنگام شتاب گرفتن و همچنین تغییرات در سرعت ذرات شن را هنگام شتاب گرفتن در مسیر رو به پایین خود دنبال کرده است. حرکت دوم توسط داوینچی فوق‌العاده مهم و راهگشا بوده، زیرا به این معنی است که او نیروی گرانش را به عنوان یک نیروی ثابت شتاب تشخیص داده است. او می‌دانست که گرانش باعث می‌شود یک جسم در حال سقوط سریع‌تر و سریع‌تر حرکت کند، تا زمانی که به زمین برخورد کند و حرکتش متوقف شود.

این یک جهش بزرگ به جلو و اولین گام حیاتی در راه درک چگونگی عملکرد گرانش و تأثیر آن بر تمام اجسام فیزیکی در جهان بوده است. اما نبوغ داوینچی به همین جا ختم نمی‌شود. او در آزمایش‌های خود چیزی خاص‌تر را کشف کرده که او را یک گام دیگر به یک نظریه کاملاً توسعه‌یافته گرانش نزدیک‌تر کرده است.

شکستن کد داوینچی واقعی

نقاشی‌های لئوناردو داوینچی، که در مجموعه‌ای از مقالات او به نام Codex Arundel منتشر شد، شامل مثلث‌هایی بود که او از ترسیم خطوطی ایجاد کرد که حرکات پارچ آب و ذرات مختلف در حال سقوط را دنبال می‌کرد. شکل‌های مختلفی از مثلث‌ها بسته به تغییرات سرعت پارچ تولید می‌شد و همین طراحی یکی از این مثلث‌ها بود که در سال 2017 توجه مرتضی قریب را جلب کرد؛ آن هم زمانی که از Codex Arundel به عنوان منبع درسی که در مطالب دوره تحصیلات تکمیلی تدریس می‌کرد.

قریب می‌گوید: آنچه توجه من را جلب کرد این بود که او «Equatione di Moti» یعنی برابری یا معادل‌سازی حرکات را روی فرضیه یکی از مثلث‌های ترسیم‌شده‌اش نوشت؛ مثلثی که یک مثلث قائم‌الزاویه متساوی‌الساقین بود. به شدت کنجکاو شدم که ببینم منظور لئوناردو از این عبارت چیست؟

قریب برای بررسی عمیق‌تر ایده‌ها و اکتشافات داوینچی، کریس رو، محقق فوق‌دکتری کل‌تک و فلاویو نوکا از دانشگاه علوم کاربردی و هنرهای غربی سوئیس در ژنو را به خدمت گرفت تا به او کمک کنند نقاشی‌های داوینچی را بررسی کند. یادداشت های دقیق تر نوکا در ترجمه Codex Arundel کمک کرد و تیم در نهایت متوجه شد که داوینچی تا چه اندازه در درک خود از گرانش پیشرفت داشته است.

آنها علاوه بر اینکه فهمیدند داوینچی جاذبه را به عنوان یک نیروی شتاب‌دهنده می‌شناخته، متوجه شدند که هنگام استفاده از عبارت Equatione di Moti به چه چیزی اشاره می‌کند.

به نظر می‌رسد داوینچی متوجه شده بوده که وقتی حرکت پارچ برای مطابقت با نرخ شتاب گرانشی اعمال شده به ذرات شتاب می‌گیرد، شکلی که به دست می‌آید خواهد بود. این امر نشان می‌دهد که داوینچی به مرحله‌ای رسیده بوده که آماده محاسبه ثابت گرانشی بوده است؛ معیاری بسیار مهم که برای ایجاد یک نظریه کامل‌تر از گرانش لازم است. او از استدلال هندسی برای رسیدن به آن مرحله استفاده کرده بود و تعیین مقدار واقعی ریاضی گام بعدی این نظریه خواهد بود.

متاسفانه داوینچی در تلاش برای محاسبه عدد ثابت جاذبه اشتباهاتی مرتکب شد که محققان دانشگاه کل‌تک توانستند در رمزگشایی کارش آن را ردیابی کنند. البته به گفته محققان، داوینچی حتی در مسیر اشتباهی که سعی می‌کرده این عدد را پیدا کند، تلاش‌های چشمگیری انجام داده است. زیرا در نهایت به رقمی رسیده که حدود ۹۷ درصد دقیق است.

داوینچی؛ مردی 500 سال جلوتر از زمان خود

لئوناردو داوینچی در سال 1518 درگذشت؛ یعنی 125 سال قبل از تولد اسحاق نیوتن و 169 سال قبل از انتشار کتاب اصول ریاضی فلسفه طبیعی نیوتن، که قوانین گرانش جهانی را معرفی کرد. اگر ریاضی‌دانان و دانشمندانی که در سال‌های میانی زندگی می‌کردند فقط از اکتشافات داوینچی آگاه بودند (مثلاً گالیله که یکی دو چیز در مورد این موضوع می‌دانست)، شاید می‌توانستند بر اساس کار او نظریه کامل‌تری ارائه دهند. اما به نظر می رسد کار داوینچی در این زمینه به نوعی نادیده گرفته شده است.

قریب گفت: هنوز نمی‌دانیم که داوینچی آزمایش‌های دیگری هم انجام داده یا این سوال را عمیق‌تر بررسی کرده است یا نه، اما واقعیت این است که او در اوائل دهه 1500 با مساله‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کرد که کسی از آن درکی نداشت. این امر نشان می‌دهد که تفکر او چقدر جلوتر از زمان خودش بوده است. تا حدی که ثمره کار او تا قرن بیست و یکم ناشناخته ماند و در واقع، داوینچی ۵۰۰ سال جلوتر از زمان خودش به کشف این حقیقت نزدیک شده بود.

مرتضی قریب کیست؟

مرتضی قریب معروف به «موری قریب» استاد و عضو هیات علمی مهندسی مکانیک دانشگاه انستیتوی فناوری کالیفرنیا (کل‌تک) آمریکا است. او همچنین عضو آکادمی ملی مهندسی آمریکا (NAE)، فرهنگستان هنر و علوم آمریکا، آکادمی ملی مخترعان (NAI)، انجمن آمریکایی پیشرفت علم (AAAS)، انجمن فیزیک آمریکا (APS)، انجمن تست مواد آمریکا (ASME)، آکادمی بین‌المللی مهندسی پزشکی و زیستی (AIMBE) و عضو افتخاری بنیاد دانش‌آموختگان و دوستداران دانشکده فنی در آمریکا (FRF) است و پنج جایزه فناوری ناسا را در زمینه تصویربرداری پیشرفته از لیزر و فناوری نانو را از آن خود کرده است.

دکتر قریب معاون تحقیقات هانس لیپمن، استاد هوانوردی و دارای مهندسی پزشکی زیستی در مؤسسه فناوری کالیفرنیا است. او فارغ‌التحصیل لیسانس مهندسی مکانیک در سال ۱۹۷۵ از دانشگاه تهران، فوق لیسانس همین رشته در دانشگاه سیراکیوز و دکتری هوانوردی در سال ۱۹۸۳ از دانشگاه کل‌تک است. وی تاکنون برنده جایزه علمی زیادی از جمله جایزه دینامیک سیالات در سال ۲۰۱۵ شده ‌است.