به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز ، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با این هدف تدوین شد تا آموزشی با کیفیت و رایگان داشته باشیم که خروجی آن انسان‌هایی دغدغه‌مند، موثر و کارآمد باشد اما آنچه امروز می‌بینیم، فارغ‌التحصیلان بلاتکلیفی است که نمی‌دانند چه هدفی برای زندگی خود دارند و تصور می‌کنند که ۱۲ سال تحصیل آورده‌ای برایشان نداشته است.
دوره‌های ضمن خدمت معلمان کسب و کار برای برخی‌ها / آموزش دبیر براساس نیازهای نسل جدید نبوده است
ریشه این مشکل را باید در افت کیفیت مدارس دولتی جست‌وجو کرد؛ چراکه عمده دانش‌آموزان کشور را در خود جای داده‌اند. آموزش و پرورش دولتی ویترین و آبروی آموزش یک کشور است و باید نقطه قوت او باشد اما روز به روز شاهد تضعیف هرچه بیشتر این مدارس هستیم. از جهتی افت کیفیت مدارس دولتی جفا در حق قشر محروم است.
تراکم بالای کلاس‌های درس
رضوان حکیم‌زاده؛ معاون سابق آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش معتقد است که تراکم بالای کلاس‌ها یکی از عوامل موثر در افت کیفیت آموزش است. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: یکی از مسائلی که در کیفیت یادگیری تاثیر مهمی دارد، تعداد دانش‌آموزان در کلاس درس است. علاوه بر این کیفیت معلمان و فضای یادگیری هم نقش بسزایی در کیفیت یادگیری دارد. برای رسیدن به استانداردهای شورای عالی آموزش و پرورش و داشتن فضای مطلوبی در حوزه آموزش باید استاندارد تراکم کلاس‌ها رعایت شود.
وی افزود: براساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در دوره ابتدایی نباید هیچ کلاسی بیش از ۲۶ دانش‌آموز داشته باشد اما ۶۰ درصد از دانش‌آموزان ابتدایی در کلاس‌های پرجمعیت هستند. حتی در شهر تهران، شهرستان‌های تهران و حاشیه شهرهای بزرگ مثل مشهد کلاس‌هایی با تراکم بالای ۴۰ نفر وجود دارند. این موضوع باعث افت کیفیت یادگیری خواهد شد.
سنگ‌اندازی سهام‌داران مدارس غیرانتفاعی سر راه رشد دولتی‌ها
محمدرضا نیک‌نژاد کارشناس آموزش و پرورش و معلم باسابقه معتقد است که سود بالای بخش خصوصی در بخش آموزش منجر به این شده که آموزش دولتی تضعیف شود. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: مدارس دولتی عمدا ضعیف نگه داشته می‌شوند تا خانواده‌هایی که وضعیت مالی خوبی دارند، فرزندان خود را به مدارس پولی (غیرانتفاعی و مدارس دولتی که شهریه می‌گیرند) بفرستند.
وی با اشاره به اینکه وجود ۱۵ میلیون دانش‌آموز در ایران برای بخش خصوصی وسوسه‌کننده است، افزود: مسیر آموزش در ایران ریل‌گذاری درستی ندارد و فضا به گونه‌ای رقابتی شده که هر مدرسه خصوصی که بتواند توجه خانواده‌ها را به سمت خود جلب کند، سود بیشتری می‌برد. مدارس غیردولتی با این فرضیه راه افتادند که رقابتی بین مدارس ایجاد شود اما آموزش محل رقابت نیست.
سحرخیز معاون اسبق آموزش و پروش هم نقش مافیای مدارس غیرانتفاعی را در تضعیف دولتی‌ها پررنگ می‌داند. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: مافیای مدارس غیردولتی پشت پرده این جریان است. این مافیا حتی وزیر تعیین می‌کند و یکی از دلایل بی‌ثباتی وزرا در آموزش و پرورش صاحبان بانفوذ مدارس غیردولتی هستند. این عده حتی در شورای عالی آموزش و پرورش هم نفوذ دارند.
جذب معلمانی که آموزش کافی ندیده‌اند
اسفندیار نظری مدرس دانشگاه و کارشناس آموزش و پروش هم در گفت‌وگو با ایسکانیوز درخصوص نقش کمبود نیرو در افت کیفیت آموزش در مدارس توضیح داد: آموزش و پرورش دچار کمبود نیرو است و در گذشته نیروهای خدماتی را به صورت شرکتی جذب می‌کرد اما متاسفانه شاهکار آموزش و پرورش امسال جذب معلمان شرکتی تحت عنوان خرید خدمات آموزشی است که هیچ دوره‌ای ندیده‌اند. این معلمان دوره‌های روانشناسی تربیتی را نگذرانده‌اند که بدانند چطور با دانش‌آموز برخورد کنند. اگر آموزش و پرورش تغییری در حوزه تربیت نیرویی انسانی و تقویت دانشگاه فرهنگیان ایجاد نکند، اتفاق مثبتی در حوزه آموزش نمی‌افتد.
وی افزود: نمایندگان با اجازه دادن به ورود معلمان پیش دبستانی، خردید خدمات و عناوینی دیگر فقط می‌خواستند برای خودشان رای بگیرند. ورود به آموزش و پرورش باید به ۲ روش، دانشگاه فرهنگیان و جذب از طریق ماده ۲۸ انجام شود. براساس ماده ۲۸ آموزش و پرورش می‌تواند دانش‌آموخته‌های دیگر دانشگاه‌ها را با برگزاری آزمون و دوره یک ساله در تربیت معلم جذب کند اما کدام یک از معلمان خرید خدمات و پیش دبستانی دوره دیده‌اند؟ با این شرایط عدالت آموزشی اتفاق می‌افتد؟
تامین معیشت معلمان
نظری اضافه کرد: علاوه بر این معلمان باید از نظر معیشت تامین باشند چراکه اگر قرار است اصلاح و توسعه‌ای در کشور رخ دهد، مسیر آن از آموزش و پرورش می‌گذرد.
کتابت‌های درسی باید مورد بازنگری قرار گیرند
استاد دانشگاه با بیان اینکه کتابت‌های درسی هم باید مورد بازنگری قرار گیرند، بیان کرد: متاسفانه به جهت نوگرا نبودن سازمان پژوهش، کتاب‌های درسی یک سویه تالیف شده و انگیزه خاصی در دانش‌آموزان به وجود نمی‌آورند. حجم کتب درسی هم بالاست. امید و انگیزه در کتب وجود ندارد و دانش‌آموز تنها مطالب را حفظ می‌کند.
وی افزود: سازمان پژوهش باید نوگرایی کند و با دعوت از صاحب‌نظران و ایجاد ارتباط بین سند تحول و آموزش و پرورش نوین جهانی، کتب‌ها را مورد واکاوی قرار دهد. اجرای سند تحول ۲ پیام داشت که شامل تغییر نگرش و ایجاد وضعیت مطلوب می‌شود که این اتفاق نیفتاده است. مدرسه‌محوری باید تقویت شود و اختیار به مدیر مدرسه داده شود.
نظری عنوان کرد: در حوزه مسائل پرورشی ما هنوز شبیه دهه ۶۰ رفتار می‌کنیم. باید قالب آموزش و پرورش از بخوان، امتحان بده و قبول بشو تغییر کند؛ برای این تغیر به سه مولفه تغییر دانش و نگرش دانش‌آموز و مهارت‌آموزی نیاز داریم.
آموزش در هیات دولت اولویت نیست
عبدالهی کارشناس آموزش و پرورش مرکز پژوهش‌های مجلس از جمله کسانی است که ریشه این موضوع را در بی‌توجهی به امر آموزش در هیات دولت می‌بیند. وی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: اصلی‌ترین دلیل افت کیفیت مدارس دولتی این است که مسئله آموزش در هیات دولت اولویت نیست. در این شرایط آموزش و پرورش مدام باید برای حل مشکلاتش مانند اختصاص ردیف استخدامی و مواردی از این دست چانه‌زنی کند.
وی اضافه کرد: براساس قانون باید به ازای هر ۲۰ دانشجو یک عضو هیات علمی در دانشگاه فرهنگیان وجود داشته باشد اما امروز به ازای هر ۱۱۱ دانشجو یک عضو هیات علمی حضور دارد. سخت‌گیری‌هایی از این دست مانع گسترش دانشگاه فرهنگیان به تعداد کافی می‌شود.
عبدالهی توضیح داد: نبود توجه کافی نسبت به نوسازی‌ها، یارانه کاغذ، بروزرسانی کتاب‌های درسی و غیره نشان می‌دهد که آموزش و پرورش اولویت هیات دولت نیست. وزن آموزش و پرورش باید در هیات دولت بالا برود و این با دو شرط ایجاد می‌شود؛ یکی از موارد ثبات مدیریتی در آموزش و پرورش است، چراکه در حال حاضر میانگین سال مدیریت وزرا یک سال و نیم است.
دوره‌های ضمن خدمت به درستی طراحی نشده‌اند
در این میان نباید نقش آموزش ضمن خدمت را در توانمند کردن معلمان نادیده گرفت سحر بیات کارشناس تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با ایسکانیوز در این باره بیان کرد: براساس علم تربیت روند برگزاری دوره باید به این شکل باشد که پس از ورود معلم به مدرسه، در حین خدمت نیازسنجی‌هایی براساس روایت‌ها و اتفاقات کلاس درس انجام شود، سپس راهکارهایی را برای حل مشکل و رفع نیاز مورد نظر طراحی کرده و دوره‌هایی را برگزار کنیم.
بیات عنوان کرد: روند باید به گونه‌ای باشد که هر مدرسه نیازهای خود را که با تحلیل فضای کلاس درس به دست آورده، به مرکز ضمن خدمت گزارش کند و مرکز مبنای طراحی دوره‌ها را نیاز مدرسه قرار دهد. درحال حاضر در مرکز نیروی انسانی آموزش و پرورش بیش از سه هزار دوره از پیش تعیین شده وجود دارد که هر سال لیست آن به حوزه‌ها ارسال می‌شود و مشخص نیست که نیازسنجی این دوره‌ها چطور بوده است؟
وی با بیان اینکه دوره‌های ضمن خدمت فعلی براساس نیاز روز کلاس درس و مدرسه نیست، ادامه داد: روش برگزاری دوره‌ها هم اشتباه است. روش کافی‌نتی و تجاری برگزاری دوره باعث شده تا تاثیری در افزایش مهارت معلمان نداشته باشد. در چنین شرایطی که معلمان با روش‌های آموزشی درست، رشد نمی‌کنند، نمی‌توانیم شاهد اتفاقات خوب در مدارس باشیم.
کارشناس تعلیم و تربیت عنوان کرد: هر روز شاهد فاصله گرفتن شکل تربیتی دانش‌آموزان از اهداف سند تحول بنیادین هستیم. چراکه ما معلمان را براساس نیازهای این نسل آموزش نداده‌ایم. سیاست‌گذاران به نیاز نسل جدید فکر نمی‌کنند. از طرفی وقتی ما از تجربیات بین‌المللی در آموزش معلمان استفاده نمی‌کنیم، نمی‌توانیم درانتظار رشد آن‌ها باشیم.
کمبود امکانات
علاوه بر این مدارس دولتی امکانات کافی ندارند و این موضوع هم در افت کیفیت بی‌تاثیر نیست. حسین صادقی کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایسکانیوز در پاسخ به این سوال که ما چقدر از استانداردها فاصله داریم و فضای مدرسه نیاز به چه امکاناتی دارد که امروز در مدارس ما موجود نیست، گفت: استانداردهای فضاهای آموزشی ثابت نبوده و با رشد جمعیت، تکنولوژی و فناوری‌های نوین تغییر می‌کنند و سازمان نوسازی مدارس نیز تلاش می‌کند تا تقریباً با همین رویکرد، به احداث مدارس نوساز بپردازد اما از آن جایی که حدود ۱۰۵ هزار مدرسه، قریب به ۱۰۰هزار مدرسه ما نیازمند بازسازی و ایمن‌سازی است، می‌توان گفت که اغلب مدارس قدیمی ما، به جز معدودی ازمدارس نوساز و ماندگار، فاقد استانداردها و ایمنی لازم برای استمرار فرآیندهای آموزشی اثربخش هستند.
وی افزود: در سال‌های اخیر تعطیلی مدارس در شرایط پاندمی ویروس کرونا، ثابت کرد که مدارس کنونی ما فاقد امکانات لازم برای آموزش‌های الکترونیکی و شیوه‌های نوین آموزشی است.
صادقی درخصوص کمبودهای موجود در امکانات مدارس بیان کرد: نبود یا کمبود تجهیزات آموزشی هوشمند، فضاهای کلاسی غیراستاندارد از نظر ابعاد، رنگ، نور، صدا و سایرامکانات مورد نیاز از میز و صندلی گرفته تا تجهیزات سرمایشی و گرمایشی ایمن و سایر امکانات و ابزارهای آموزشی، مؤید فاصله زیاد مدارس ما با استانداردهای جهانی است و در این مهم، عواملی چون افزایش جمعیت، محدودیت منابع و پیچیدگی‌های زندگی اجتماعی و نیازهای کنونی افراد سهم قابل توجهی داشته‌اند.
به گزارش ایسکانیوز، کمبود معلم و کلاس‌هایی که تراکم بالایی دارند از جمله مواردی است که منجر به افت کیفیت آموزش در مدارس دولتی شده است. از جهتی تعارض منافع در میان سیاست‌گذاران هم باعث شده که تصمیمات به سمت رشد غیردولتی‌ها برود و مدارس دولتی روز به روز ضعیف‌تر شوند. کمبود امکانات، کتب درسی نامناسبی که برای دانش‌آموزان انگیزه‌بخش نیست و آموزش‌های ضمن خدمت ناکارآمد همه دست در دست هم داده تا شاهد شیب نزولی کیفیت در مدارس دولتی باشیم. این درحالی است که چیزی تا رسیدن به چشم‌انداز سند تحول بنیادین باقی نمانده اما هنوز مهم‌ترین هدف آن که تقویت مدارس دولتی است، محقق نشده است.
انتهای پیام /
نظر شما