به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، کمبود بودجه مشکلی است که در سال‌های اخیر گریبان‌گیر دانشگاه‌های کشور بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی عملکرد تبصره‌ها و ردیف‌های مرتبط با حوزه آموزش عالی و تحقیقات در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ پرداخته است.
در این گزارش آمده است که تخصیص اعتبارات عمومی در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ در دانشگاه‌های مورد بررسی از وضعیت مناسبی برخوردار بوده است. بر اساس این گزارش، بررسی عملکرد بند «الف» تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد تاکنون ۹۵ ملک و اراضی متعلق به دانشگاه‌ها جهت انجام تهاتر و احداث ساختمان و خوابگاه در پردیس اصلی دانشگاه‌ها شناسایی شده و مجوز هیئت عالی مولدسازی دارایی‌های دولت را اخذ کرده است. اما وجود برخی مسائل و چالش‌های حقوقی، چالش‌هایی را برای تحقق این حکم ایجاد کرده است که در صورت رفع آنها، این حکم می‌تواند منشأ اثر قابل توجهی برای دانشگاه‌ها باشد.
همچنین بررسی بند «ب» همین تبصره که به موضوع وجوه اداره شده پرداختی از محل بازپرداخت وام‌های شهریه دانشجویی از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۲ اشاره دارد، نشان داد که صندوق رفاه دانشجویان وزارتین از محل بازپرداخت وام‌های شهریه دانشجویان به دلیل اتمام دوره زمانی بازپرداخت عایدی خاصی نداشته است و از سوی دیگر با توجه به کاهش درآمدها و هدررفت منابع از روش‌های مختلف، صندوق‌ها در انجام مأموریت‌های خود با چالش‌هایی مواجه شده‌اند.
مهم‌ترین چالش‌های بخش آموزش عالی و تحقیقات شامل موارد زیر است؛ کمبود اعتبارات پیش‌بینی شده مربوط به تغذیه دانشجویی و در نتیجه صرف اعتبارات مربوط به سایر امور همچون پژوهش و فناوری برای رفاهیات دانشجویان (به طور میانگین ۱۷% اعتبارات دانشگاه‌ها صرف تغذیه می‌شود)، هدررفت منابع اختصاص یافته به تهیه غذای دانشجویی به دلیل فرسودگی آشپزخانه‌ها، کمبود منابع صندوق‌های رفاه و عدم پوشش کافی جمعیت دانشجویی جهت ارائه تسهیلات، کاهش توان مالی صندوق‌های رفاه به دلیل کاهش درآمدها، مسائل مربوط به پاداش پایان خدمت بازنشستگان و عدم بهره‌مندی دانشگاه‌ها از اعتبارات قانون استفاده متوازن از امکانات کشور با وجود کسر سه درصد از اعتبارات عمومی و اختصاصی آنها.
صرف ۹۰ درصد اعتبارات دانشگاه‌ها برای حقوق و تغذیه
در گزارش مرکز پژوهش‌ها، میزان تخصیص اعتبارات عمومی و تحقق اعتبارات اختصاصی برخی از دانشگاه‌ها شامل دانشگاه فردوسی مشهد، رازی کرمانشاه، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی،
تهران، شهید باهنر کرمان، محقق اردبیلی و علامه طباطبایی و همچنین صندوق‌های رفاه دانشجویان وزارتین به همراه اعتبارات ستادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بررسی قرار گرفته که در جدول زیر آمده است؛
جدول فوق نشان می‌دهد هرچند که میزان تحقق اعتبارات دانشگاه‌های فردوسی مشهد و رازی کرمانشاه در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۳ کمتر از ۵۰ درصد بوده؛ اما دقت در جزئیات حاکی از این است که تحقق اعتبارات اختصاصی آنها کمتر از میزان مورد انتظار بوده است.
البته با در نظر گرفتن این مهم که بخشی از اعتبارات اختصاصی از قراردادهای پژوهشی حاصل می‌شود و از آنجا که اکنون در میانه سال قرار داریم و اغلب قراردادها به اتمام نرسیده، امکان تحقق کامل آنها وجود نداشته است. از سوی دیگر بررسی اعتبارات دانشگاه‌های شهید باهنر کرمان و محقق اردبیلی نیز نشان می‌دهد میزان تحقق اعتبارات این دانشگاه‌ها بیش از ۵۰ درصد بوده که دانشگاه محقق اردبیلی هم در اعتبارات عمومی و هم اختصاصی به این میزان دست یافته است. در همین خصوص بررسی اعتبارات تحقق یافته صندوق‌های رفاه دانشجویی نیز نشان‌دهنده میزان تحقق قابل توجه اعتبارات این دو دستگاه بسیار مهم است.
درخصوص عملکرد ردیف‌های قانون بودجه سال ۱۴۰۳ ، بررسی وضعیت اعتبارات عمومی برخی از دانشگاه‌ها مانند دانشگاه فردوسی مشهد، رازی کرمانشاه، شهید باهنر کرمان و محقق اردبیلی در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد اعتبارات این دانشگاه‌ها صرف هزینه‌های اجتناب ناپذیر نظیر حقوق و دستمزد و تغذیه دانشجویان شده و به همین دلیل امکان پرداختن به سایر مأموریت‌ها و برنامه‌ها را برای دانشگاه‌ها دشوار کرده است. به عبارت دیگر هزینه‌های مربوط به رفاهیات دانشجویان که مهم‌ترین آن را می‌توان تغذیه دانشجویی در نظر گرفت بخش عمده دیگری از اعتبارات را مصرف می‌کند. به طوری‌که علاوه بر عدم توزیع مناسب یارانه غذا از یک سو، هدررفت اعتبارات از محل‌هایی همچون فرسودگی بناها به ویژه آشپزخانه‌های سلف‌های دانشجویی و همچنین کاهش درآمدهای صندوق‌ها به دلیل عدم امکان سرمایه‌گذاری ناشی از اجرایی شدن بند «ب » تبصره «۳» قانون بودجه سال ۱۴۰۳ مبنی بر مسدود نمودن کلیه حساب‌های فرعی تمامی دستگاه‌های اجرایی و موظف شدن این دستگاه‌ها بر انجام تمامی دریافت‌ها و پرداخت‌های خود تنها از طریق حساب‌های افتتاح شده نزد بانک مرکزی از سوی دیگر منجر به تحت تأثیر قرار گرفتن فعالیت‌های پژوهشی و فرهنگی مؤسسات شده است.
راهکارهای کاهش هزینه‌ها در دانشگاه‌ها
به طور کلی با توجه به محدودیت منابع در کشور به نظر می‌رسد تمرکز بر هزینه‌کرد بهینه و افزایش بهره‌وری می‌تواند به عنوان راهکاری اساسی در خصوص اعتبارات حوزه آموزش عالی مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه با توجه به هزینه‌های فزاینده مربوط به رفاهیات دانشجویان که می‌توان به دو قسمت عمده تغذیه دانشجویی و سایر تقسیم‌بندی کرد از دو روش قابل مدیریت است: هزینه‌های تغذیه از طریق مدیریت یارانه‌های پرداختی به دانشجویان و همچنین ارتقای بهره‌وری فرایند تهیه غذا با صنعتی کردن آشپزخانه‌ها و آموزش نیروی انسانی فعال در این خصوص و سایر امور رفاهی همچون خوابگاه‌های دانشجویی (مجردی و متأهلین) از طریق اهرم کردن اعتبارات موجود و استفاده از ظرفیت وقف.
انتهای پیام/
نظر شما