به گزارش خبرنگار بینالملل ایسکانیوز، همانطور که از ماهها قبل قابل پیش بینی بود، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان هفته گذشته توافقنامهای را امضا کردند که یکی از بخشهای آن مربوط به کریدور مواصلاتی از جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان است. برخی کارشناسان بر این باورنند که با توجه به مشارکت یک شرکت آمریکایی در توسعه بخش ارمنی این مسیر، در بلندمدت تهدیداتی امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران به وجود خواهد آمد.
کارشناسان داخلی از مدتها پیش هشدار داده بودند که ایجاد چنین کریدوری پای ناتو را به مرزهای شمالی ایران باز خواهد کرد و همچنین دسترسی ایران را به مسیر شمال قطع میکند. با این حال، مقامات ارمنستانی مدعی هستند که ملاحظات جمهوری اسلامی ایران در این توافقنامه در نظر گرفته شده و تهدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد. با این حال، پیشینه رفتارهای جمهوری آذربایجان و باز شدن بستر حضور آمریکا در مرزهای شمالی ایران تهدیدی غیرقابل انکار است.
بیشتر بخوانید:
جمهوری آذربایجان سرنوشت خود را به رژیمهای بدنام گره زده است / باکو باید در رویکرد خود تجدیدنظر کند
رئیس جمهور آمریکا پس از امضای این توافق توسط رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان مدعی شد: «این اعلامیه که مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بینالمللی نامیده میشود، یک منطقه ترانزیتی ویژه است که به جمهوی آذربایجان اجازه میدهد به خاک خود نخجوان دسترسی کامل داشته باشد». اما بخش قابل توجه لفاظیهای ترامپ مربوط به مشارکت آمریکا در این توافق بود که گفت: «ارمنستان همچنین در حال ایجاد یک همکاری انحصاری با ایالات متحده برای توسعه این گذرگاه است که میتواند تا ۹۹ سال ادامه یابد».
در واقع همین مشارکت طرف آمریکایی است که ابعاد تهدیدآمیز آن برای امنیت ملی ایران را افزایش میدهد. به منظور بررسی بیشتر ابعاد این توافقنامه و ارائه راهکارهای منطقی و سنجیده از سوی جمهوری اسلامی، مصاحبهای با دکتر احمد سبحانی -سفیر پیشین ایران در ارمنستان- انجام شد.
به گفته این دیپلمات بازنشسته، اینکه ارمنستان یک مسیر مواصلاتی برای دسترسی به نخجوان در اختیار جمهوری آذربایجان قرار دهد، موضع عجیبی نیست و در گذشته نیز چنین مسیری وجود داشته اما همواره ارمنستان نگران افزایش جاهطلبیهای باکو پس از در اختیار گرفتن این مسیر و اشغال مناطق بیشتر توسط جمهوری آذربایجان بوده است و بنابراین، ایروان تصمیم گرفت به منظور دریافت تضمینهای لازم به سمت آمریکا حرکت کند و به عبارتی خود را از چاله به چاه انداختند.
از نظر احمد سبحانی، وارد کردن یک بازیگر بین المللی پرحاشیه به منطقه که خوشایند دو همسایه اصلی یعنی روسیه و ایران نیست، در جهت منافع ارمنستان نخواهد بود و گذاشتن نام ترامپ بر آن برای مشکوک بودن این توافق کافی است. وی با اشاره به اینکه ارمنستان اشتباه بزرگی مرتکب شد، تصریح کرد: بازکردن پای ترامپ جنایتکار به قفقاز و معرفی او به عنوان نامزد صلح نمیتواند برای ارمنستان امنیت بیاورد و تجربه اوکراین در این زمینه بسیار درس آموز است.
سفیر پیشین ایران در ارمنستان با اشاره به اینکه اوکراین تلاش کردن برای افزایش امنیت خود به ناتو بپیوندد اما هیچ موفقیتی در این زمینه به دست نیاورد و حتی امنیت و بخشی از کشور خود را از دست داد، اظهار کرد: آمریکاییها تسلیحات دست چندم خود را برای اوکراین ارسال کردند و آنها را تحقیر کردند و همین امر نشان میدهد که مسائل منطقهای باید به صورت منطقهای حل شود و آوردن بازیگران حساسیت برانگیز مثل آمریکا به نفع هیچ یک از طرفین نیست.
این دیپلمات با سابقه معتقد است که هیچ چیزی به اندازه دوستی با کشور بزرگی مثل ایران به نفع آذربایجان و ارمنستان نیست و جمهوری اسلامی ایران قبلا حسن نیت خود را به طرفین ثابت کرده است. سبحانی در خصوص مشارکت شرکت آمریکایی که نه خوشایند ایران است و نه روسیه، اظهار کرد: ورود آمریکا به نفع هیچ یک از طرفین نیست و جمهوری آذربایجان که امروز در جبهه مقابل مسلمانان قرار گرفته و همچنین تلاش کرده خود را به اوکراین نزدیک کند، عواقبی برای این کشور خواهد داشت و باکو باید بداند که آنها از اوکراین برای غرب عزیزتر نیستند و اگر مشکلی برایشان پیش بیاید، حتما باکو متضرر خواهد شد.
سبحانی با توجه به پیشینه روابط ایران و ارمنستان نیز خاطر نشان کرد: ایرانیان مسلمان همواره دوستان خوبی برای ارمنیها بودهاند و هرگاه آتشی در منطقه شعلهور شد، ایران تلاش زیادی برای خاموش کردن آن انجام داد اما اکنون آنها با آوردن یک شرکت آمریکایی جایی برای خوشبینی باقی نگذاشتهاند. وی افزود: در کنار انتقاد به آذربایجان و ارمنستان باید به خود ایران هم انتقاد کرد که چرا هنوز کریدور بین المللی جنوب به شمال را تکمیل نکرده و در خصوص دسترسی به مسیر دسترسی به دریای سیاه از طریق ارمنستان نیز علیرغم درخواست طرف ارمنی از ایران، هنوز بخشی از مسیر شامل یک تونل تکمیل نشده است.
به گفته سفیر پیشین ایران در ارمنستان، زمانی که تنش بین ایروان و آنکارا تشدید شد و ترکیه تهدید به قطع ارسال کالاهای اساسی به ارامنه کرد، طرف ایرانی با وجود درخواست ارمنستان اقدامات لازم را انجام نداد که میتوانست علاوه بر کسب منافع اقتصادی بزرگ، نگرانی ارمنستان برای ایجاد مسیرهای جایگزین را کاهش دهد.
این دیپلمات بازنشسته در پاسخ به سوالی در مورد احتمال تداوم جاهطلبیهای باکو گفت: الهام علیاف روندی کاملا مغرورانه در پیش گرفته و فراموش کرده که جمهوری اسلامی ایران بیشترین کمکهای صادقانه را در اختیار آنها قرار داد و تصور میکند که با همکاری کشورهای غربی میتواند منافع خود را افزایش دهد در حالی که این امر در بلندمدت به ضرر آنها خواهد بود. وی افزود: اقداماتی که خشم بزرگان منطقه را در بر داشته باشد به نفع آذربایجان نیست و درازتر کردن پایشان از گلیمشان عواقب ناخوشایندی برای باکو خواهد داشت.
احمد سبحانی در مورد آینده تحولات قفقاز پس از امضای توافقنامه اخیر بین علیاف و پاشینینان اظهار کرد: مقامات دو کشور در طول چند دهه بارها توافقاتی با یکدیگر امضا کردند که هیچ یک نتایج ملموسی در بر نداشت و این بار هم هر اقدامی که موجب برانگیخته شدن حساسیت بازیگران اصلی منطقهای شود، به جایی نخواهد رسید. سفیر پیشین ایران در خصوص اقدامات مقتضی ایران گفت: جمهوری اسلامی باید همچنان به اقدامات مقتدرانه و متوازن خود ادامه دهد و به طور همزمان روابط برادرانه خود را با دو کشور ادامه دهد.
این دیپلمات بازنشسته با بیان اینکه اگرچه علیاف مواضع درستی در تحولات منطقهای ندارد، اظهار کرد: طرف ایران صرفا دولت آذربایجان نیست و به طور کلی ما با ملت آذربایجان طرف هستیم و آنها اولویت ما هستند. سبحانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران باید در اسرع وقت کریدور شمال و جنوب را فعال کند و امروز ساختن این کریدور که از آذربایجان میگذرد و همچنین کریدور به دریای سیاه که از ارمنستان میگذرد، برای ایران بسیار حیاتی است و از طرف دیگر، به نوعی ایروان را از فشار و محاصره خارج میکند.
وی خاطر نشان کرد: مردم ارمنستان بسیار به مردم ایران علاقه دارند و تاریخ مشترک خود را با ما فراموش نمیکنند و در مقابل ملت آذربایجان با پیوندهای فرهنگی و تاریخی خود را با ملت ایران جزو یک خانواده می بینند و سیاستهای غلط مقطعی نمیتواند باعث جدایی دو ملت شود.
انتهای پیام/
نظر شما