به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ در جلسه دوشنبه ۱۹ آبان ماه مجلس که به بررسی عملکرد یکساله دولت پزشکیان با حضور وزرای وی اختصاص داشت، نمایندگان مجلس نمره عملکرد اقتصادی دولت را ۳۷ از ۱۰۰ اعلام کردند.
بیشتر بخوانید؛
غیبت فرهنگی رسایی، ثابتی و آقاتهرانی/ تمرکز بر منازعات سیاسی، غفلت از مأموریتهای فرهنگی را رقم زد
این مساله واکنشهای متفاوتی در میان کارشناسان و اعضای چهاردهم برانگیخت. برخی از منتقدان این امتیازدهی بر این باور هستند، مجلسی که نمره خودش پایین است چطور میتواند به دولت نمره پایین بدهد. از زاویه دید آنها این نمره بیش از این که حاصل کار فنی و کارشناسی باشد، ناشی از نگاه سیاسی است.
با این حال سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه در این زمینه گفته است: «شخصا از جلساتی که طی این روزها برگزار شد، لذت بردم. برای نخستین بار در سال اول اجرای یک برنامه ۵ ساله نمایندگان مجلس اقدام به بررسی امور میکنند. نمره به وزارتخانهها، حتماً تاثیر بسیار زیادی در اجرا و تحقق احکام برنامه دارد. این تلاش مجلس، انشاءالله در سالهای بعد نیز ادامه یابد.»
اما چه چیزی باعث میشود تا برخی کارشناسان سیاسی نمره مجلس به دولت درباره عملکرد برنامه ۵ ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران را سیاسی و جناحی بدانند؟
علت بحثبرانگیز شدن نمره نمایندگان به دولت
مجلس دوازدهم از زمان شروع به کار به سبب راهیابی چند چهره جبهه پایداری به خانه ملت، روزهای جنجالی بسیاری را پشت سر گذاشته است و این گونه که به نظر میرسد، جنجالآفرینی دیگر به بخشی از هویت برخی از این نمایندگان تبدیل شده است.
با این حال آن چه بیش از همه زنگ خطر تنشآفرینی بخشی از نمایندگان مجلس را به صدا درآورده است؛ اولا عدول آنها از وظایف اصلیشان است و ثانیا ایجاد اختلال در فعالیت سایر قوا و هزینه تراشی برای آنها است.
در ابتدا تصور میشد، علت اصلی این دست جنجالها صرفا رقابت سیاسی با رئیس جمهور است اما به تدریج دامنه هیاهوها به قوه قضائیه نیز تسری پیدا کرد، امری که نشان میدهد نباید با سادهسازی مسئله را به یک رقابت سیاسی تقلیل داد. زیرا گسترده شدن این نوع سلوک سیاسی از سوی برخی نمایندگان باعث بوجود آمدن فضایی غبارآلود میشود که اولین قربانی آن ناقدان مشوق و فراجناحی هستند.
۱۸ آبان ماه، حمید رسایی با قرار گرفتن در پشت تریبون مجلس ادعایی خطاب به رئیس قوه قضائیه مطرح کرد و از وی خواست تا در مورد دادستانی که دو سال پیش به جرم فساد برکنار شده و امسال دادستان شهر دیگری شده است، توضیح دهد.
این نطق رسایی با واکنش تند قوه قضائیه مواجه شد و در نهایت در نویت عصر دیروز صحن علنی مجلس شورای اسلامی، احمد نادری، عضو هیات رئیسه مجلس پاسخ قوه قضائیه را در بخشی از وقت صحن علنی مجلس قرائت کرد.
در این بیانیه آمده است: «شایان ذکر است، نتایج بررسیها نشان میدهد که ادعای حجتالاسلام رسایی درباره انتصاب مجدد دادستان دستگیر شده مقرون به صحت نیست و از اساس کذب است. فردی که مد نظر مشارالیه است در تیر ماه سال ۱۴۰۲ مورد برخورد قانونی قرار گرفت و النهایه از دستگاه قضایی منفک شد.»
هدف از حمله به دولت شکست رقیب است یا حل مشکلات مردم؟
در اظهارنظر جنجالی دیگری رسایی در همان نطق ۱۸ آبان ماه به دولت تاخته و مدعی شده بود: «دولت مصوب کرده نرخ سوخت کارت جایگاهها افزایش پیدا کند، یعنی بنزین گران شود.» هر چند آمار ادعاهایی از این دست در یک سال گذشته بالا بوده اما در راستای پیشگیری از افزایش نگرانیها و التهابات در سطح جامعه، معاون ارتباطات دفتر رئیسجمهور به آن واکنش نشان داد.
سید مهدی طباطبایی در پیامی نوشت: «دروغ نگوئید. هیچ برنامهای برای افزایش چندصددرصدی قیمت بنزین در دستور کار دولت نبوده، حتی در طرحهای پیشنهادی هم تأکید بر حفظ قیمت فعلی بنزین با سهمیههای موجود بوده است.»
نکته دیگری که در میان این التهابآفرینیها خودنمایی میکند، انتقاداتی در جایگاه نمایندگی مجلس است که بیش از این که بیان مشکلات مردم باشد باعث تخریب این جایگاه در نزد افکار عمومی میشود.
مثلا کامران غضنفری در واکنش به گلایههای پزشکیان درباره کمآبی که این روزها به یکی از چالشهای اساسی زندگی مردم تبدیل شده، گفته است: «آقای پزشکیان شما با مخالفتهایی که با قانون عفاف و حجاب کردید، مسبب گسترش فساد و فحشا در سراسر کشور در این یکسال شدید! آقای رئیسجمهور فکر نمیکنید خداوند عالم هم به واسطه گسترش فساد، برکات خودش را کم میکند و کاهش میدهد؟ لذا آقای پزشکیان ریشه بارشهای کم را در گناهان خودتان ببینید! در گناهانی که در این یکساله در جامعه گسترش دادید، بدانید.»
این اظهارنظر از زبان نماینده مجلس و بهانه قرار دادن هر مشکل و معظلی برای انتقاد به رئیسجمهور درباره قانون تعلیق شده عفاف و حجاب یکی از نازلترین و غیرحرفهایترین رفتارهایی است که به نظر میرسد پویایی بیشتر شورای نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس را میطلبد.
قطعا هم دولت فعلی و هم مسئولان ادوار گذشته در زمینه حکمرانی آب کوتاهی داشتهاند و حاصل جمع این کوتاهیها اسباب زحمت شهروندان در این روزها شده است. برای عبور از این بحران دولت نیازمند همفکری کارشناسان پژوهشکدههای مختلف است. یکی از پژوهشکدههایی که میتواند به نمایندگان اطلاعات کاربردی و جامع برای کمک به دولت بدهد، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی است.
آیا اظهارات غضنفری و امثال وی برای حل چالش کمآبی مستند به دادههای مرکز پژوهشهای مجلس است؟ اگر چنین نیست چرا برخی نمایندگان بزرگترین مشکلات مردم را نیز دستاویز رقابتهای محفلی و جناحی با دولت قرار میدهند؟
انتقاد سازنده رئیس مجلس در برابر پایداری بر تخریب
با تمام این اوصاف در پایان جلسات نقد و ارزیابی عملکرد دولت در زمینه برنامه ۵ ساله شاهد نوع دیگری از تعامل رئیس مجلس با دولت بودیم در میان انبوه هیاهوهای این روزهای نمایندگان مغفول ماند. رفتاری که پس از یک و سال اندی از سپری شدن عمر دولت چهاردهم بیانگر «وفاق» حقیقی میان دو قوه بود.
محمدباقر قالیباف در بخشی از سخنانش در عصر سه شنبه ۲۰ آبان ماه در واکنش به گلایههای گاه و بیگاه پزشکیان از مشکلات کشور گفت: «در کنار دوستان عزیزم در مجلس و نیز برادر گرامیام، آقای دکتر پزشکیان در دولت که مسئولیت ریاستجمهوری را بر عهده دارند، میگویم که ما نباید از موضع اپوزیسیون سخن بگوییم. امروز همه مسئولیم و حل مشکلات بر عهده است و ما باید متمرکز بر چگونگی انجام کار باشیم.»
واقعیت این است که صداقت پزشکیان در بیان مشکلات کشور گاهی این بهانه را به دست انسدادطلبان داخلی و خارجی میدهد که مشکلات دیگر راهحلی ندارند و کشور به بنبست رسیده است. نمونه آخیر آن اظهارات وی درباره خشکسالی بود که گفته بود: «اگر تا آذرماه در تهران باران نبارد باید آب را جیرهبندی کنیم؛ اگر بازم نبارید باید تهران را خالی کنیم.»
سخنان رئیسجمهور در این زمینه بازتاب زیادی پیدا کرد. محسن زنگنه رئیس کمیته نظارت بر اجرای برنامه هفتم در واکنش به اظهارات اخیر رئیسجمهور گفت: «برخی نسخه تخلیه تهران را مطرح میکنند، باید گفت؛ تهران را تخلیه نکنید، برنامه هفتم توسعه را اجرا کنید.»
روزنامه جوان نیز در یادداشتی انتقادی نوشت: «چرا باید به گونهای اظهرنظر شود که گویی برنامهای برای کنترل بحران کم آبی ندارد؟ دشمن همچنان در کمین است تا از هر حادثه یا اظهارنظر نسنجیدهای موج آفرینی رسانهای کند.»
این انتقادات در نهایت موجب شد تا معاون اجرایی رئیسجمهور وارد گود شود و به قول معروف موضوع را جمع و جور کند. قائمپناه در مورد سخنان پزشکیان درباره احتمال تخلیه تهران گفت: «منظور پزشکیان این بود که مشکل آب تهران جدی است و اگر این روند ادامه پیدا کند تامین آب تهران مشکل میشود.»
روز گذشته رئیس مجلس در کنار اینکه دوستانه و محترمانه به رئیسجمهور یادآور شد که مراقب باشد تا صداقتش با مردم، زمینهساز سوءاستفاده بیگانگان نشود، انتقادهای خود را به عملکرد یک سال گذشته دولت نیز مطرح کرد.
وی در زمینه چالشهای موجود بر سر بحران آب نیز گفت: «در برنامه هفتم برای مصرف آب تعیین تکلیف شده است. امروز در حوزه آب، بحران داریم و تنها ۳ درصد بارش نسبت به سالهای گذشته داشتیم اما در عمل شاهدیم که به این سمت نمیرویم که بر اساس برنامه کار را پیش ببریم. اگر نقدی به برنامه داریم باید اصلاح شود در غیر این صورت باید ملزم به اجرا باشیم.»
رئیس مجلس همچنین با انتقاد از تعلل در اصلاح مصرف انرژی و مدیریت یارانهها، خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه تأکید کرد که اصلاح مصرف انرژی، بهویژه در حوزه سوخت، میتواند درآمد ایجاد کند و از فشار بر بودجه جلوگیری کند؛ اما به جای پیگیری و تکمیل این اصلاحات، کشور به واردات ۶ میلیارد دلاری بنزین رسیده است. قالیباف گفت: «من و شما این مسائل را میدانیم، اما دانستن کافی نیست؛ ما باید برای اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از هدررفت منابع عمل کنیم.»
نمونههایی از این دست نشان میدهد که رئیس مجلس و بخشی از آن، علیرغم جریانهای پرهیاهو به دنبال این هستند تا با نقد سازنده از دولت به مفهوم وفاق جامه عمل بپوشانند.
اگر چنین رویکردی در میان سایر جریانهای سیاسی اعم از موافق و موافق دولت نیز به رویهای فراگیر تبدیل شود، اولا دیگر نقدهای غیرکارشناسی از دولت یا هر نهاد دیگری نه تنها کم رنگ میشوند بلکه به حاشیه میروند و جای خود را به نقد کاربردی و علمی میدهند. ثانیا در چنین فضایی از آن جائیکه که نقدها مبتنی بر گره گشایی هستند دیگر از آنها تعبیر به «سیاهنمایی» نخواهد شد.
ثالثا مردم امیدوار خواهند شد که اگر مشکلی هر چقدر حاد مانند کمآبی، تورم، کمبود دارو و ... وجود داشته باشد، کارشناسان و مسئولانی وجود دارند که برای حل و فصل آن راهکار عملی ارائه کنند و گوش شنوایی نیز برای این راهکارها وجود دارد. بنابراین وفاق وقتی از سطح شعار فراتر رفته و با نقد علمی برای ساختن آینده بهتر آمیخته شود، تبدیل به بزرگترین عامل «امیدآفرینی» در برابر «یاس آفرینی» دشمنان خواهد شد.
انتهای پیام/
نظر شما