به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان؛ مریم موحد متخصص امور گمرکی و صادرات در تشریح وضعیت کنونی صادرات محصولات کشاورزی استان همدان بیان داشت، با وجود ظرفیت‌های عظیم استان در تولید محصولاتی نظیر سیر، سیب‌زمینی و به ویژه گردوی تویسرکان، ما نتوانسته‌ایم سهم واقعی خود را از بازارهای جهانی کسب کنیم. وی در گفت‌وگو با ایسکانیوز تأکید کرد، عمده چالش‌های موجود دیگر صرفاً در حوزه تعرفه‌های گمرکی نیست بلکه مشکلات زیرساختی و غیرتعرفه‌ای ریشه اصلی عقب‌ماندگی صادراتی ما به شمار می‌روند.

او افزود، صادرکنندگان همدانی هنوز به صورت عمده به بازارهای سنتی و کشورهای همسایه با سطح استاندارد پایین‌تر وابسته هستند. برای ایجاد یک جهش صادراتی نیاز است که به بازارهای با ارزش افزوده بالاتر در اروپا، شرق آسیا و روسیه نگاه کنیم. اما ورود به این بازارها مستلزم رعایت استانداردهای بسیار سختگیرانه بهداشتی و قرنطینه‌ای است که بسیاری از تولیدکنندگان استان هنوز قادر به تأمین آن نیستند.

یکی از موانع غیرتعرفه‌ای که موحد بر آن تمرکز کرد، ضعف در سورتینگ، بسته‌بندی و برندینگ محصولات است. او معتقد است، محصول کشاورزی همدان با کیفیت ذاتی بالا، در مراحل پس از برداشت به دلیل بسته‌بندی نامناسب و عدم رعایت استانداردهای جهانی، بخش قابل توجهی از ارزش خود را در بازار مقصد از دست می‌دهد. فقدان برند قوی و شناسنامه‌دار برای محصولات استان موجب می‌شود که این محصولات در بازارهای خارجی به نام کشورهای واسطه فروخته شوند.

او تصریح کرد، مسئله دیگری که در حیطه موانع غیرتعرفه‌ای قرار می‌گیرد، عدم وجود زیرساخت‌های آزمایشگاهی مورد تأیید بین‌المللی است. بسیاری از کشورها تنها گواهی‌های سلامت صادر شده از آزمایشگاه‌های مورد اعتماد خود را می‌پذیرند. این وضعیت صادرکنندگان را مجبور می‌کند که محصولات خود را برای اخذ گواهی مجدداً به کشور ثالث منتقل کنند که این امر هزینه و زمان صادرات را به شدت افزایش می‌دهد.

در حوزه موانع تعرفه‌ای، وی به نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های تجاری متغیر دولت مرکزی اشاره کرد. موحد گفت، تغییرات ناگهانی در تعرفه‌های صادراتی یا وضع عوارض موقت، ثبات و قابلیت پیش‌بینی را از صادرکننده سلب می‌کند. این عدم قطعیت، توان برنامه‌ریزی بلندمدت را از صادرکنندگان سلب کرده و منجر به از دست دادن قراردادهای بین‌المللی با مشتریان ثابت می‌شود.

برای حل این مشکلات، او پیشنهاد داد که ابتدا باید یک برنامه جامع استانداردسازی برای محصولات کلیدی استان تدوین شود. این برنامه باید شامل تجهیز سردخانه‌های مدرن، کارخانه‌های سورتینگ پیشرفته و آموزش کشاورزان برای کاهش استفاده از سموم شیمیایی و رعایت حد مجاز باقیمانده آفت‌کش‌ها باشد. اخذ گواهینامه‌های جهانی نظیر GlobalGAP یک ضرورت برای محصولات صادراتی همدان است.

موحد همچنین بر لزوم تقویت دیپلماسی تجاری استان تأکید کرد. وی افزود، باید تیم‌های تخصصی گمرکی و تجاری استان با حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و برگزاری نشست‌های B2B با خریداران عمده، به صورت فعال محصولات همدان را معرفی کنند. ارتباط مستقیم با سازمان‌های جهانی مانند WTO و رایزنان بازرگانی ایران در کشورهای هدف، می‌تواند به حل سریع موانع قرنطینه‌ای و تعرفه‌ای کمک کند.

این متخصص امور صادرات، نقش تسهیل‌گری اتاق بازرگانی و گمرکات استان را بسیار حیاتی دانست. وی گفت، گمرک باید با استفاده از روش‌های الکترونیکی و حذف فرآیندهای کاغذی، زمان ترخیص کالا را به حداقل ممکن برساند. سرعت در ترخیص محصولات کشاورزی به ویژه برای کالاهای فسادپذیر مانند سیب‌زمینی و صیفی‌جات، به طور مستقیم بر کیفیت و ارزش محصول در بازار مقصد تأثیر می‌گذارد.

او خاطرنشان کرد، ایجاد یک کنسرسیوم صادراتی قوی متشکل از تولیدکنندگان کوچک و متوسط استان یک راهکار مؤثر برای غلبه بر چالش‌های مقیاس است. این کنسرسیوم می‌تواند با تجمیع محصولات و ایجاد یک برند مشترک، توان مالی و لجستیکی لازم برای رقابت با صادرکنندگان بزرگ جهانی را فراهم کند و هزینه‌های بازاریابی بین‌المللی را به اشتراک بگذارد.

در بخش پایانی این گفتگو مریم موحد بر اهمیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع تبدیلی کشاورزی تأکید کرد. او گفت، خام‌فروشی محصولات کشاورزی بزرگترین زیان اقتصادی استان است. ایجاد واحدهای فرآوری پیشرفته برای تبدیل سیب‌زمینی به نشاسته یا چیپس صنعتی و تبدیل گردو به فرآورده‌های جانبی با ارزش افزوده بالا، می‌تواند وابستگی ما به صادرات محصول خام را کاهش دهد.

وی تصریح کرد، این صنایع تبدیلی به طور خودکار به سمت رعایت استانداردهای بالاتر سوق پیدا می‌کنند زیرا محصولات نهایی آنها بازارهای پیچیده‌تری را هدف قرار می‌دهد. تسهیل فرآیند تأسیس این واحدها و ارائه زمین و تسهیلات کم‌بهره به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در شهرک‌های صنعتی استان یک اولویت استراتژیک محسوب می‌شود.

موحد همچنین بر اهمیت توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک سرد برای محصولات فسادپذیر تأکید کرد. او گفت، کمبود کانتینرهای یخچال‌دار و کامیون‌های مجهز برای حمل محصولات به بنادر و مرزهای شمالی و جنوبی، همچنان یک مانع جدی است. سازمان حمل‌ونقل استان باید در این زمینه برنامه‌ریزی کند و تسهیلات لازم برای تجهیز ناوگان حمل‌ونقل صادرکنندگان را فراهم سازد.

این متخصص امور صادرات در خاتمه سخنان خود اعلام کرد، جهش در صادرات کشاورزی همدان مستلزم یک رویکرد جامع و فرابخشی است. این رویکرد باید از مزرعه آغاز شود، با استانداردسازی و فرآوری ادامه یابد و با یک دیپلماسی تجاری فعال و گمرک تسهیل‌گر به نتیجه برسد. دستیابی به صادرات پایدار هدف اصلی است که برای معیشت کشاورزان و رشد اقتصادی استان حیاتی است.

خبرنگار: نازنین مولایی منظر

انتهای پیام./