زهرا داستانی: براساس گزارش سازمان ملل، تغییر اقلیم، بیابان‌زایی و کمبود آب 3 چالش از 15 چالش دنیای امروزی است که ایران به ویژه استان اصفهان با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
استان اصفهان گرچه از ابتدا در منطقه‌ای نیمه بیابانی در مرکز ایران واقع شده اما به دلیل مجاورتش با زاینده‌رود که روزگاری بزرگترین رود فلات مرکزی ایران محسوب می شد از آب و هوای بهتری برخوردار بود. اما امروز به سبب آنچه که به آن بی توجه به رعایت هماهنگی خدمات عمرانی با شرایط اقلیمی می گویند هر روز بیشتر از گذشته استان اصفهان کویری تر می شود و رو به فرسایش می گذارد. آن طور که کارشناسان می گویند با هر درجه افزایش دمای کره زمین ۱۰درصد تولیدات مزارع استان اصفهان کاهش می‌یابد و بخش عظیمی از زمین‌های زراعتی نابود و به کانونی برای ریزگردهای داخلی تبدیل می شود.
به گزارش ایسکانیوز؛ گرچه کارشناسان معتقدند که عراق و عربستان کانون اصلی ریزگردهای استان اصفهان را تشکیل می دهند اما به گفته علیرضا پویانسب، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان 12 درصد ریزگردهای کشور از کانون‌های داخلی ایجاد می‌شوند.
او می افزاید: در اصفهان 16 کانون تولید ریزگرد وجود دارد که دشت سگزی در شرق اصفهان، رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی از همه مهم‌تر و بحرانی‌تر هستند.
به گفته این استاد دانشگاه ریزگردهای عربستان به‌دلیل اینکه درشت هستند در مناطق مرزی کشور نشست می‌کنند، اما ریزگردهای عراق به‌دلیل سبکی و ریزی وارد مناطق مرکزی ایران می‌شوند و بیشتر آنها ناشی از خشکی دجله و فرات است.
ورود روزانه 70 تن ریزگرد تنها از یک کانون داخلی
دشت سگزی یا سجزی در شرق اصفهان بزرگ ترین کانون داخلی ریزگرد در استان اصفهان است و آن طور که عبدالرضا مهاجری، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی اصفهان در سال 94 اعلام کرده است: روزانه ۷۰ تن ریزگرد از منطقه سجزی وارد اصفهان می‌شود که حاصل فعالیت کوره‌های آجر و گچ است.
دشت سجزی در ۳۵ کیلومتری شرق اصفهان روزگاری در 100 تا 200 سال پیش چمنزاری بوده که عشایر برای چرای دام ها و کوچ خود به آن می آمدند اما امروز به مدد دستان تخریب گر انسان این دشت بزرگترین و بحرانی‌ترین کانون فرسایش بادی به شمار می رود که به واسطه انتشار ریزگردها جدا از آنکه خسارت بالایی به استانی اصفهان وارد می‌کند، سلامت ساکنان روستاها و شهرهای پیرامون خود را نیز به مخاطره انداخته است. دشتی درمعرض شن‌های روان و میلیاردها دلار خسارات زیست محیطی ناشی از گرد و غبار و ریزگرد؛ دشتی که امروز نه تنها به مرکز بحران بیابان‌زایی در استان اصفهان که به منطقه‌ای برای تخلیه پساب فاضلاب‌های صنعتی و بیمارستانی تبدیل شده است.
با این حال، طمع آدمی همچنان بر پهنه آن سایه افکنده است و سینه این دشت وسیع را می‌کاود، می‌خراشد و با برداشت‌های بی‌رویه از منابع معدنی هر روز بر مصائب آن می‌افزاید. این دشت ۴۳ هزار هکتاری کماکان جولانگاه لودرها و کامیون‌هایی است که خاک منطقه را برداشت می‌کنند و می‌برند تا با تبدیل آنها به مصالح ساختمانی، عده‌ای به منفعت برسند.
تولید مالچ با کمترین هزینه و بیشترین فایده برای رهایی از ریزگردهای اورانیومی
گرچه دولت برای کاهش این ریزگرد ها که برخی آن را آغشته به چاشنی اورانیوم می نامند قدم هایی برداشته اما بیش از همه چیز رفع این مشکل به مدد و یاری محققان نیازمند است. محققان دانشگاه اصفهان امروز برای حل مشکل ریزگرد ها دست و آستین بالا زده اند و امروز طرحی را به صورت آزمایشی بر 40 هکتار از زمین‌های اصلی کانون ریزگرد در اصفهان اجرایی کرده اند.
دکتر احمد جلالیان، سرپرست اجرای طرح تثبیت ریزگردها با استفاده از فناوری مالچ رسی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان به ایسکانیوز گفت: به دلیل بارش کم و خشک سالی تقریبا 30 درصد از اراضی استان اصفهان بیابانی شده است. مکانی که ما برای مالچ پاشی انتخاب کردیم مهمترین کانون بیابان زایی استان به شمار می آید. ما مهم ترین منطقه و کانون بیابان زایی استان را به صورت آزمایشی و پایلوت برای مالچ پاشی مالچ رسی انتخاب کردیم.
او گفت: از 10 میلیون هکتار اراضی ۳.۲ میلیون هکتار، حدود 30 درصد از اراضی زمین های استان اصفهان بیابانی شده است.
جلالیان با اشاره به تاثیر این طرح بر ریزگردهای اصفهان گفت: با توجه به اینکه باد استان اصفهان 60 کیلومتر بر ساعت است ما منطقه مورد آزمایش را پس از مالچ پاشی در برابر بادی با سرعت 90 کیلومتر بر ساعت قرار دادیم. این طرح بالغ بر 95 درصد تولید ریزگرد بادی را کاهش می دهد.
او در پاسخ به این سوال که این روش چه تفاوتی با سایر روش های بیابان زایی و ریزگردها دارد؟ گفت: روش رایج برای مبارزه با ریزگردها پاشیدن مالچ نفتی است. مالچ نفتی با محیط زیست هم سو نیست ضمن اینکه 2 تا 3 سال بیشتر دوام ندارد و پس از چند سال تجزیه می شود. ولی مالچ رسی از خود خاک ساخته می شود و با محیط زیست هم سو است و به سرعت تجزیه نمی شود چرا که از سیلیکات آلومینیوم ساخته شده است که در برابر آفتاب تجزیه نمی شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا این روش می‌تواند راه حلی برای رفع ریزگرد در سایر بیابان های کشور باشد؟ گفت: این طرح اکنون به صورت پایلوت است اما ما آن را بر روی سایر خاک‌ها نیز آزمایش می‌کنیم. این مالچ قابلیت دارد تا از طریق هواپیما این مالچ بر روی بیابان ها ریخته شود که پس از رسیدن به مرحله تجاری سازی می تواند راه گشایی برای مشکل ریزگردها در کشور باشد.
او با بیان اینکه بعد از مرحله پایلوت به مرحله نیمه تجاری و تجاری خواهیم رسید، گفت: این طرح از چندین پایان نامه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری استخراج شده است. ما آن را به صورت یک طرح مطرح کردیم و مورد پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفت و پس از آن نیز معاونت ریاست جمهوری از آن حمایت کرد.
جلالیان با اشاره به قیمت حاصل از تولید این مالچ در مقایسه با مالچ نفتی و وارداتی گفت: مالچی وارداتی به کشور کیلویی 300 هزار تومان هزینه در بر دارد در حالی که مالچ تولید داخل یک دهم این هزینه را خواهد داشت. قیمت این مالچ حدودا یک دهم قیمت مالچ نفتی است. واردات مالچ نفتی در سال بالای 25 میلیون تومان هزینه به دنبال دارد در حالی که تولید مالچ رسی در داخل کشور 2 و نیم میلیون تومان در سال هزینه در بر خواهد داشت.
20104
