به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)، در عرصه بین المللی زمانی که میان دو بازیگر اختلاف و تنش به حدی باشد که آن دو کشور نتوانند به طور مستقیم با یکدیگر وارد تعامل شوند و شرایط مذاکره و گفتگوی میان آنها به هر دلیل فراهم نباشد، برخی دیگر از کشورها به صحنه ورود کرده و ضمن دعوت طرفین به خویشتنداری و پرهیز از جنگ و به کارگیری روش های سخت نظامی، تلاش دارند تا از راه دیپلماتیک اختلاف و تنش پیش‌آمده را کاهش داده یا متوقف کنند.

میانجیگری میان دو کشور یک کُنش دیپلماتیک به حساب می‌آید که می‌تواند برای آن بازیگری که نقش میانجی را پذیرفته فرصت یا تهدید به حساب آید و این نیز به فاکتورهای چندی برمی‌گردد که شرح آنها از حوصله این گزارش و موضوعیت آن خارج است.

اخیرا و در سفری که وزیر امور خارجه عراق به ایران داشته، دولت بغداد اعلام کرده که آمادست تا از توان و ظرفیت خود در راستای وساطت میان ایران و برخی کشورهای منطقه ای و بین المللی استفاده کند.

در اینجا می خواهیم به طور خلاصه ظرفیت و پتانسیل عراق را در ابعاد مختلف موضوع به عنوان کشوری میخواهد نقش میانجی را ایفا کند بررسی کنیم.

عراق کشور همسایه و دوست جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشورمان و البته وجود اشتراکات زیاد میان دو ملت در حوزه های مختلف فرهنگی، مذهبی و تاریخی به حساب می آید که از منظر سیاست خارجی ایران مهمترین کشور همسایه است و همواره ایران تلاش کرده اقداماتش در راستای ایجاد ثبات و توسعه آن کشور باشد.

مقامات و مسئولین عراقی به واسطه نوع روابط عمیق و راهبردی موجود میان دو طرف و اشتراکات زیادی که بین مردم ایران و عراق وجود دارد، این عزم و خواست را دارند که بتوانند از توان خود در سطح منطقه ای و بین المللی در راستای منافع ایران استفاده کنند، اما هر حرکت و اقدامی در عرصه دیپلماتیک باید با منطق و حساب شده باشد و آن بازیگر توان انجام آن اقدام و البته محدودیت‌های موجود را از پیش بسنجد.

در خصوص آنکه آیا عراق با توجه به شرایط داخلی و ظرفیت خارجی توان تبدیل شدن به یک میانجی گر را دارد یا خیر لازم است به برخی موارد اشاره شود:

_ دولت کنونی عراق در شرایطی روی کار آمده که با توجه به اعتراضات چند ماهه مردم و معترضین عراقی در شهرهای مختلف آن کشور «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر پیشین مجبور به استعفا شد بنابراین دولت فعلی با انبوهی از مشکلات گوناگون سیاسی، امنیتی، اقتصادی و بهداشتی (مقابله با شیوع کرونا۹ کار خود را آغاز کرد.

_ در بُعد اقتصادی؛ ضعف زیرساخت های آن کشور در حوزه برق، جاده، نظام خدمات شهری، آسفالت، مناطق مسکونی، مصارف بروکراتیک و لشکری زیاد، وابستگی شدید به فروش نفت خام، عدم سودآوری از قیمت پایین نفت و مواردی دیگر منجر به ایجاد مشکلات متعددی در وضعیت معیشتی مردم عراق شده است.

ناامن بودن وضعیت اقتصادی عراق مانع از ورود سرمایه گذاران کشورهای خارجی در جهت آبادانی و توسعه زیرساخت های آن کشور شده که این نیز می‌تواند به نوبه خود منجر به کُند پیش رفتن مسیر توسعه و پیشرفت عراق منجر شود.

_ در بُعد اجتماعی هم؛ وجود اختلافات گسترده میان اقوام و مذاهب مختلف آن کشور همچنان به قوت خود باقی است و این پدیده منجر به عدم یکپارچگی و زیر سوال رفتن هویت ملی در آن کشور شده به نحوی که ساختار موزاییک گونه عراق به عنوان یکی از چالش های داخلی برای هر دولت و مقام مسئولی در مسیر پیشبرد اهداف ملی خودنمایی می کند.

_ در بُعد سیاسی نیز؛ جریانات، گروه‌ها و احزاب فعال سیاسی داخلی عراق دچار تکثر و تنوع زیادی هستند و هر یک هم دارای اهداف، مقاصد و مطالبات مختلف و گاه متضادی هستند به نحوی که متاسفانه شاهد هستیم که در مسائل کلان بارها منافع و امنیت ملی را فدای منافع گروهی و حزبی خود کرده‌اند.

بنابراین با در نظرگفتن مشکلات متعدد داخلی عراق و البته جایگاه فعلی آن کشور در منطقه و جهان شاید بتوان گفت که در حال حاضر عراق توان لازم جهت میانجی‌گری بین ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای با هر کشور دیگری را ندارد، اما این به معنای نادیده گرفتن نقش تاثیر گذار عراق در معادلات منطقه ای نیست.

پیشتر اما برخی کشورهای منطقه از جمله کویت، عمان و قطر با بهره‌گیری از توان و پتانسیل مالی، سیاسی، رسانه‌ای خود در منطقه و عرصه بین المللی و به واسطه برخورداری از برخی مولفه‌های قدرت و توانمندی، نقش میانجیگر میان ایران و برخی کشورها را ایفا کردند، اما در خصوص عراق به نظر می‌آید چنین امری نشدنی باشد.

اراده میانجیگری عراق هر چند با نیتی مثبت و در جهت کاهش تنش ها در منطقه و تلاشی دیپلماتیک از سوی بغداد در راستای ایجاد ثبات و امنیت منطقه ای به حساب می آید، اما صرف اراده سیاسی برخی رهبران و مسئولین عراقی نمی‌تواند در این خصوص کاری را از پیش برد.

بنابراین به نظر می آید و در این برهه از زمان با توجه به حساسیت های موجود در منطقه و عرصه بین المللی بهتر آن است که عراقی‌ها با همه توان و ظرفیتی که دارند با اتحاد و همبستگی کامل در مسیر تامین امنیت و منافع ملی خود گام برداشته و مشکلات گسترده داخلی و خارجی خود را حل و فصل کنند و قطعاً مهمترین اقدام آنها نسبت به ایران می تواند تسهیل شرایطی جهت توسعه تعاملات تجاری با تهران باشد تا بتوانیم به زودی شاهد تحقق هدف گذاری ۲۰ میلیارد دلاری سالانه میان ایران و عراق باشیم. خوشبختانه عزم و اراده جدی میان مقامات ایران و عراق برای گسترش هر چه بیشتر همکاری ها در زمینه های مختلف وجود دارد.

انتهای پیام /