گروه بین‌الملل ایسکانیوز- فارغ از اهمیتی که خبر توافق ایران و عربستان سعودی بعد از 7 سال قطع روابط دیپلماتیک برای دو کشور و منطقه دارد، یک موضوع حاشیه‌ای بیش از پیش خودنمایی می‌کند؛ موضوعی که با تحولات بین المللی و تحلیل‌های اخیر در حوزه روابط بین الملل و آینده نظم جهانی بی‌ارتباط نیست. اگرچه مذاکرات ایران و عربستان برای احیای روابط سابقه چند ساله دارد و کشورهایی از قبیل عراق و عمان در آن ایفای نقش داشتند، اما ورود چین به این مسئله و نهایی کردن غیره منتظره آن در پکن حاکی از آغاز فصل جدید دولت چین برای ایفای نقش جهانی است.

ریاض برای حل معضلات منطقه‌ای خود نیازمند روابط با تهران است

روز جمعه دو نماینده عالی رتبه ایران و عربستان سعودی در پکن با امضای بیانیه مشترک که با حضور نماینده چین انجام شد، خبر احیای روابط دو کشور را اعلام کردند. نکته جالب اینجاست آمریکا که تا پیش از این نقش پلیس جهانی داشتند، به اذعان خود مقامات این کشور «مشارکتی در این مذاکرات نداشته است» و این مسئله توسط «جان کربی» -دستیار وزیر دفاع و سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا- تصریح شد.

به نظر می‌رسد به نتیجه رساندن این توافق مهمترین پرونده بین المللی باشد که تا کنون در آن ایفای نقش مستقیم انجام داده است. تا پیش از این ایالات متحده آمریکا در مرکز تغییر و تحولات جهانی به ویژه در منطقه خاورمیانه قرار داشت. اگرچه برای طرف ایرانی که از متحدان چین محسوب می‌شود این مسئله چندان تعجب برانگیز نیست اما در طرف مقابل و با توجه به نفوذ استراتژیک ایالات متحده آمریکا در ساختار قدرت عربستان سعودی، این خبر موضوع کاملا جدیدی را نشان می‌دهد.

به نظر می‌رسد آغاز روند فاصله گرفتن عربستان سعودی از آمریکا در حال سرعت گرفتن است؛ روندی که از آغاز دولت بایدن علنی شد و حتی سفر رئیس جمهور آمریکا به ریاض و دیدار با حکام سعودی هم نتوانست تغییری در آن ایجاد کند. پس از سفر بایدن انتظار می‌رفت تا عربستان با سیاست‌های آمریکا در حوزه انرژی همراهی کرده و گام‌هایی برای کنترل بازار جهانی انرژی که پس از آغاز جنگ اوکراین اوضاع خوبی نداشت، بردارند. اما این اتفاق در عمل رخ نداد و برعکس عربستانی‌ها با تصمبم اوپک پلاس همراهی کردند و تصمیم آنها تا حدی برای مقامات ایالات متحده غیرقابل انتظار بود که بسیاری از آنها از جمله آنتونی بلنکین –وزیر امور خارجه آمریکا- و برخی سناتورهای این کشور اقدام به تهدید عربستان سعودی کردند.

علاوه بر این، در سفر اخیر «شی جین پینگ» -رئیس جمهور چین- به ریاض ۳۴ توافق‌نامه سرمایه‌گذاری به ارزش تقریبی ۳۰ میلیارد دلار بین طرفین به امضا رسید و رئیس جمهور چین دیدارهایی با «ملک سلمان» پادشاه و «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور انجام داد. پس از این رویداد، بسیاری از رسانه‌های مطرح دنیا به آغاز فصل جدید روابط چین و عربستان و همچنین دوری و تشنج بیشتر در روابط واشنگتن و ریاض پرداختند.

حال و با توجه به اذعان دو طرف ایران و عربستان بر نقش موثر پکن در امضای توافق عادی سازی روابط بین تهران-ریاض پس از هفت سال، باید پذیرفت که چین دیگر مثل گذشته دست به عصا حرکت نمی‌کند و مقامات این کشور به صورت علنی در صدد حضور و ایفای نقش در تحولات بین المللی و افزایش نفوذ سیاسی در مناطق مختلف هستند.  

کارشناس مسائل بین الملل*

انتهای پیام/