برای احیای دریاچه ارومیه ۳۰ هزار میلیارد تومان هزینه شده است

رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: راساس قیمت‌های شناور یعنی مطابق ارزش امروز ریال و نرخ روز دلار، با احتساب مبلغ برداشت‌شده از صندوق توسعه ملی برای احیای دریاچه ارومیه و بودجه‌هایی که به صورت ریالی در این زمینه تخصیص داده شده است.

به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، بیش از ۹ سال از شروع فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه در بهمن ۹۲ می‌گذرد و با وجود این که قرار بود فعالیت این ستاد بتواند در یک برنامه بلندمدت، بزرگترین دریاچه داخلی ایران را به تراز اکولوژیک یعنی وضعیت پایداری زیست‌محیطی آن برساند، اما آخرین آمارها از تراز دریاچه ارومیه از این حکایت دارد که اگرچه با افتتاح فاز اول تونل کانی‌سیب در اوایل اسفند سال گذشته، وضعیت دریاچه کمی بهبود یافته، اما سطح تراز دریاچه در حال حاضر تقریبا معادل همان سطح تراز سال ۹۳ است و در این مدت فعالیت های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و هزاران میلیارد تومانی که برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است، عملا تاثیری در بهبود وضعیت این دریاچه نداشته و در بهترین حالت توانسته است جلوی تداوم روند خشک شدن آن را بگیرد. 

به نحوی که براساس آمارهای رسمی دولت، تراز دریاچه ارومیه در تاریخ ۱۲ دی ۹۲ یعنی حدود یک ماه قبل از تشکیل ستاد احیا، ۱۲۷۰ متر و ۵۴ سانتی‌متر بود و براساس آخرین آمار اعلام‌شده از تراز دریاچه که یوسف غفارزاده، مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای آذربایجان شرقی در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ آن را اعلام کرده، هم‌اکنون تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰ متر و ۴۲ سانتی‌متر است. این در حالی است که سازمان حفاظت محیط‌زیست تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه را ۱۲۷۴ متر و ۱۰ سانتی‌متر اعلام کرده و این یعنی در حال حاضر سطح آب دریاچه از سطح آب آن در وضعیت اکولوژیک، ۳ متر و ۶۸ سانتی‌متر پایین‌تر است، آن هم در شرایطی که در نزدیک به ده سال گذشته، نهادی به نام ستاد احیای دریاچه ارومیه در دولت‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم فعالیت کرده است و مهمترین هدف از تشکیل این ستاد در شروع فعالیت آن، رساندن دریاچه به تراز اکولوژیک اعلام شده بود. 

اما در حالی امروز شاهد چنین وضعیتی برای دریاچه ارومیه هستیم که در نزدیک به یک دهه گذشته، ده‌ها هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و ارزی برای احیای این دریاچه هزینه شده و اخیرا علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت اعلام کرده است که دولت سیزدهم ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر در طول سال ۱۴۰۲ برای تکمیل پروژه تونل کانی‌سیب و دیگر برنامه‌های لازم برای احیای دریاچه ارومیه اختصاص خواهد داد. این در حالی است که براساس اظهارات عیسی کلانتری، رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت‌وگو با ایلنا، از ابتدای شروع فعالیت این ستاد تا کنون با احتساب ارزش روز ریال، حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان به صورت ریالی از منابع عمومی کشور یا به صورت ارزی و با برداشت از منابع صندوق توسعه ملی برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است. 

البته عیسی کلانتری که از فروردین ۹۳ تا مهر ۱۴۰۰ ریاست ستاد احیای دریاچه ارومیه را برعهده داشت، به مباحث دیگری درباره دریاچه ارومیه نیز پرداخت و مهمترین دلایل به نتیجه نرسیدن برنامه‌های احیای دریاچه در طول سال‌های فعالیت ستاد احیا را عدم تامین حقابه محیط‌زیستی دریاچه ارومیه توسط وزارت نیرو بخصوص در دو سال آبی گذشته دانست و تاکید کرد که باز بودن دست وزارت نیرو برای تخصیص یا عدم تخصیص حقابه‌های زیست‌محیطی به دلیل اشکالات موجود در «قانون توزیع عادلانه آب» و تقدم تخصیص سهم آب کشاورزی و صنعت بر حقابه‌های محیط‌زیستی در فرآیندهای اجرایی، تاخیر یک‌ساله در تکمیل تونل کانی‌سیب و تکمیل نشدن به‌موقع سایر پروژه‌های سخت‌افزاری مربوط به احیای دریاچه ارومیه نظیر تصفیه‌خانه شهرهای ارومیه و تبریز و تونل انتقال آب از سد سیلوه، از دیگر علل وضعیت نامناسب امروز دریاچه است. 

در بخش دوم گفت‌وگو با رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه که از مرداد ۹۶ تا مهر ۱۴۰۰ به شکل هم‌زمان بر کرسی ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز تکیه زده بود، نیز به مباحثی نظیر نحوه اجرایی شدن برنامه‌های نرم‌افزاری لازم برای احیای دریاچه بخصوص در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بستن چاه‌های مرتبط با رودخانه‌های منتهی به دریاچه برای جلوگیری از برداشت سهم آب دریاچه به صورت غیرمجاز، رقم کلی اعتبارات هزینه‌شده برای احیای دریاچه ارومیه و میزان تخصیص این اعتبارات به دستگاه‌های مختلف، پیش‌بینی‌ها از زمان به نتیجه نرسیدن اقدامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای احیای دریاچه و همچنین آسیب‌های زیست‌محیطی و بهداشتی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه در صورت تداوم عدم تخصیص کامل حقابه آن پرداخته‌ایم. 

تنها حدود ۳ درصد اعتبارات احیای دریاچه توسط دولت سیزدهم تخصیص داده شده است 

کلانتری در ابتدای اظهارات خود در بخش دوم گفت‌وگو با ایلنا در پاسخ به این سوال که از ابتدای فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه تا امروز، چه مقدار از بودجه و منابع مالی کشور به صورت اختصاصی برای احیای این دریاچه هزینه شده است، توضیح داد: اگر براساس قیمت‌های شناور یعنی مطابق ارزش امروز ریال حساب کنیم، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان به صورت ریالی برای احیای دریاچه ارومیه هزینه شد. دولت سیزدهم نیز تا کنون حدود یک هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان در این زمینه هزینه کرده است. 

رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: در دولت قبل علاوه بر مبلغ ریالی، به میزان ۵۰۰ میلیون دلار نیز با مجوز رهبر انقلاب برای پروژه‌های سخت‌افزاری مربوط به احیای دریاچه ارومیه از صندوق توسعه ملی برداشته و برای تونل کانی‌سیب و سدهای مربوط به آن اختصاص داده شد. اگر متوسط نرخ دلار در ۹ ماه منتهی به افتتاح کانی‌سیب را ۴۵ هزار تومان در نظر بگیریم، عملا ۲۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به اعتباراتی که دولت قبل برای احیای دریاچه اختصاص داده است، اضافه می‌شود. 

وی افزود: با اضافه شدن مبلغ برداشت‌شده از صندوق توسعه ملی برای احیای دریاچه ارومیه و بودجه‌هایی که به صورت ریالی در این زمینه تخصیص داده شده است، می‌توان گفت از ابتدای تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تا امروز، حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برای احیای دریاچه هزینه شده که از این مقدار، تنها یک هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان یعنی حدود ۳ درصد اعتبارات لازم برای احیای دریاچه در دولت سیزدهم تخصیص یافته است. البته این ارقام براساس قیمت‌های شناور یعنی ارزش روز ریال است، وگرنه آمار و ارقام مربوط به قیمت‌های ثابت متفات است. 

۸۳ درصد بودجه احیای دریاچه ارومیه به وزارت نیرو اختصاص یافته است 

رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر این که ستاد احیا هیچ‌گونه وظیفه اجرایی برعهده نداشت و مسئولیت آن صرفا برنامه‌ریزی و نظارت بر نحوه هزینه‌کرد بودجه‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی براساس مسیرهای تعیین‌شده در برنامه‌ها بود، درباره سهم دستگاه‌های مختلف از کل بودجه تخصیص‌یافته به احیای دریاچه ارومیه توضیح داد: ۸۳ درصد کل بودجه مربوط به احیای دریاچه ارومیه از ابتدای تشکیل ستاد احیا تا امروز برای انجام اقدامات سخت‌افزاری به وزارت نیرو اختصاص داده شده و همچنین ۱۴ درصد کل بودجه نیز برای انجام اقدامات نرم‌افزاری با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب بخش کشاورزی، به وزارت جهاد کشاورزی تخصیص یافته است. 

معاون رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم ادامه داد: ۲ درصد از بودجه ستاد احیا به سازمان حفاظت محیط‌زیست اختصاص داده شده و تنها یک درصد از کل بودجه به بخش‌هایی دیگر نظیر استانداری‌ها برای انجام کارهای فرهنگی با کمک تشکل‌های مردمی، سازمان‌های هواشناسی و زمین‌شناسی برای انجام مدل‌سازی‌ها و پژوهش‌های مربوطه، دانشگاه صنعتی شریف برای طراحی سایت ستاد احیا، دانشگاه ارومیه و برخی دیگر از دانشگاه‌ها برای انجام امور تحقیقاتی و مشاوره‌ای، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و دیگر موسسه‌های پژوهشی برای انجام تحقیقات در بخش کشاورزی و دیگر بخش‌ها و سایر امور مربوط به مطالعه و نظارت بر اجرای طرح‌های پیش‌بینی‌شده برای احیای دریاچه ارومیه تخصیص یافته است. 

وی در ادامه تاکید کرد: حسابرسی‌های مربوط به تمام این اعداد و ارقام هم‌اکنون در سازمان برنامه و بودجه کشور موجود است و تمام ادعاهای برخی افراد درباره این که بودجه مربوط به احیای دریاچه ارومیه به انحراف رفته، همگی مربوط به همین یک درصد است. 

۳۵ درصد از ۴۰ درصد هدف‌گذاری‌شده برای صرفه‌جویی در آب کشاورزی را محقق کردیم 

کلانتری همچنین در پاسخ به سوال دیگر ایلنا مبنی بر این که چه مقدار از هدف‌گذاری اولیه ستاد احیای دریاچه ارومیه برای صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه محقق شده و چه عواملی مانع از تحقق کامل این هدف شده است، توضیح داد: صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، یکی از مهمترین سرفصل‌های برنامه‌های نرم‌افزاری پیش‌بینی‌شده برای احیای دریاچه بود و براساس هدف‌گذاری اولیه‌ای که داشتیم، قرار بود با کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی در این حوضه آبریز، سالانه ۸۰۰ میلیون متر مکعب از این محل وارد دریاچه ارومیه شود. 

رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که تا پایان سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد از این ۴۰ درصد محقق شده بود و مسئولان دولت سیزدهم نیز اگر بخواهند، به‌راحتی می‌توانند این آمار را به ۴۰ درصد افزایش دهند. 

وی در ادامه گفت: برنامه‌های نرم‌افزاری احیای دریاچه اساسا در درازمدت به نتیجه خواهد رسید، به نحوی که مصرف آب کشاورزی منطقه باید برای چند سال متوالی کاهش یابد و منابع حاصل از آن وارد دریاچه ارومیه شود تا رفته‌رفته شاهد تاثیر این امر بر بهبود وضعیت دریاچه باشیم، اما اگر برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در بخش کشاورزی مثلا یک سال خوب پیش برود، اما در سال‌های بعد روی زمین بماند، صرفه‌جویی‌های کوتاه مدت نمی‌تواند تاثیر زیادی بر بهبود وضعیت دریاچه بگذارد. 

۵ برابر شدن مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دهه‌های اخیر 

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به افزایش محسوس سطح زیر کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دهه‌های اخیر گفت: در دهه‌های گذشته سطح زیر کشت آبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه حدود ۲۰۰ هزار هکتار بود و کشاورزان در این محدوده عمدتا به کشت جو، گندم و انگور می‌پرداختند، اما در ادامه سطح زیر کشت آبی در این حوضه آبریز به ۵۰۰ هزار هکتار افزایش یافت و تا پیش از تشکیل ستاد احیا، بیشتر کشاورزان این منطقه به کشت یونجه، چغندر، ذرت و سیب می‌پرداختند که حجم آب مورد نیاز آنها بیش از دو برابر محصولاتی است که قبلا در این منطقه کشت می‌شد. 

وی در ادامه تاکید کرد: برآوردها نشان می‌دهد، میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بیش از ۵ برابر شد و این مساله باعث شد که برای چند دهه متوالی، از سهم آبی که به صورت طبیعی وارد دریاچه می‌شد، کاسته شود. این در حالی است که در بسیاری از موارد، تولید محصولات آب‌بر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه حتی با دیدگاه صرفا اقتصادی نیز به صرفه نبود، اما به دلیل توجه خاصی که به موضوع خودکفایی وجود داشت، به تولید این محصولات در این حوضه آبریز مجوز داده شد، بدون این که به نقش این اقدام در کاهش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه توجه شود.

منبع: ایلنا

انتهای پیام/

کد خبر: 1183572

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =