به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه از روز دوشنبه سوم مهرماه در مجلس شورای اسلامی آغاز شده و نمایندگان به بررسی ابعاد مختلف آن پرداختند. این برنامه که سند بالادستی کشور محسوب شده و چشم انداز و مسیر حرکت سه قوه را در پنج سال آینده ترسیم می‌کند، در ۷ بخش و ۲۴ فصل (۱۱۷ ماده) و در چارچوب اسناد بالادستی و ٢٦ سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری و سند تحول دولت مردمی تدوین شده است.
ارتقای خدمات رفاهی دانشجویان در کنار ارتقا و گسترش سیاست گذاری حوزه آموزش عالی در برنامه هفتم توسعه بیان شده است؛ چرا که سیاست‌گذاران اعتقاد دارند که امکانات و زیرساخت‌های رفاهی باید متناسب با اهداف کلان نظام آموزش عالی باشند. البته انتقاداتی به این موضوع از سوی برخی کارشناسان مطرح شده است.
بیشتر بخوانید:
ضرورت تقویت ارتباط دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه در حوزه علوم انسانی/ در پرورش مدیران دانشگاهی دچار ضعف هستیم
فصل بیست برنامه هفتم توسعه، به موضوع «ارتقای نظام علمی، فناوری و پژوهشی» اختصاص یافته است. این فصل شامل چهار بخش تحقیقات و پژوهش، آموزش، مرجعیت علمی و منابع مالی و در ۷ ماده، ۱۰ بند و ۵ تبصره تهیه و تنظیم شده است.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ وابسته به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تهیه و انتشار گزارشی، برنامه هفتم توسعه و احکام آن را تحلیل و بررسی کرده است. در این گزارش به برخی از آنها اشاره می‌شود.
سهم ۱۲ درصدی خدماتی رفاهی در لایحه برنامه هفتم توسعه
بر اساس این برنامه، سازمان برنامه و بودجه به منظور ارتقای کیفیت و بهره وری خدمات رفاهی دانشجویان مجاز است، منابعی که از محل اعتبارات عمومی که در لوایح بودجه سنواتی برای کمک به تغذیه و خدمات رفاهی دانشجویان اختصاص می یابد را با توافق وزارتخانه‌های علوم و بهداشت به صورت متمرکز در اختیار سازمان امور دانشجویان قرار دهد.
در برنامه هفتم توسعه سهم امور رفاهی فقط ۱۲ درصد اعلام شده است که در نمودار زیر آورده شده:
اتلاف زمان دانشجویان با گذراندن دروس غیر مرتبط با رشته تحصیلی
براساس ماده ۹۶ برنامه هفتم توسعه و به منظور تحقق اهداف آمایش آموزش عالی، هزینه تحصیل و نیز کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان نخبه برای تحصیل در رشته‌های اولویت‌دار براساس نقشه جامع علمی کشور در سقف ۱۵ درصد ظرفیت رشته محل‌های روزانه برمبنای ظرفیت سال اول برنامه به صورت رایگان پرداخت می‌شود. همچنین هزینه تحصیل دانشجویان مستعد در رشته محل‌های روزانه مورد نیاز کشور در سقف ۵۰ درصد ظرفیت سال اول برنامه به صورت رایگان است.
علاوه بر آن؛ هزینه تحصیل سایر دانشجویان روزانه در قالب تسهیلات اعطایی توسط صندوق‌های رفاه دانشجویان وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دانشجویان پرداخت می‌شود. باز پرداخت تسهیلات موضوع این بند بعد از فراغت از تحصیل، طبق مقررات صندوق‌ها از دانشجویان مشمول وصول می‌شود.
این در حالی است که برخی از کارشناسان بر این باور هستند که حرکت به سمت مهارت افزایی دانشجویان از نیازهای مغفول مانده آموزش عالی کشور به خصوص در رشته‌های غیر بالینی است. توجه دولت به این موضوع در برنامه هفتم مثبت ارزیابی می‌شود؛ اما تحقق این هدف منوط به رعایت و توجه برخی موارد از جمله «اصلاح ساختار و نظام انگیزشی اعضای هیئت علمی به عنوان یکی از گلوگاه های اصلی مهارت آموزی»، «فراهم‌سازی زیرساخت های آزمایشگاهی و کارگاهی لازم»، «تغییر در واحدهای درسی و سرفصل‌های هر دوره جهت گنجاندن دروس مهارتی» و «افزایش سنوات دانشجو به دلیل اضافه کردن واحدهای جدید» است.
عده‌ای دیگری از کارشناسان نیز بر این باور هستند که با توجه به ضعف مهارت فارغ التحصیلان دانشگاهی و بیکاری مفرط آنها و لزوم به روزرسانی رشته‌ها و برنامه‌های درسی مبتنی بر نیازهای روبه رشد و متغیر بازار کار ضرورت دارد آموزش مهارت‌های شغلی در برنامه آموزشی دانشگاه ها و طراحی و به روزرسانی رشته ها در دستور کار دانشگاه ها قرار گیرد.
دانشجویان در طول ۴ سال تحصیل حدود ۱۴۰ واحد درسی می‌گذرانند، این واحدهای درسی در برخی مواقع هیچ ارتباطی با رشته تحصیلی دانشجویان ندارد و ضمن اتلاف زمان و منابع؛ موجب می‌شود دانشجو در رشته تخصصی خود فاقد مهارت کافی باشد.
نحوه تامین اعتبارات در بخش تغذیه و خدمات رفاهی
بر اساس ماده ۹۶ بند ت برنامه هفتم توسعه، به منظور ارتقای کیفیت و بهره وری خدمات رفاهی دانشجویان، منابعی که از محل اعتبارات عمومی برای کمک به تغذیه و خدمات رفاهی دانشجویان اختصاص یافته؛ به صندوق‌های رفاه دانشجویان هر یک از وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرداخت می‌شود.
صندوق‌های مذکور مکلفند به نحوی برنامه ریزی و اقدام کنند که در مدت قانونی تحصیل برمبنای سرانه‌های استاندارد رفاهی مقاطع مختلف تحصیلی، ۵۰ درصد از کمک هزینه تغذیه و خدمات رفاهی دانشجویی در قالب اعتبار خرید غذا به صورت مستقیم در اختیار دانشجویان قرار گیرد و باقیمانده نیز از محل تسهیلات دانشجویی تأمین شود. بازپرداخت تسهیلات دانشجویی موضوع این بند تابع مقررات صندوق‌های یادشده و در زمان مقرر قانونی خواهد بود.
کارشناسان اعتقاد دارند که منابع رفاهی دانشجویان هر ساله در قانون بودجه به صورت غیرمتمرکز در اختیار دانشگاه ها قرار می‌گیرد؛ اما در این ماده پیشنهاد شده است منابع مالی مربوطه در صندوق رفاه دانشجویی تجمیع و متمرکز شود. همچنین تغییر بعدی در سازوکارهای موجود، تغییر در میزان حمایت های دولت از امور رفاهی و تغذیه دانشجویان است. در گذشته امور رفاهی و تغذیه دانشجویان به طور کامل به صورت یارانه ای انجام می‌شد که در این ماده این حمایتها به ۵۰ درصد کاهش یافته و مقرر شده است که ۵۰ درصد دوم از طریق وام به دانشجویان اعطا شود.
شایان ذکر است که این حکم نیز با احکام ۹۵ و ۹۶ این برنامه درباره اجرای اصل قانون اساسی ارتباط تنگاتنگ دارد. همان طور که گفته شد اجرای حکم اصل قانون اساسی، نیازمند انجام مطالعات بیشتر برای ارائه برنامه جداگانه است.
از سوی دیگر این کارشناسان بیان می‌کنند که این ماده می‌تواند پیامدهایی مانند محدود شدن اختیارات و توانایی دانشگاه برای ارائه خدمات رفاهی را ایجاد می‌کند. در صورتی که دانشجویان به خصوص دانشگاه های خارج از مرکز نسبت به امور رفاهی و تغذیه، نقد و پیشنهادی داشته باشند، دانشگاه ها در این رابطه هیچگونه اختیار و مسئولیت رسیدگی ندارند. علاوه بر آن؛ ممکن است اعتراض دانشجویان را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که در قانون صندوق رفاه دانشجویان، حمایتها محدود به دانشجویان مستعد و کم بضاعت شده است.
ضعف برنامه هفتم توسعه در حوزه رفاهی
به گزارش ایسکانیوز، لایحه برنامه هفتم توسعه به عقیده برخی کارشناسان در موضوعاتی مانند «کاهش ۵۰ درصدی حمایت‌های رفاهی در قالب یارانه، اتلاف زمان دانشجویان و منابع دانشگاه‌ها به علت گذراندن واحدهای درسی غیر مرتبط با رشته‌های تحصیلی آنان و تغییر در میزان حمایت های دولت از امور رفاهی و تغذیه دانشجویان» مشکلات یا ایراداتی دارد. بنابراین انتظار می‌رود که مسئولان با رفع این مشکلات؛ برای آینده حوزه آموزش عالی کشور بهتر برنامه ریزی و سیاست گذاری کنند.
انتهای پیام/
نظر شما