به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ ساماندهی تباع بیگانه یکی از مسائلی است که درسال‌های گذشته، هرازگاهی از سوی مسئولین مطرح شده و بدون این که سرانجام روشن و مشخصی داشته باشد پس مدتی در میان انبوه خبرهای مربوط به مهاجران خارجی رها شده است.

بیشتر بخوانید؛ 

ممنوعیت اقامت اتباع افغانستان در آذربایجان شرقی

پس از روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، تعداد مهاجران افغانستانی که با سودای دستیابی به زندگی بهتر به سوی ایران سرازیر شدند افزایش یافت و در یکی دو سال گذشته حضور پررنگ آن‌ها در کشور موجب اختلاف‌هایی شده است، گروهی موافق حضور این اتباع هستند و برخی دیگر مخالف، گروه مخالف معتقد است اتباع غیرمجاز را هرچه سریعتر باید شناسایی کرد و به کشورشان برگرداند، در این بین کارشناسان معتقدند شرایط حضور این اتباع در کشورمان به شکلی هست که اصلا توان شناسایی آن‌ها را نداریم، چه برسد که دولت بخواهد آن‌ها را به کشورشان برگرداند.

این نقد زمانی برنده‌تر می‌شود که اصلا آمار دقیقی از میزان اتباع بیگانه غیرمجاز در دست نیست! با این وجود به نظر می رسد تعداد اتباع بیگانه‌ای که به شکل غیرقانونی وارد کشور شده‌اند بسیار زیاد بنابراین در مرحله اول باید تمام این افراد شناسایی شوند سپس درباره خروج آن‌ها برنامه‌ریزی شود.

بررسی تجارب مهاجرت ایرانی‌ها به سایر کشورها نشان می‌دهد مهاجرت هزینه های بالایی دارد. همچنین مهاجران نمی‌توانند از تمام امکانات کشور مقصد استفاده کنند اما در ایران به این شکل نیست یعنی مهاجران هم به راحتی وارد کشور می‌شوند و هم با کمترین هزینه می‌توانند اقامت بگیرند و علاوه بر این از تمام امکانات کشور استفاده کنند.

علاوه بر این حضور اتباع بیگانه در طول زمان باعث افزایش بسیار قابله توجه جمعیت آن‌ها شده و ممکن است به یک مشکل امنیتی تبدیل شود زیرا اگر جمعیت این مهمانان خارجی زیاد شود می‌توانند برای خود هویت متفاوت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی طلب کنند و حتی آن را ترویج کنند که این مسئله برای حاکمیت بسیار تنش‌زا خواهد بود.

با این اوصاف به نظر می‌رسد مهم‌ترین وظیفه وزارت کشور در حال حاضر، طرد اتباع بیگانه غیرمجاز از کشور و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از ورود مجددا این افراد است. همچنین حضور این افراد در کشور باید از لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی دوباره مورد بررسی قرار گیرد و برای جلوگیری از ایجاد آسیب‌های احتمالی در آینده، اقدامات مبنایی صورت گیرد.

در آخرین اظهار نظرها برای سر و سامان دادن به وضعیت پرچالش اتباع بیگانه سردار اسکندر مومنی، وزیر کشور در دیدار اخیر خود با امام جمعه شیراز گفته است: «برنامه هفتم توسعه در حوزه آسیب‌های اجتماعی چند تکلیف را مشخص کرده که یکی از آنها ساماندهی اتباع خارجی است که با موضوع آسیب‌های اجتماعی هم درتنیده است.»

وی همچنین با بیان اینکه کشور توان پذیرش این همه مسافر و میهمان را ندارد، گفته است:«حتی یک خانه هم گنجایشی برای پذیرش میهمان دارد و بیش از ظرفیت آن، هم صاحب‌خانه و هم میهمان را آزرده می‌کند، بنابراین در اسرع وقت اتباع غیرمجاز را طرد می‌کنیم، زیرا وجود اتباع غیرمجاز باعث شده علاوه بر ایجاد مشکلات، فرصت‌های شغلی زیادی هم توسط این افراد گرفته شود.»

حضور اتباع بیگانه در سال‌های اخیر علاوه بر ایجاد بحث های دنباله‌داری در زمینه مسائل آموزشی، فرهنگی، بهداشتی، اقتصادی و امنیتی به نیروی زمینی ارتش نیز کشیده شده است. در همین راستا امیر سرتیپ کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش نیز برای پیشگیری از ورود بی‌ضابطه اتباع بیگانه از مرزهای شرقی اعلام کرده است: «برای انسداد مرزهای شرقی، صرف گذاشتن یک دیوار کفایت نمی‌کند و باید از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی استفاده کرد.»

در راستای ارزیابی چالش‌های عدم ساماندهی اتباع بیگانه با حمیدرضا گودرزی نماینده مردم الیگودرز در مجلس دوازدهم شورای اسلامی و شهریار حیدری، نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

گودرزی به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: مسئله ساماندهی اتباع بیگانه صرفا مختص به مهاجران افغانستانی نیست و متاسفانه با حضور غیر قانونی مهاجرانی از کشورهای دیگر مانند پاکستان و بنگلادش نیز مواجهه هستیم که اگر ساماندهی نشوند مطمئنا در آینده نزدیک مشکلات ناشی از حضور آن‌ها گریبان کشور را می‌گیرد. علاوه براین ما آمار دقیقی از این اتباع در کشور نداریم و آمارهای متعددی در این زمینه نقل می‌شود که برای من به عنوان نماینده مجلس و فردی که می‌خواهم در این زمینه قانون‌گذاری کنم اصلا قابل قبول نیست.

اتباع خارجی در آینده به جمعیت غالب برخی مناطق کشور تبدیل می‌شوند

وی با بیان این که اتباع خارجی در آینده به جمعیت غالب برخی مناطق کشور تبدیل خواهند شد، تصریح کرد: در قرچک و ورامین تعداد زیادی اتباع بیگانه سکونت یافته‌اند که این پدیده برای آینده کشور خطرناک است. نکته دیگری که باید مود توجه قرار بگیرد «زاد و ولد» این افراد است زیرا هر خانوار مهاجر قریب به پنج تا شش فرزند دارند که در آینده تبدیل به یک جمعیت غیرقابل کنترل می‌شود و به این ترتیب من چشم‌انداز خوبی برای این موضوع نمی‌بینم.

طرد اتباع بیگانه فقط کار نیروی انتظامی نیست

نماینده مردم الیگودرز در ادامه گفت: مردم طرد اتباع غیرمجاز را فقط از نیروی انتظامی می‌خواهند درحالی وزارت کشور، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران باید دست در دست هم بدهند تا بتوانیم بر این چالش فائق بیاییم زیرا این کار فقط وظیفه نیروی انتظامی نیست و باید دستگاه‌های متعددی پای کار بیایند.

وی افزود: موضوع سامان‌دهی اتباع بیگانه در کشورهای دیگر مثل حاشیه خلیج فارس حل شده است و باید از تجربیات آن‌ها استفاده کرد. کارفرمایی که یک تبعه غیرمجاز را به به کار می گیرد باید صفر تا صد مسئولیت وی را برعهده بگیرد و قوانین سفت و سخت در این زمینه را نیز رعایت کند.

گودرزی با اشاره به لزوم کنترل دقیق مرزهای ایران و افغانستان گفت: اتباع بیگانه امروز نزدیک مرز تحویل داده می‌شوند و فردا به طریقی دوباره وارد کشور خواهند شد زیرا کنترل مرزها به شیوه فعلی نمی‌تواند مانع بازگشت این افراد شود و مدام یک کار عبث تکرار می‌شود بدون این که به نتیجه مثبتی برسیم.

وی افزود: اتباع بیگانه به راحتی با ماشین شوتی از مرز وارد کشور می‌شوند و برخی می‌گویند این افراد از جاده‌های کویری مانند سمنان وارد کشور می‌شوند که اصلا این گونه نیست. در حوزه انتخابیه من یعنی الیگودرز پیوسته شوتی‌های حامل اتباع بیگانه دیده می‌شوند و در هشتگرد و اسلامشهر دپو و سپس تقسیم می‌شوند. متاسفانه هیچ گونه جریمه‌ای هم برای استفاده از کارگران غیرمجاز بیگانه وجود ندارد هرچند در این زمینه قانون داریم اما برخورد جدی وجود ندارد.

حضور اتباع بیگانه در کشور قصه اسب تروا می‌شود

این نماینده مجلس در دامه گفت: حضور اتباع بیگانه در کشور ما کم کم اسب تروا می‌شود زیرا برخی اتباع غیرمجاز در مناطقی از کشور دست به اعمال خشونت‌آمیز مانند قمه‌کشی و چاقوکشی می‌زنند. علاوه بر این زمانی می‌گفتند کارگران بیگانه در زمینه حفر چاه مشغول به کار هستند و کارگران داخلی جرات انجام آن را ندارند بنابراین به کار گرفتن کارگر خارجی توجیه داشت اما در حال حاضر کارگران بیگانه به مشاغل دیگر نیز رسوخ کرده‌اند.

برخی مشاغل مانند چرم‌دوزی کاملا به دست اتباع بیگانه افتاده است

وی افزود: برخی مشاغل مانند چرم‌دوزی کاملا به دست اتباع بیگانه افتاده و دیگر در اختیار ایرانی‌ها نیست زیرا کارگر ماهر ما دیگر در این بازار چندان فعال نیست و حتی در بازار تراشکاری و سنگ‌تراشی نیز کارگران ماهر ما در حال رانده شدن به حاشیه هستند و این بیم وجود دارد که اگر اتباع بیگانه چنین بازارهایی را رها کنند کارمان لنگ بماند زیرا کارگر ماهرمان را نیز از دست داده‌ایم.

گودرزی با بیان این که آمار دقیقی از اتباع بیگانه غیرمجاز وجود ندارد گفت: آمار اتباع مجاز نیز در کشور بالا رفته است و اصلا تعداد دقیق این بخش از اتباع نیز مشخص نیست چه برسند به مهاجران غیرمجاز. علاوه بر این مشخص نیست چه تعداد از مهاجران غیرمجاز به داعش و گروه‌های تروریستی وابسته باشند؟ از سوی دیگر افراد ثروتمند وارد کشور نشده‌اند بلکه افرادی که از لحاظ مالی وضعیت خوبی ندارند به ایران آمده‌اند و باعث شده‌اند تا به حوزه‌های مختلف ضربه وارد شود.

این نماینده مجلس گفت: این که برخی افراد می‌گویند بازگرداندن اتباع غیرمجاز به افغانستان با سیاست همسایگی ما با این کشور سازگار نیست، حرف کاملا اشتباهی است. پاکستان اعلام کرده، می‌خواهد اتباع بیگانه‌اش را اخراج کند، ایران نیز همین رویکرد را در پیش گرفته است. آیا حکومت طالبان قرار است با پاکستان دچار مشکل شود که برای ایران هم چالش ایجاد کند.

وی افزود: حتی اگر طالبان به احتمال بسیار کم بخواهد واکنشی هم نشان دهد، ارزش تامین منافع و امنیت ملی ما بسیار بالاتر از این حرف‌ها است. دولت افغانستان با همه مشکلاتی که دارد آیا در زمینه حضور اتباع کشورهای دیگر در افغانستان نظارت نمی‌کند؟

گودرزی با بیان این که کدام سازمان بین‌المللی از ایران در قبال پناه دادن به اتباع افغانستانی، پاکستانی و... حمایت کرده است، گفت: قیمت آب، برق و سایر امکاناتی که اتباع مصرف می‌کنند چقدر است؟ آیا سازمان‌های بین‌المللی تاکنون در این زمینه به ما پولی داده‌اند؟ فکر نمی‌کنم هیچ کشوری در زمینه مسئله پذیرش اتباع به اندازه ما سهیل‌گیر باشد و باید از یک جایی جلوی این کار گرفته شود.

کنترل هوشمند مرزها به تنهایی کفایت نمی‌کند

این نماینده مجلس با اشاره به ضرورت کنترل هوشمند مرزها گفت: کنترل هوشمند مرزها به تنهایی در کوتاه مدت کفایت نمی‌کند و در کنار آن باید راهکارهایی از جمله افزایش جریمه های سنگین نیز در نظر گرفته شود و از قوانینی که سایر کشورها در زمینه اتباع خارجی به کار می گیرند نیز استفاده کنیم. زمانی که حکومت طالبان در افغانستان تشکیل شد بسیاری از کشورهای اروپا فریاد حمایت از اتباع افغانستانی سر دادند اما در عمل چه تعداد مهاجر پذیرفتند؟ آیا به تعداد ایران مهاجر گرفتند؟ خیر.

وی در دامه گفت: آمار کلانشهر کرمانشاه در حدود یک میلیون و دویست نفر است و بر اساس برخی آمارها حدود پنج تا شش میلیون مهاجر در کشور داریم که تقریبا مساوی است با پنج برابر آمار کلانشهر کرمانشاه! بنابراین باید یک فکر اساسی برای ساماندهی اتباع مجاز نیز کرد.

برای ساماندهای اتباع بیگانه نیازمند یک برنامه‌ریزی پنج ساله هستیم

حیدری درباره دلایل ایجاد چالش در زمینه اتباع بیگانه برای کشورمان به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: دولت‌های مختلف در زمینه سامان‌دهی و نظارت بر اتباع خارجی برنامه مدون و دقیقی نداشتند اما نمی توانیم مشکلات فعلی را به گذشته ارجاع دهیم بلکه باید برای آینده چاره‌اندیشی کنیم بنابراین نیازمند یک برنامه‌ریزی حداقل پنج ساله برای فاز اجرایی هستیم و باید در چند مرحله اقدامات مناسبی نجام شود.

وی افزود: در اقدام کوتاه مدت، اتباعی که به صورت غیرمجاز در ایران حضور دارند (با تاکید بر افغانستانی‌های همسایه) باید به هر شکل ممکن از کشور خارج شوند. در اقدام بلندمدت، با اتباعی مواجه هستیم که به شکل سنتی، سال‌هاست اقامت ایران را گرفته‌اند و از امکانات شهروند ایرانی برخوردار هستند که خود این مسئله هم نیازمند یک ساماندهی در دل آن ساماندهی اصلی است زیرا این حجم از اتباع برای کشور قابل قبول نیست.

ایران باید از ظرفیت نهادهای حقوق بشری برای بازگشت اتباع افغانستانی استفاده کند

حیدری تاکید کرد: در مرحله بعد باید از نهادهای بین‌المللی برای متقاعد کردن دولت افغانستان استفاده کرد تا با استقاده از ظرفیت‌های حقوق بشری برای تسهیل بازگشت اتباع به افغانستان کمک کنند. اتباع افغانستانی به چند دلیل به ایران پناهنده شده‌اند، برخی از این افراد به علت درگیری‌های داخلی فرار کرده‌اند و برای بازگشت به کشورشان ترس دارند با این وجود جای این سوال خالی است که چرا ایران باید پذیرای این حجم از مهاجران خارجی باشد؟! حکومت طالبان نیز باید نسبت به پذیرش بدون برخورد با این افراد موافقت کند.

وی افزود: اتباع افغانستانی تا پیش از این از امکانات آموزشی و بهداشتی ایران استفاده می‌کردند و حالا نیز باعث اخلال در نظم اقتصادی کشور شده‌اند و باید در طول برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای مشکلاتی که بوجود آورده‌اند، راه‌حل دائمی اندیشیده شود.

عدم اشراف کامل فیزیکی در مرزها و طرد اتباع با هم هم‌خوانی ندارد

این عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: یکی از این اقدامات، مسئله هوشمندسازی مرزهای ایران و افغانستان است که البته تاکنون نیز اقداماتی انجام شده است و ترکیبی از مولفه‌های امنیتی و اطلاعاتی در کنترل مرزها شکل گرفته است. این که مرزها بدون اشراف کامل فیزیکی باشد و اتباع بتواند در رفت و آمد باشند و از طرف دیگر بخواهیم اتباع را طرد کنیم با یکدیگر همخوانی ندارد. تبعه خارجی باید بدون امکان بازگشت طرد شود.

حیدری تصریح کرد: باید به این نکته نیز توجه کرد که در زمینه ساماندهی اتباع بیگانه روابط فرهنگی و تجاری ما با مردم افغانستان لطمه نخورد و ادامه پیدا کند پس باید در گام اول یک بانک اطلاعاتی در سازمان اتباع وزارت کشور با همکاری نهادهای اطلاعاتی و امنیتی مخصوصا پلیس و ظرفیت‌های مردمی تشکیل شود. بخش سازمان اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور به این مسئله در زمینه اتباع مجاز اشراف دارد و تاکید من بیشتر روی اتباع غیر مجاز است.

درباره اتباع غیرمجاز یک اشراف سطحی وجود دارد

وی در ادامه گفت: اتباع غیرمجاز از یک ساختار مشخص برخوردار نیستند و همین امر اشراف بر آن‌ها را دشوار می‌کند البته یک اشراف سطحی در حد پلیس وجود دارد و آماری به صورت تقریبی هم دارند. هرچند اتباع غیرمجاز به علت تاثیرات سوء اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... چه یک نفر باشند چه چند میلیون نفر، چالش‌ساز هستند کما این که در حادثه شاهچراغ و کرمان از ظرفیت همین اتباع بیگانه استفاده و فجایع بزرگی خلق شد.

دیوار کشیدن در مرزها به هیچ وجه جوابگو نیست

حیدری تاکید بر این که نهاد متولی سامان‌دهی اتباع بیگانه وزارت کشور است، گفت: همه دستگاه‌های کشور اعم از نهادهای پلیسی و امنیتی باید در این امر مشارکت کنند حتی کمیته امداد و بهزیستی هم باید همکاری کنند. دیوار کشیدن و فنس کشیدن در مرزها به هیچ وجه جوابگو نیست و قبلا هم تجربه شده اما وقتی مرزها هوشمند شوند، هرگونه تحرکی در مرز قابل شناسایی و برخورد است.

وی با بیان این که تقریبا به همان میزان که تبع خارجی دارای کارت سبز داریم، مهاجر غیرمجاز نیز وارد کشور شده است، گفت: این میزان برای اقتصاد کشور یک زنگ خطر است. از سوی دیگر دولت افغانستان می‌داند که هر کشوری در زمینه ورود اتباع بیگانه حساسیت‌های خود را دارد اما با کمال تاسف با بی‌توجهی این ظلم را در حق کشور ما روا داشته است البته معتقدم همچنان باید با دولت افغانستان در این زمینه مذاکراه کرد.

انتهای پیام/