آرش معیریان کارگردان مطرح کشورمان در حاشیه جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز در خصوص اهمیت سینمایی کودک گفت: اساساً پیدایش سینما یعنی وقتی رجوع می‌کنید به تاریخ پیدایش سینمای دنیا، چیزی که باعث شد سینما در همان سال‌های آغاز پیدایشش دوام پیدا کند و استقبال شود و مخاطب را نگه دارد و همینطور بر تعداد مخاطبین خود بیفزاید بخشی از ویژگی سینما بود که به ناخودآگاه مخاطب ارجاع می‌داد.

وی توضیح داد: از آنجایی که سینما با دل، روح و ذهن تماشاچی کار داشت، به سرعت و به شدت در بین مخاطبین جا باز کرد و حالا اگر بخواهیم از منظر روانکاوی و روانشناسی به این اتفاق نگاه کنیم اینطوری می‌توانیم بگوییم که هر انسانی یک کودک درون دارد که این کودک درون هر چند سال و هر چند دهه هم که سن انسان باشد، کودک درون یک سن ثابت، همیشگی و ماندگار دارد یعنی اگر شما هر چند سالگی هم که باشید، کودک درون شما در ۵ سالگی، ۱۰ سالگی، ۳۰ سالگی، ۶۰ سالگی و ۷۰ سالگی هم ثابت است.

معیریان تصریح کرد: به همین دلیل میگویم که اگر از منظر روانکاوی بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم پدیده سینما تحریک کردن و جذب کردن و جلب کردن کودک درون مخاطب است. قلاب سینما از ابتدای پیدایش خود گیر کرد به کودک درون انسان‌ها و برای همین ناخواسته و بدون اینکه کارشناسی شده باشد ارتباطش با تماشاچی ماندگار شد.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم ببینیم که دلیل پا گرفتن سینما بین مخاطبین و در بین مردم دنیا چه بوده این است افزود: دست گذاشتن روی کودک درون انسان‌ها دلیل آن است، پس حالا که خاستگاه تماشاگر با سینما چیزی است به نام کودک درون، پس این کودک درون بسیار مهم است. از همین جا می‌توانیم استدلال کنیم که سینمای کودک چقدر مهم و دارای اهمیت است یعنی قبل از هر ژانری و قبل از هر سینمایی از هر کشوری خاستگاه اولیه تماشاگر با سینما به ارتباط گرفتن با کودک درون است که اهمیت پیدا می‌کند

کارگردان سینما و تلویزیون کشورمان با اشاره به اینکه مهمترین ژانر در سینما ژانر سینمای کودک است بیان داشت: آیا تا به حال شده با فردی برخورد کنید که بگوید من سینما را از ۳۵ سالگی یا مثلا ۷۰ سالگی دنبال می‌کنم؟یعنی اگر شرایط فیلم دیدن برای هر انسانی از همان آغاز پیدایش شکل‌گیری شخصیتش فراهم شده باشد هیچ انسانی را پیدا نمی‌کنید که بگوید از سینما متنفر بودم و از مثلاً ۲۵ سالگی شروع به فیلم دیدن کردم. از من فیلمساز که در سن ۵۳ سالگی ۳۰ سالش را در سینما هستم تا کسی که کارش ارتباطی با فیلم و سینما ندارد همگی فیلم می‌بینیم چون از همان کودکی با پدیده‌ای به نام تصویر متحرک یا سینما دمخور هستیم.

وی خاطرنشان کرد: یک نفر مثل من در حد اعلا شیفته سینما شده و فیلم ساز شده و یک نفر شیفتگی کمتری دارد و فیلم بین شده است. نهایتاً همه ما از دوران کودکی علاقمند شدیم به چیزی به نام سینما و این در درون ما ریشه‌دار شده است. حالا این فیلم‌هایی که ما در کودکی دیدیم چه فیلم‌هایی بوده است؟ همه ما با فیلم‌های کودکانه به سینما علاقمند شدیم و حالا که بزرگتر شدیم و سنمان بیشتر شده دایره فیلم‌هایی که نگاه می‌کنیم گسترده‌تر شده و انواع فیلم ها مثل ژانر اجتماعی، مثل ژانر سیاسی، مثل ژانر جنگی و... را نگاه می‌کنیم و در شخصیتمان جا افتاده است و فراموش می‌کنیم که با ژانر کودک بوده است که به سینما علاقمند شدیم.

معیریان با بیان اینکه در سینمای کودک با سه دسته فیلم طرف هستیم و در هیچ جای دنیا سینمای کودک خارج از این سه دسته نیست گفت: یکی سینمای راجع به کودک، دوم سینمای برای کودک و دسته سوم سینمای کودکانه است. سینمای راجع به کودک سینمایی است که شما در تصویر آنچه می‌بینید کودک در آن نقش فیزیکی و حضور در فیلم دارد، حالا نقش کودک در کنار کودک یا نقش کودک در کنار بزرگسال. کودک نقش لاینفک و غیرقابل جدا از فیلم دارد.

وی ادامه داد: سینمای راجع به کودک به دو دسته نیز تقسیم می‌شود. سینمای کودکی که برای کودک است و سینمای کودکی که برای بزرگسال است. برای مثال فیلم «مشق شب» آقای کیارستمی راجع به کودک است اما برای کودک نیست و مخاطب آن بزرگسال است؛ در این فیلم‌ها کودک عاملیست برای انتقال پیام به بزرگسال.

کارگردان مطرح کشورمان افزود: حالا در سینمای برای کودک میتوان از کاراکتر کودک استفاده کرد و هم می‌توان استفاده نکرد اما فیلم برای کودک است و اینجاست که فلسفه وجودی ژانرها شکل می‌گیرد و سختی فیلمسازی برای کودک خودش را نشان می‌دهد و فیلم موفق ساختن برای کودک به مراتب سخت‌تر از فیلم موفق ساختن برای بزرگسال است چون شما باید اکشن، ترس و درام را در فیلم طوری لحاظ کنید که کودک خوشش بیاید.

وی خاطرنشان کرد: دسته سوم، سینمای کودکانه است که تعبیری خیلی سطحی، ابتدایی و فرومایه از لفظ کودک است یعنی سینمای کودکانه همان سینمای بچگانه است که فیلمساز به سطحی‌ترین شکل ممکن فیلم می‌سازد و ما وقتی آن را نگاه می‌کنیم می‌گوییم چقدر کودکانه فیلم ساخته یا به اصطلاح امروزی بچه بازی شده است؛ یعنی همان سینمای سطحی و عوام فریبی که هیچ نشانی از عقل، سلیقه و روانشناسی نه از کودک از بزرگسال در آن دیده می‌شود.

معیریان با اشاره به اینکه ما اصلاً با سینمای کودکانه کاری نداریم چون به خاطر ضعف فیلم ساز همه قواعد کنار گذاشته می‌شود بیان داشت: خیلی از فیلمسازان سینمای کودک را با سینمای کودکانه اشتباه می‌گیرند و گمان می‌کنند چون می‌خواهند برای کودک فیلم بسازند پس باید خیلی سطحی و ابتدایی فیلمسازی کنند و بچه چون کوچک است و مثلاً نمی‌فهمد، فیلم را می‌پذیرد در صورتی که کودکان نسل امروزی هوششان، قدرت درکشان و قدرت آنالیزشان از بزرگسالان بیشتر است.

وی با بیان اینکه تاکنون ۵ فیلم برای سینمای کودک ساخته‌ام و از نزدیک شاهد هوش کودکان امروزی بودم و از بازخوردهایی که از فیلم‌هایی که برای کودکان ساختم متوجه شدم به شدت باهوشند و گاهی جلوی آنان کم می‌آورم گفت: کودکان امروزی بعضی وقت‌ها نکاتی را می‌گویند که واقعا عجیب است. شما اگر سر صحنه فیلمسازی باشید برای دیالوگ حفظ کردن بازیگر کودک ایولا خواهید گفت.

این کارگردان سینما و تلویزیون خاطرنشان کرد: من معتقدم میانگین هوش کودکان عصر حاضر از نسل ما بسیار بالاتر است که همین موضوع کار ما را برای فیلمسازی سخت کرده است؛ اگر دنیای کودک را نشناسیم و مشاور کودک نداشته باشیم و با کودک دمخور نشویم که دنیای آن را کشف بکنیم به صرف اینکه بگوییم کودک بسیار از ما کوچکتر است و برویم یک فیلم معمولی و ساده بسازیم در نتیجه وقتی فیلم آماده می‌شود، کودکان با آن فیلم ارتباط نمی‌گیرد و همه چیز را زیر سوال می‌برند.

وی با بیان اینکه کار کردن در حوزه فیلم کودک سخت است و عدم کارشناسی و عدم دقت نظر باعث شکست بسیاری از فیلم‌های حوزه کودک می‌شود افزود: فیلمساز ما وقتی با یک نگاه سطحی فیلم کودک می‌سازد زمانی که اکران می‌شود طبیعتاً استقبال نمی‌شود بعد می‌گوییم چرا فیلم‌های سینمای کودک فروش ندارد.

معیریان در پایان با اشاره به تبلیغات فیلم های حوزه کودک تصریح کرد: تبلیغات در حوزه سینمای کودک هم تخصصی است. فرد باید روانشناسی رنگ را بداند تا بتواند پوستر فیلم کودک را درست طراحی کند و حتی اسم فیلم و لوگویی که برای فیلم انتخاب می‌شود مهم است و نیاز به روانشناسی کودک دارد و اگر از جنس دنیای بزرگسال طراحی پوستر بکنیم و تیزر و آنانوس بسازیم شاید خودمان خوشمان بیاید اما کودکان ارتباط برقرار نمی‌کنند. اگر بهترین فیلم کودک را هم داشته باشید، طراحی غلط و تیزر غلط فیلم را زمین می‌زند. در نهایت می‌خواهم بگویم سینمای کودک سینمای بسیار پیچیده، خاص و سختی است اما در ظاهر چون برای کودک کار می‌شود از بیرون که به آن نگاه می‌کنی آن را سطحی می‌بینی.

انتهای پیام/