به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، ناباروری یکی از موانع مهم سر راه جوانی جمعیت است که دلایل فرهنگی، اجتماعی و علمی متعددی دارد. آخرین پیمایش ملی شیوع ناباروری در ایران که مربوط به سال ۹۸ است، نشان می‌دهد که شیوع ناباروری کلی در زوج‌های ایرانی ۲۰.۳ درصد است یعنی حدود ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار زوج نابارور در کشور وجود دارد که این آمار، بالاتر از میانگین جهانی است.
نقشه زیر شیوع ناباروری در ایران را نشان می‌دهد که استان‌های جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، اردبیل و گلستان بیشترین شیوع ناباروری را دارند.
نقش عوامل محیطی و آلودگی هوا
از طرفی برخی عوامل بیرونی مانند آلودگی هوا هم بر ناباروری و تولد نوزاد مرده تاثیر می‌گذارند. محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای تهران در گفت‌وگویی که با ایسکانیوز داشت، به آمار تکان دهنده‌ای اشاره کرد و گفت: یکی از مواردی که در سال‌های اخیر در تهران مورد بررسی قرار دادیم، نقش آلودگی هوا در مرده‌زایی بود. مورد دیگر ارتباط آلودگی هوا زوال عقل، ناباروری و دیابت نوع ۲ است. تحقیقات ما نشان داد که به ازای هر هزار تولد در کشور ۹ یا هفت مورد مرده‌زایی اتفاق می‌افتد که ۴۰ درصد مرده‌زایی در کشور و جهان ناشی از آلودگی هوا است.
بنا به گفته مژگان مودودی، رئیس بخش زنان و زایمان بیمارستان فرهیختگان آلاینده‌های هوا به خصوص ترکیب آلی فرار و مواد موجود در دود ماشین از جمله گاز مونواکسید کربن و با ترکیبات نیتروژن و گوگرد به نوعی روی باروری، حاملگی و جنین اثر منفی می‌گذارند.
آلودگی هوا به شدت بر کیفیت و کمیت اسپرم تاثیر می‌گذارد
مودودی می‌گوید: تحقیقات علمی نشان داده است که آلودگی هوا به شدت بر کیفیت و کمیت اسپرم مانند کاهش تعداد اسپرم‌های موجود در مایع منی یا غلظت اسپرم‌ها، اختلال در شکل طبیعی اسپرم‌ها، کاهش حرکت اسپرم که از مولفه‌های مهم برای باروری آقایان هستند تأثیر خواهد گذاشت.
رئیس بخش زنان و زایمان بیمارستان فرهیختگان ادامه داد: خانم‌هایی که کاندید IVF (استفاده از روش‌های کمک باروری) می‌شوند، اگر در طی سیکل درمان به ویژه حوالی زمان انتقال جنین به رحم در معرض آلودگی هوا باشند، میزان موفقیت باروری در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
افزایش سن اولین دلیل ناباروری
حمید چوبینه دبیر انجمن ناباروری ایران درخصوص دلایل ناباروری به ایسکانیوز گفت: ناباروری دلایل جهانی دارد و یکی از موارد آن ژنتیکی است که از والدین به ارث می‌رسد و یا می‌تواند متأثر از عوامل محیطی باشد که مربوط به کار، حادثه‌ها، بیماری‌ها و جراحی‌ها است، اما در ایران با توجه به وضعیت خاص ازدواج، دلایل ناباروری کمی متفاوت است.
رییس انجمن جنین شناسی دلیل ناباروری در ایران را بالا رفتن سن ازدواج دانست و عنوان کرد: ممکن است یک زوج در مقطع اولیه زندگی نابارور نباشند، اما گذر زمان و به دلایل عوامل محیطی دچار ناباروری ثانویه شوند که اگر زودتر ازدواج می‌کردند صاحب فرزند بودند و ناباروری ثانویه اتفاق نمی‌افتاد.
وی افزود: آمار ناباروری در جهان ۱۲ تا ۱۸ درصد و در ایران حدود ۲۰ درصد است. یعنی از هر پنج زوج، یک زوج نابارور هستند و چنانچه کسانی که ازدواج نکرده‌اند را هم لحاظ کنیم، آمار افزایش پیدا می‌کند.
دبیر انجمن ناباروری ایران پیرامون حمایت‌های بیمه‌ای خاطرنشان کرد: از بالاترین مقام به دنبال حل مشکلات ناباروری برای افزایش تولد هستند و بخشنامه هم می‌شود اما اصولاً این حمایت‌ها به صورت دستوری و شعاری است. وقتی پول توسط سازمان‌های بیمه‌گر تامین نمی‌شود، مراکز درمانی تمایلی برای ارائه سرویس بیمه به افراد نابارور ندارند و بیمار چنان گرفتار می‌شود که از پیگیری مطالبه بیمه‌ای پشیمان می‌شود.
وی در مورد گرانی هزینه‌های درمان ناباروری بیان کرد: بیمه حدود ۹۰ درصد هزینه‌های درمان در بخش دولتی و عمومی غیردولتی را حمایت می‌کند، در مراکز خصوصی و خیریه‌ها نیز به همان میزان مصوبه پرداخت می‌شود اما هزینه درمان بستگی به بیماری دارد، ممکن است با یک مشاوره ساده مشکل برطرف شود و در موردی دیگر نیاز به جراحی‌های پیچیده باشد.
دبیر انجمن ناباروری ایران به زوجین توصیه کرد: فرزندآوری را برای سال‌های طولانی بعد از ازدواج به تعویق نیاندازند و سعی کنند و در همان سال‌های اول ازدواج فرزندآوری داشته باشند. دوم اینکه سلامت جنسی خود را با متخصصین ارزیابی کنند، حتی آن‌هایی که شرایط ازدواج ندارند چه دختر و چه پسر با متخصصین در ارتباط باشند و سلامت جنسی خود را بسنجند تا اگر مشکلی دارند درمان کنند یا سلول‌های جنسی خود را ذخیره کنند که از بین نرود.
«بیشترین دلایل نابروری در زنان مربوط به اختلال در تخمک‌گذاری است» این موضوع را مرضیه شیوا متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ ناباروری و عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان مطرح کرد و توضیح داد که این مشکل می‌تواند ناشی از اشکالات تخمدان، مشکلات هورمونی و اختلال در سایر غدد بدن باشد. در واقع بیشترین مراجعات مربوط به زنانی است که تخمک با روند طبیعی در بدن آن‌ها آزاد نمی‌شود.
وی افزود: پس از این، مواردی کمتر شایع مانند اختلال در لوله‌های رحمی و یا مشکل در خود رحم هم وجود دارد که می‌تواند باروری را در زنان دچار مشکل کند.
عضو هیات علمی پژوهشکده رویان درخصوص دلایل ایجاد مشکل تخمک‌گذاری در زنان توضیح داد: بیشتر کسانی که دچار این نوع اختلال هستند در دسته PCODها قرار می‌گیرند(تخمدان پلی‌کیستیک)؛ این افراد معمولا چاق هستند و بدن آن‌ها مقاومت به انسولین دارد. این اختلال معمولا به دلیل زمینه‌های ژنتیکی ایجاد می‌شود اما عوامل محیطی هم اثرگذار هستند.
وی ادامه داد: افراد مبتلا به این اختلال پرمو هستند و قاعدگی‌های نامنظم دارند و هورمون‌های مردانه در آزمایشات آن‌ها بالاتر از حد نرمال است. چنین افرادی معمولا تخمک‌گذاری‌های خوبی ندارند. امروزه با وجود چاقی کاذب در میان جوانان، شیوع این مشکل هم بیشتر شده است. چنین افرادی باید حتما با رژیم غذایی و ورزش وزن خود را کاهش دهند. حتی کاهش ۱۰ درصد از وزن هم می‌تواند بسیار موثر باشد.
متخصص زنان عنوان کرد: برای درمان این اختلال علاوه بر توصیه به ورزش و کاهش وزن، درمان دارویی هم انجام می‌شود اما زمانی که دیگر بدن فرد به هیچ درمانی پاسخ نمی‌دهد، مجبور به استفاده از روش‌های کمک باروری هستیم.
وی افزود: علاوه بر این گروهی از افراد هم هستند که تخمدان‌های آن‌ها زودتر از موعد از کار افتاده و دچار یائسگی زودرس شده‌اند که این مشکل می‌تواند زمینه‌های ژنتیکی یا هورمونی و ایمونولوژی داشته باشد. ما تلاش می‌کنیم که با روش‌های مختلف درمانی به این افراد کمک کنیم و اگر موفق نشدیم باید از تخمک اهدایی و روش‌های کمک باروری استفاده کنند.
عضو هیات علمی پژوهشکده رویان بیان کرد: گروهی از زنان هم به دلیل اختلال در هورمون‌های مغزی با مشکل تخمک‌گذاری مواجه هستند. این دسته از زنان قاعدگی ندارند و با کمک دارو قاعده می‌شوند و در این دسته از افراد هم می‌توان با کمک دارو ناباروری آن‌ها را درمان کرد.
شیوع چاقی در ایران بیش از آمار جهانی است
وی در پاسخ به این سوال که سبک زندگی افراد چقدر در ناباروری آن‌ها تاثیر دارد، گفت: سبک زندگی نقش مهمی دارد. چاقی نقش بسیار زیادی دارد و در ایران هم شیوع چاقی بیش از آمار جهانی است. در مردان هم چاقی می‌تواند منجر به افزایش اختلال در اسپرم شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده رویان عنوان کرد: مصرف فست‌فودها و مواد غذایی که افزودنی‌های بسیاری دارند، هم از عوامل موثر بر افزایش ناباروری در افراد است. مصرف زیاد پلاستیک و ظروف یک بار مصرف هم تاثیرات جدی در این موضوع دارند. آلاینده‌های محیطی مانند آلودگی هوا و سرب هم می‌تواند باروری افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
وی ادامه داد: استفاده از سیگار و قلیان هم نقش مهمی در ناباروری دارد و حتی اگر فردی مصرف کننده نباشد اما مدام در معرض دود سیگار قرار بگیرد، خطر ناباروری و ابتلا به اختلالات متعدد برای وی وجود دارد. بنابراین عوامل محیطی نقش مهمی در شکل‌گیری نطفه، جایگیری آن و مشکلات جنین دارند و حتی می‌توانند منجر به سقط جنین و زایمان زودرس شوند.
درمان دارویی کافی نیست، سبک زندگی باید تغییر کند
فلوشیپ ناباروری با اشاره نحوه درمان مشکلات ناباروری توضیح داد: امروزه در ایران مانند همه جای دنیا، روش‌های متعددی برای درمان ناباروری وجود دارد و پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم اما باید بدانیم که افراد برای رسیدن به موفقیت بهتر باید زمینه‌های محیطی را از بین ببرند؛ برای مثال مصرف دخانیات را قطع کنند یا از اطرافیان بخواهند که در حضور آن‌ها مصرف نکنند. علاوه بر این مصرف بالای کافئین و قهوه هم می‌تواند اثرات منفی داشته باشد و زوجی که تحت درمان هستند باید مصرف کافئین را کاهش دهند.
وی افزود: در مبتلایان به آندومتریوز استفاده از ظروف یکبار مصرف را باید حذف کنند. در واقع تغییر سبک زندگی اهمیت بالایی در روند درمان دارد. استرس هم باعث افزایش کورتیزول و برخی هورمون‌ها می‌شود که تاثیر مستقیم بر هورمون‌های زنانه دارند و این موضوع می‌تواند بر رهاسازی تخمک تاثیر بگذارد یا منجر به کاهش کیفیت آن شود. علاوه بر این این موضوع حتی می‌تواند روند خون‌رسانی به جنین را هم دچار اختلال کند و منجر به سقط شوند.
عضو هیات علمی پژوهشکده رویان در پایان عنوان کرد: به خانم‌هایی که فعلا تصمیم به ازدواج ندارند اما در سن ازدواج و باروری هستند یا کسانی که ازدواج کرده اما فعلا تصمیم به فرزندآوری ندارند، توصیه می‌کنیم که برای فریز تخمک اقدام کنند. بهترین زمان هم تا ۳۷ سالگی است. زوجین هم می‌توانند اقدام به فریز جنین کنند.
به گزارش ایسکانیوز، ناباروری در ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله بالا رفتن سن ازدواج، اختلالات تخمک‌گذاری، سبک زندگی ناسالم است. برای مقابله با این چالش، نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌های اجتماعی، افزایش آگاهی عمومی و بهبود دسترسی به خدمات درمانی احساس می‌شود.
انتهای پیام /
نظر شما