به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، روز سیزدهم فروردین یا همان سیزده‌بدر از جمله روزهایی اسـت کـه حکایت‌ها و روزی مقدس نزد ایرانیان باستان بوده اسـت. گفته میشود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن کـه بـه یاد دوازده ماه سال اسـت، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخنده‌ای است بـه باغ و صحرا می‌رفتند و شادی میکردند و در حقیقت به این ترتیب رسمی بودن دوره نوروز را بـه اتمام می‌رسانیدند. میتوان گفت معقول‌ترین موردی کـه درباره سیزده بـه در گفته میشود همین اسـت.
معروف اسـت کـه واژه سیزده بـه در بـه معنای «در کردن نحسی سیزده» اسـت؛ اما وقتی بـه معانی واژه‌ها نگاه کنیم برداشت دیگری از این واژه میتوان داشت. «در» بجای «دره و دشت» میتواند جایگزین شود. به عنوان مثال علامه دهخدا، واژه «در و دشت» را مخفف «دره و دشت» می‌داند.
یکی از معانی واژه «بـه»، «طرف و سوی» می‌باشد. پس با نگاهی کلی میتوان گفت واژه «سیزده بـه در» بـه معنای «سیزدهم بـه سوی در و دشت شدن» می‌باشد کـه همان معنی بیرون رفتن و در دامان طبیعت سر کردن را میدهد.
در بخش‌های مختلف از کشورمان، سیزده‌بدر رنگ و بوی خاصی دارد. در این روز اقوام مختلف، غذاهای خاص خودشان را درست می‌کنند، لباس مخصوص ایل خود را به تن دارند و رقص و آوازهایی به پا می‌کنند که برای بقیه مردم ناآشنا است.
البته در حال حاضر در سیزده‌بدر به پا کردن بساط آتش و زغال و درست کردن جوجه‌کباب، رایج شده است و مخصوص به یک شهر یا استان نیست. البته در کنار این نوع غذا، یک سری غذاهای سنتی سیزده‌بدر هم وجود دارد که اغلب مادربزرگ‌ها در دل طبیعت روی آتش می‌پزند.
یکی از غذاهای سنتی مخصوص سیزده بدر که در خیلی از شهرهای ایران رایج است، آش رشته است. آش رشته از غذاهای سنتی کشورمان است که بیشتر با سبزیجات و حبوبات آماده میشود و به خاطر رنگ و بویی که دارد، یادآور نعمت‌های طبیعت است.
شاهنامه فردوسی، بزرگ‌ترین اثر حماسی ایران، سرشار از نمادها و آیین‌های کهن ایرانی است. گرچه در شاهنامه مستقیماً به سیزده بدر اشاره نشده، اما عناصر مرتبط با این جشن مانند طبیعت، نحسی عدد سیزده و آیین‌های مربوط به نوروز، در بخش‌های مختلف این اثر دیده میشود.
یکی از مهم‌ترین مواردی که میتواند با سیزده بدر ارتباط داشته باشد، ماجرای جمشید و نوروز است. بر اساس اسطوره‌های ایرانی، جمشید پادشاهی بود که نوروز را پایه‌گذاری کرد و مردم را به جشن و شادی دعوت نمود. در روایت‌های کهن گفته شده که سیزده روز پس از نوروز، مردم از خانه‌ها بیرون می‌رفتند و جشن خود را در طبیعت ادامه می‌دادند.
از سوی دیگر، در شاهنامه به باورهای ایرانیان درباره نحسی عدد سیزده اشاره شده است. یکی از داستان‌هایی که این موضوع را تداعی میکند، سرنوشت سیاوش است. سیاوش در لحظه‌ای که زندگی‌اش رو به سقوط می‌رود، از شهری که در آن زندگی میکند، خارج شده و به دل طبیعت پناه می‌برد؛ اما سرنوشت نحس او درنهایت رقم می‌خورد. این داستان میتواند نوعی بازتاب از باورهای ایرانی درباره گذر از عدد سیزده و نحسی آن باشد.
رضا رحیمیان پور کارشناس و فعال حوزه گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز گفت: وقتی یک گردشگر وارد یک محیط دیگر میشود باید به همه چیز آنجا، به افراد آنجا، به ابنیه آنجا، به طبیعت آنجا و حتی به فرهنگ آنجا احترام بگذارد. یعنی اگر آدابی دارند، رسومی دارند، باوری دارند و عقیده‌ای دارند یک گردشگر حق ندارد که به آن باور تهاجمی داشته باشد.
وی بیان کرد: بهتر است وقتی یک نفر می‌خواهد به محیطی سفر کند ابتدا یک تحقیق یا مطالعه در مورد آن جامعه داشته باشد که بداند چه چیزهایی برای آنجا تابو است و چه چیزهایی برایشان قابل احترام است که با آمادگی به آن محیط وارد شود و دردسری برایشان ایجاد نکند.
رحیمیان پور ادامه داد: در مورد طبیعت یک ضرب المثل خوب و معروف داریم که میگوید از طبیعت چیزی با خودمان نمی‌آوریم به جز عکس یادگاری که در طبیعت گرفتیم و هیچ اثری از خودمان به جای نمیگذاریم. حتی در مورد رد پا در طبیعت بسیار توصیه شده که فقط آن مسیرهایی که قبلا راه رفته شده پا جای پای قبلی گذاشته شود یعنی راه‌های مختلف ایجاد نکنیم و به طبیعت آسیب کمتری بزنیم و اینکه هرکسی هرچیزی که با خودش برای استفاده به داخل طبیعت آورده حتماً باید اضافه و مازادش را برگرداند.
فعال حوزه گردشگری افزود: شاید اینگونه نباشد که مردم در کوه یا جنگل مواد غذایی سنگین با خودشون حمل کنند اما زباله و پسماندش که خیلی سبک‌تر است را با خودشان برنمی گردانند که البته در این چند سال کارهای زیادی در راستای فرهنگ سازی شده و این موارد کمتر شده اما متاسفانه همچنان شاهدش هستیم و می‌بینیم بسیاری اوقات، دوستداران طبیعت و دوستداران گردشگری در مناطق حضور پیدا می‌کنند و به صورت داوطلبانه آنجا را تمیز می‌کنند اما چه بهتر که این قضیه از اول اتفاق نیفتد یعنی هرکسی هر چیزی به طبیعت می‌برد زباله‌اش را با خودش برگرداند.
درست اسـت کـه روز سیزده‌بدر روزی برای شادی و پناه بردن بـه دل طبیعت اسـت؛ اما باید بدانیم رها کردن آشغال‌ها در طبیعت، شکستن شاخه درختان، آتش روشن کردن، شکار حیوانات و چیدن گل‌ها به طبیعت آسیب جدی وارد میکند و برای نگه‌داری از محیط زندگی خود باید از اقدام بـه این موارد خودداری کنیم.
نظر شما