به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان؛ محمد حسینی، کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی و عضو هیئت علمی دانشگاه، در گفتوگویی تفصیلی با ایسکانیوز به تحلیل تأثیرات چالشهای زیستمحیطی و اقتصادی بر بافت فرهنگی استان کرمان در بازه زمانی اول تا بیستم مرداد 1404 پرداخت و بر کاهش مشارکت فرهنگی به دلیل محدودیتهای زیرساختی و محیطی تمرکز نمود. وی در ابتدا اظهار داشت که افزایش دمای هوا، قطعیهای مکرر برق و هجوم ریزگردها در این دوره، برگزاری رویدادهای فرهنگی نظیر جشنوارههای محلی، نمایشگاههای هنری و اجراهای نمایشی را با موانع جدی مواجه کرده است. حسینی افزود که برنامهریزیهای اعلامشده توسط شرکت توزیع نیروی برق شمال استان، بهویژه در روز دوشنبه بیستم مرداد برای گروههای 405 و 804، فعالیت سالنهای تئاتر، گالریها و دیگر مراکز فرهنگی را متوقف ساخته و مشارکت عمومی در فعالیتهای فرهنگی را به حداقل رسانده است.
در پاسخ به پرسش درباره تأثیر این محدودیتها بر هویت فرهنگی استان، حسینی اظهار داشت که کرمان، با دارا بودن میراث تاریخی و فرهنگی غنی نظیر مجموعه ارگ بم و باغ شاهزاده ماهان، همواره بهعنوان یکی از مراکز اصلی گردشگری فرهنگی ایران شناخته شده است. بااینحال، وی خاطرنشان کرد که گزارشهای میدانی از کاهش قابلتوجه بازدیدکنندگان در این بازه زمانی حکایت دارند که عمدتاً ناشی از شرایط نامساعد جوی، از جمله گرمای شدید و کاهش کیفیت هوا به دلیل وزش بادهای 120 روزه سیستان است. این وضعیت نهتنها درآمد حاصل از گردشگری فرهنگی را کاهش داده، بلکه معیشت فعالان حوزه فرهنگ، از جمله هنرمندان صنایع دستی و راهنمایان گردشگری، را تحت فشار قرار داده است.
خبرنگار ما سپس از تأثیر این شرایط بر تولیدات هنری جویا شد و حسینی پاسخ داد که جامعه هنری کرمان، بهویژه در رشتههای تئاتر، موسیقی سنتی و صنایع دستی مانند گلیمبافی و پتهدوزی، با چالشهای مالی و لجستیکی مواجه شده است. وی توضیح داد که تعطیلی ادارات و مراکز عمومی در روزهایی مانند چهارشنبه پانزدهم مرداد، به دلیل مدیریت مصرف انرژی، برنامههای نمایشی و کارگاههای آموزشی را لغو کرده و این امر به کاهش درآمد هنرمندان، بهویژه نسل جوان، منجر شده است. حسینی افزود که بسیاری از این هنرمندان به دلیل نبود حمایتهای مالی و زیرساختی، در حال بررسی گزینه مهاجرت به کلانشهرها یا حتی خارج از کشور هستند.
حسینی در پاسخ به پرسش درباره تأثیر این چالشها بر آموزشهای فرهنگی اظهار داشت که مراکز آموزش هنر، از جمله آموزشگاههای خوشنویسی، نقاشی و موسیقی سنتی، به دلیل قطعی برق و فقدان سیستمهای تهویه مناسب، با کاهش چشمگیر تعداد هنرجویان مواجه شدهاند. وی گفت که در بازه زمانی موردنظر، برخی از این مراکز به دلیل ناتوانی در تأمین هزینههای جاری تعطیل شدهاند و این امر دسترسی نسل جوان به آموزشهای فرهنگی را محدود کرده است. او هشدار داد که این وضعیت میتواند به تضعیف پیوند نسل جدید با میراث فرهنگی کرمان منجر شود و در بلندمدت، هویت فرهنگی استان را در معرض خطر قرار دهد.
وقتی از نقش ریزگردها در کاهش فعالیتهای فرهنگی سؤال شد، حسینی توضیح داد که وزش بادهای شدید و هجوم ریزگردها، برگزاری رویدادهای فرهنگی در فضای باز، مانند جشنوارههای محلی و بازارهای صنایع دستی، را عملاً غیرممکن کرده است. وی افزود که این شرایط، که در دوره اول تا بیستم مرداد تشدید شده، سلامت عمومی شرکتکنندگان را تهدید کرده و حس همبستگی فرهنگی را که از طریق این رویدادها تقویت میشود، تضعیف نموده است. او تأکید کرد که کاهش این تعاملات، حس تعلق به فرهنگ بومی را در میان جوامع محلی کاهش داده و به انزوای فرهنگی منجر شده است.
در ادامه، در پاسخ به پرسش درباره تأثیر تعطیلیهای ناشی از کمبود انرژی بر زیرساختهای فرهنگی، حسینی اظهار داشت که تعطیلیهای اعلامشده توسط استانداری، از جمله در روز یکشنبه نوزدهم مرداد، دسترسی عمومی به کتابخانهها، موزهها و دیگر مراکز فرهنگی را محدود کرده است. وی گفت که این مراکز، که نقش کلیدی در حفظ و ترویج فرهنگ محلی دارند، به دلیل کمبود نیروی انسانی و قطعی برق، با کاهش ساعات کاری مواجه شدهاند. او افزود که این محدودیتها بهویژه برای اقشار کمدرآمد، که به امکانات فرهنگی رایگان وابستهاند، تبعات منفی بیشتری داشته و دسترسی عادلانه به فرهنگ را مختل کرده است.
حسینی در خصوص چالشهای اقتصاد فرهنگی، بهویژه گردشگری گفت که کاهش تعداد گردشگران داخلی و خارجی به دلیل گرما و ریزگردها، اقتصاد فرهنگی استان را بهشدت تضعیف کرده است. وی توضیح داد که در این بازه زمانی، فروش محصولات صنایع دستی مانند گلیم و پته به دلیل تعطیلی بازارهای محلی و نمایشگاهها کاهش چشمگیری داشته و این امر معیشت صنعتگران، که نقش مهمی در حفظ فرهنگ بومی دارند، را به خطر انداخته است. او افزود که این وضعیت میتواند به کاهش تنوع فرهنگی و از دست رفتن مهارتهای سنتی منجر شود.
در خصوص راهکارهای کوتاهمدت، حسینی پیشنهاد داد که دولت میتواند با تخصیص بودجههای اضطراری و ارائه وامهای کمبهره به هنرمندان و مراکز فرهنگی، از تعطیلی این نهادها جلوگیری کند. وی همچنین بر ضرورت بهرهگیری از پلتفرمهای دیجیتال برای برگزاری رویدادهای فرهنگی، مانند نمایشگاههای مجازی و اجراهای آنلاین، تأکید کرد و گفت که این رویکرد میتواند جایگزینی مؤثر برای برنامههای حضوری باشد. او افزود که راهاندازی کمپینهای آگاهیبخشی برای ترویج مشارکت فرهنگی، حتی در شرایط بحرانی، میتواند به حفظ پیوندهای اجتماعی و فرهنگی کمک کند.
وقتی از راهکارهای بلندمدت سؤال شد، حسینی اظهار داشت که سرمایهگذاری در زیرساختهای فرهنگی مقاوم در برابر بحران، مانند سالنهای مجهز به سیستمهای انرژی مستقل، ضروری است. وی گفت که تقویت جشنوارههای بینالمللی، مانند جشنواره موسیقی نواحی ایران، میتواند جایگاه کرمان را بهعنوان مقصدی برای گردشگری فرهنگی تقویت کند. او همچنین بر لزوم ادغام آموزش هنرهای سنتی در برنامههای درسی مدارس تأکید کرد تا نسل جوان با میراث فرهنگی استان پیوند عمیقتری برقرار کند و از انتقال این میراث به نسلهای آینده اطمینان حاصل شود.
در پایان، در پاسخ به پرسش درباره چشمانداز فرهنگی آینده کرمان، حسینی اظهار داشت که با مدیریت مؤثر چالشهای زیستمحیطی و زیرساختی، کرمان میتواند به یکی از مراکز برجسته فرهنگی در منطقه تبدیل شود. وی هشدار داد که بدون حمایتهای هدفمند از هنرمندان و زیرساختهای فرهنگی، خطر زوال میراث غنی استان وجود دارد. او تأکید کرد که تقویت هویت فرهنگی از طریق حمایت از جوامع هنری و توسعه گردشگری فرهنگی میتواند کرمان را به مقصدی پیشرو برای گردشگران و پژوهشگران فرهنگی تبدیل کند.
خبرنگار: زهرا اسکندری
انتهای پیام/
نظر شما