در دنیای امروز، توسعه پایدار و شتابان بیش از هر زمان دیگری به سرمایههای انسانی و دانشبنیان وابسته است. در این میان، نخبگان هر منطقه، اعم از متخصصان، دانشمندان، نوآوران، کارآفرینان و افراد برجسته در حوزههای فرهنگی و هنری، به عنوان ارزشمندترین و راهبردیترین داراییهای نامشهود شناخته میشوند. این قشر فرهیخته، با دارا بودن دانش عمیق، تجربیات تخصصی، خلاقیت بیبدیل و توانایی حل مسائل پیچیده، قادرند موتور محرکه جهشهای بنیادین و تحولات سازنده در هر جامعهای باشند. استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از این قاعده مستثنی نیست و پتانسیل عظیمی در میان نخبگان خود نهفته دارد که میتواند کلید گشایش درهای توسعه و پیشرفت پایدار این استان باشد.
اظهارات مقامات استانی، تأکیدی بر این واقعیت است که نخبگان، «سرمایه اصلی» و «بزرگترین دارایی» استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار میروند. این اعتراف، نشاندهنده درک نسبی از اهمیت راهبردی این قشر در ترسیم چشمانداز آینده و دستیابی به اهداف توسعهای استان است. با این حال، واقعیتهای میدانی و گزارشهای میدانی، تصویری نگرانکننده و در عین حال، پر از چالش را پیش روی ما قرار میدهد.
یکی از جدیترین معضلاتی که نخبگان استان کهگیلویه و بویراحمد با آن روبرو هستند، نرخ بیکاری قابل توجه در میان این قشر است. این پدیده، نه تنها به معنای نادیده گرفته شدن توانمندیها و تخصص افراد نخبه است، بلکه به معنای هدررفت سرمایههای عظیم انسانی است که میتوانند صرف پیشرفت و آبادانی استان شوند. وقتی نخبگان، با وجود داشتن دانش و مهارتهای لازم، قادر به یافتن شغل مناسب و متناسب با تخصص خود نباشند، این امر منجر به سرخوردگی، ناامیدی و در نهایت، مهاجرت آنها از استان میشود.
نرخ بالای بیکاری و عدم وجود فرصتهای شغلی جذاب و متناسب با سطح تحصیلات و تخصص، زمینه را برای بروز پدیدهی مخرب “فرار مغزها” یا “مهاجرت نخبگان” از استان کهگیلویه و بویراحمد فراهم میکند. این مهاجرت، اغلب به سمت مراکز استانهای بزرگتر، تهران یا حتی کشورهای خارجی صورت میگیرد. پیامدهای این پدیده برای استان، بسیار سنگین و زیانبار است. با مهاجرت نخبگان، استان از دانش، خلاقیت، نوآوری و توانایی حل مسائل تخصصی این افراد محروم میشود. مراکز علمی، پژوهشی و شرکتهای دانشبنیان استان، با کمبود نیروهای متخصص و خلاق مواجه میشوند که این امر، مانعی جدی در مسیر توسعه علمی و فناورانه استان ایجاد میکند.
در دنیای امروز، توانمندیهای نخبگان، شاخص مهمی در سنجش قدرت رقابتی مناطق مختلف محسوب میشود. مهاجرت نخبگان، توان رقابتی استان را در سطح ملی و بینالمللی تضعیف میکند که این امر میتواند پیامدهای روانی و اجتماعی منفی بر روحیه باقیماندگان در استان داشته باشد و احساس ناامیدی و بیانگیزگی را تشدید کند.
نخبگان، هنگامی که فرصت شکوفایی و بهکارگیری توانمندیهای خود را نیابند، نه تنها خود دچار رکود و انفعال میشوند، بلکه ظرفیت و پتانسیل عظیمی را که میتوانست صرف توسعه و پیشرفت استان شود، از استان سلب میکنند. این یک خسارت جبرانناپذیر برای استان محسوب میشود. توسعه پایدار، مفهومی جامع است که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی را در بر میگیرد. دستیابی به چنین توسعهای، مستلزم برخورداری از ابزارهای قدرتمندی چون دانش عمیق، نوآوری مستمر، تفکر استراتژیک و توانایی حل مسائل پیچیده است. این ابزارها، به طور ذاتی و انحصاری، در اختیار قشر نخبگان قرار دارد. بنابراین، مشارکت فعال و هدفمند نخبگان در تمامی سطوح توسعه استان، یک ضرورت غیرقابل انکار است. نخبگان، با نگاهی تحلیلی و آیندهنگر، میتوانند در فرآیند سیاستگذاری و تصمیمگیریهای کلان استان، نقشی کلیدی ایفا کنند.
برای تحقق کامل پتانسیل عظیم نخبگان استان کهگیلویه و بویراحمد و تبدیل آنها به موتور محرکه توسعه، نیاز به یک عزم ملی و استانی قوی و همهجانبه وجود دارد. این عزم باید بر پایه حمایت بیقید و شرط و عملیاتی از این قشر ارزشمند بنا شود. حمایت مسئولین و نهادهای ذیربط، نباید تنها در حد کلام و شعار باقی بماند؛ بلکه باید به ایجاد سازوکارهای عملیاتی و مؤثر برای بهکارگیری تخصصها و تسهیل بازگشت نخبگان مهاجر بینجامد.
زمان، مهمترین سرمایه ماست و تأخیر در بهکارگیری نخبگان، به معنای از دست دادن فرصتهای حیاتی است. هر روز که یک نخبه در خارج از استان فعالیت میکند، به معنای از دست دادن سهمی از پیشرفت و توسعه برای استان است. بنابراین، اقدام فوری و رویکردی راهبردی و بلندمدت، ضرورتی اجتنابناپذیر است.
نخبگان کهگیلویه و بویراحمد، اگر خانهای امن و فضایی مناسب برای خلاقیت، نوآوری و فعالیت بیابند، میتوانند حماسهآفرین پیشرفت منطقهای شوند. آنها میتوانند با ایدههای نوآورانه خود، مشکلات دیرینه استان را حل کنند، صنایع جدیدی را پایهریزی نمایند، و با ارتقاء سطح علمی و فرهنگی جامعه، استان را به سوی افقهای جدیدی از رفاه، تعالی و شکوفایی رهنمون سازند.
این رویکرد، نه تنها یک وظیفه حمایتی از سوی مسئولین است، بلکه یک “سرمایهگذاری حیاتی” برای بقا، بالندگی و شکوفایی آتی استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب میشود. با بهکارگیری هوشمندانه و حمایت همهجانبه از نخبگان، میتوانیم کلید گشایش درهای توسعه پایدار را بیابیم و آیندهای روشن و پر افتخار را برای این استان رقم بزنیم.
استان کهگیلویه و بویراحمد، با برخورداری از منابع طبیعی خدادادی و مهمتر از آن، سرمایههای انسانی ارزشمند، در موقعیتی راهبردی برای دستیابی به توسعه پایدار قرار دارد. نخبگان این استان، با دانش، تخصص و خلاقیت خود، میتوانند نقش تعیینکنندهای در تحقق این هدف ایفا کنند. اما این پتانسیل عظیم، تنها در صورتی به ثمر خواهد نشست که بسترهای لازم برای شکوفایی آنها فراهم شود. نادیده گرفتن و یا عدم بهکارگیری شایسته نخبگان، به معنای هدر دادن ثروت ملی و عقب ماندن از قافله توسعه است. نرخ بالای بیکاری در میان این قشر و پدیده مهاجرت مغزها، زنگ خطری جدی است که باید با فوریت به آن پاسخ داده شود.
ایجاد یک زیستبوم حمایتی قوی، تدوین قوانین و مقررات حمایتی و تغییر رویکرد فرهنگی به سوی قدرشناسی از نخبگان، گامهای اساسی در این مسیر هستند. مسئولین استان و کشور، باید با عزمی راسخ و برنامهریزی مدون، سرمایهگذاری بر روی نخبگان را در اولویت کاری خود قرار دهند. این سرمایهگذاری، نه یک هزینه، بلکه سودآورترین و پایدارترین سرمایهگذاری برای آینده استان و کشور خواهد بود.
نخبگان کهگیلویه و بویراحمد، منتظر فرصتهایی هستند تا توانمندیهای خود را در راه پیشرفت و تعالی استان به کار گیرند. با حمایت قاطع و برنامهریزی هوشمندانه، میتوانیم شاهد شکوفایی استعدادها، جهشهای علمی و اقتصادی و در نهایت، توسعه همهجانبه و پایدار در این خطه زرخیز باشیم. این، وعده آیندهای روشن است که با همت جمعی و تکیه بر سرمایه اصلی، یعنی نخبگان، قابل تحقق است.
فائزه صداقت نژاد_فعال دانشجویی
انتهای یادداشت/
نظر شما