به گزارش خبرنگار ایسکانیوز از استان کهگیلویه و بویراحمد؛ پانزدهم مهرماه هر سال در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان «روز ملی روستا و عشایر» نام‌گذاری شده است؛ روزی که در آن، ملت ایران جایگاه محوری دو ستون اصلی تمدن و پایداری خویش را پاس می‌دارد: جامعه روستایی و جامعه بزرگ عشایری. این دو قشر، نه تنها اکثریت جمعیت جغرافیایی کشور را تشکیل می‌دهند، بلکه شاهرگ حیاتی اقتصاد، فرهنگ و امنیت ملی محسوب می‌شوند.

تاریخچه نام‌گذاری این روز، یادآور اهمیت راهبردی تولید ملی و حفاظت از میراث کشاورزی ایران باستان است. روستاها، خاستگاه کشاورزی و دامپروری، و عشایر، نگهبانان طبیعت و حاملان سبک زندگی اصیل ایرانی، همواره نقش اول را در شکل‌گیری هویت ملی ایفا کرده‌اند. در دنیایی که امنیت غذایی به یک مسأله امنیت ملی تبدیل شده است، توجه به ریشه‌ها و مناطقی که اصالت تولید در آن‌ها جاری است، امری حیاتی است.

روستا و عشایر، قلب تپنده تولید ناخالص داخلی غیرنفتی کشور هستند و بدون توسعه پایدار آن‌ها، دستیابی به اهداف کلان اقتصادی غیرممکن خواهد بود. این روز فرصتی است تا نگاهی عمیق‌تر به ظرفیت‌ها و در عین حال، موانع پیش روی این سرمایه‌های ملی داشته باشیم.

نقش اقتصادی روستاییان و عشایر فراتر از یک فعالیت صرفاً معیشتی است؛ این نقش، زیربنای امنیت ملی ایران محسوب می‌شود. در ساختار اقتصاد متکی بر منابع، تنوع‌بخشی به بخش کشاورزی و دامپروری که عمدتاً در اختیار این دو گروه است، عامل کلیدی در برابر نوسانات بازارهای جهانی انرژی است.روستاییان و کشاورزان، با تکیه بر دانش بومی و تلاش مستمر در شرایط اقلیمی چالش‌برانگیز ایران، مسئول تولید بخش اعظم محصولات زراعی هستند.

اگرچه آمارها در طول سال‌ها دستخوش تغییر می‌شوند، اما به صورت نمادین می‌توان تأکید کرد که تأمین بیش از ۷۰ درصد نیازهای اساسی غذایی کشور – شامل غلات، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات باغی – مدیون این قشر زحمت‌کش است. تحلیل اقتصادی نشان می‌دهد که بهره‌وری در این بخش، رابطه‌ای مستقیم با نرخ تورم مواد غذایی دارد. هرگونه اختلال در چرخه تولید روستایی، زنجیره تأمین را به سرعت تحت فشار قرار داده و منجر به افزایش هزینه‌های زندگی شهرنشینان می‌شود. سهم تولیدات دامی روستایی در تأمین پروتئین حیاتی کشور نیز قابل چشم‌پوشی نیست.

جامعه عشایری، با ساختار تولید متحرک خود، نقشی منحصربه‌فرد در دامپروری کشور ایفا می‌کنند. آن‌ها با حرکت در پهنه‌های وسیع مراتع، از چرای غیرمتمرکز و منطبق با ظرفیت زیست‌محیطی بهره می‌برند. این روش، علاوه بر تأمین درصد قابل توجهی از گوشت و محصولاتلبنی کشور، به حفظ تعادل اکوسیستم مراتع نیز کمک می‌کند؛ تعادلی که کشاورزی سنتی معمولاً قادر به حفظ آن نیست.به طور میانگین، جامعه عشایری مسئول تولید حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد گوشت قرمز و بخش عمده‌ای از فرآورده‌های لبنی غیرصنعتی کشور هستند.

این تولیدات اغلب با حداقل مداخله شیمیایی و با استفاده از منابع طبیعی محلی انجام می‌پذیرد که ارزش افزوده و سلامت عمومی را ارتقا می‌دهد. فراتر از کشاورزی و دامپروری، روستاها و مناطق عشایری بستر اصلی توسعه صنایع دستی و گردشگری روستایی هستند. صنایع دستی نظیر قالی‌بافی، گلیم‌بافی، و تولید محصولات چوبی و سفالی، علاوه بر حفظ هنرهای اصیل، منبع درآمد پایداری برای خانواده‌های روستایی فراهم می‌آورد و از خروج ارز جلوگیری می‌کند. حمایت از زنجیره ارزش این محصولات می‌تواند ضامن اشتغال‌زایی پایدار در مناطق کم‌برخوردار باشد.

جامعه روستایی و عشایری ایران، مخازن غنی فرهنگ، آداب، زبان‌های محلی و میراث ناملموس ملی هستند. سبک زندگی آن‌ها که مبتنی بر همبستگی جمعی، احترام به طبیعت و پایبندی به ارزش‌های اصیل است، نقش مهمی در تعدیل آسیب‌های اجتماعی ناشی از شهرنشینی مدرن ایفا می‌کند. روز ملی روستا و عشایر، بیش از یک مناسبت تقویمی، یک زنگ خطر است که ضرورت سرمایه‌گذاری راهبردی و نگرشی جامع به توسعه روستایی را یادآوری می‌کند. توسعه پایدار ایران در گرو پویایی و شکوفایی این جوامع است.

برای تحقق این امر، دولت و تمامی نهادهای مسئول باید رویکردی چندوجهی اتخاذ کنندروستا و عشایر، نه تنها «رگ حیات» اقتصادی، بلکه «ریشه هویت» ملی ایران هستند. توجه به نیازهای این قشر، تضمین‌کننده استقلال غذایی، حفظ میراث فرهنگی و تضمین‌کننده آینده‌ای باثبات برای تمامی ملت ایران خواهد بود. تجلیل واقعی در روز ملی روستا و عشایر، باید در قالب برنامه‌های عملی و مستمر برای توانمندسازی و احیای کرامت این قشر به نمایش گذاشته شود.

خبرنگار: سعیده صداقت نژاد

انتهای خبر/