به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، انتخابات پیش‌ رو در نظام پزشکی، فقط یک رأی ‌گیری نیست؛ فرصتی است برای بازسازی اعتماد، برای احیای نهادی که باید خانه‌ی امن جامعه پزشکی باشد، نه اداره ‌ای بی‌ روح و بی‌اثر. سازمان نظام پزشکی باید دوباره به جایگاه واقعی ‌اش برگردد: مدافع سلامت مردم، حامی صنف و شریک فکری دولت در سیاست ‌گذاری سلامت.

دکتر ابراهیم نوری گوشکی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی متخصصین پزشکی خانواده ایران
کاندید نهمین دوره انتخابات سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ (کد انتخاباتی: ۳۷۴ ) در یادداشتی درخصوص این انتخابات نوشت: بی ‌تعارف بگویم؛ آنچه باید باشد، با آنچه هست، فاصله دارد. ما جامعه پزشکی، سال ‌هاست احساس می‌کنیم نظام پزشکی نتوانسته نقش حمایتی و تنظیم‌ گر خود را به‌ درستی ایفا کند. نه شفاف است، نه قدرتمند، نه مؤثر. وقت آن رسیده که این نهاد از سایه سیاست‌ زدگی بیرون بیاید و به مأمن اخلاق، دانش و عدالت در سلامت تبدیل شود.

در دو دهه گذشته، بسته به نوع دولت ‌ها، سازمان نظام پزشکی رنگ عوض کرده؛ گاهی شعار آزادی تشکل‌ ها داده، گاهی تمرکز گرایی را پیش گرفته؛ اما در همه این سال‌ها، یک چیز ثابت مانده: فقدان استقلال نهادی. وقتی اعضای شورای‌ عالی یا رؤسا بیشتر نماینده جناح‌ ها باشند تا جامعه پزشکی، نتیجه ‌اش قربانی شدن منافع صنف و سلامت عمومی در بازی قدرت است.

از گذشته درس بگیریم

اگر بخواهیم از گذشته درس بگیریم، باید یادی کنیم از دکتر محمدعلی حفیظی متخصص کودکان؛ پزشکی فرهیخته، مدیر صنفی مستقل و نماد مقاومت در برابر سیاست‌ زدگی. او در سال‌ های ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵، ریاست سازمان نظام پزشکی کشور را بر عهده داشت. در روزگاری که دخالت‌ های سیاسی در امور صنفی شدت گرفته بود، دکتر حفیظی ایستاد، سکوت نکرد و از استقلال سازمان دفاع کرد. در سال ۱۳۶۵، وقتی دولت وقت تلاش کرد با لایحه ‌ای اختیارات نظام پزشکی را محدود کند، او در کنار جامعه پزشکی ایستاد.

نتیجه؟ اعتصاب سراسری جامعه پزشکی، واکنش شدید دولت و فشارهای قضایی. اما دکتر حفیظی عقب ‌نشینی نکرد، او معتقد بود سازمان نظام پزشکی باید صدای صنف باشد، نه ابزار سیاست. در مراسم ترحیمش در سال ۱۳۷۱، جامعه پزشکی با حضور گسترده‌ شان نشان دادند که احترام به استقلال، فراموش نمی‌شود.

امروز، در آستانه انتخابات، ما باید به مسیر او بازگردیم. به حکمرانی علمی، به شفافیت، به استقلال. نه برای تکرار گذشته، بلکه برای ساختن آینده‌ ای که در آن جامعه پزشکی احساس کند نظام پزشکی، خانه ‌اش است؛ خانه‌ ای امن، اخلاق ‌مدار و متعهد به سلامت مردم.

بیایید درباره دردهای واقعی حرف بزنیم

اما بیایید از شعار فاصله بگیریم و درباره دردهای واقعی حرف بزنیم؛ آنچه در اتاق‌ های رأی شنیده نمی‌ شود، اما در مطب ‌ها، بیمارستان ‌ها و جلسات شبانه جامعه پزشکی زمزمه ‌اش بلند است.
زیرمیزی: این پدیده، نه نشانه فساد فردی، بلکه علامت بیماری ساختار پرداخت است. وقتی تعرفه ‌ها با واقعیت فاصله دارند، بیمه‌ ها ماه‌ ها پرداخت را عقب می ‌اندازند و نظام پاداش‌ دهی وجود ندارد، انحراف مالی اجتناب‌ ناپذیر می‌شود. راه‌ حل، اصلاح نظام پرداخت مبتنی بر شفافیت و عدالت است، نه برخوردهای شعاری و تنبیهی. باید نظامی طراحی شود که پزشک بتواند با افتخار و بدون دغدغه مالی، خدمت کند.

مهاجرت جامعه پزشکی

مهاجرت جامعه پزشکی: این فرار از وطن نیست، فرار از بی‌ ثباتی است. وقتی منزلت اجتماعی پایین می‌آید، اقتصاد بی‌ثبات می‌شود و حمایت حرفه ‌ای وجود ندارد، طبیعی است که پزشک جوانی که حداقل ۱۹ سال از عمرش را صرف آموزش دیدن کرده، به آینده ‌ای روشن ‌تر در خارج از کشور فکر کند. طبق تحلیل Lancet Public Health، سه عامل اصلی مهاجرت جامعه پزشکی ایران عبارتند از: کاهش منزلت اجتماعی، بی ‌ثباتی اقتصادی و فقدان نظام حمایت حرفه ‌ای و رفاهی. این ‌ها هشدارهایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

فرسودگی و خودکشی جامعه پزشکی

فرسودگی و خودکشی جامعه پزشکی: این بحران خاموش را نمی ‌شود نادیده گرفت. طبق پژوهش ‌های معتبر، میزان افسردگی و خستگی شغلی در میان جامعه پزشکی ایران دو برابر میانگین جهانی است. خشونت در محیط کار، فشار بیماران، ساعات کاری طولانی و نبود حمایت سازمانی، ما را به مرز فروپاشی رسانده. نظام پزشکی باید برنامه ‌ای جدی برای سلامت روان جامعه پزشکی تدوین کند؛ از مشاوره رایگان تا کلینیک ‌های سلامت حرفه ‌ای. ما نیاز به فضایی داریم که پزشک بتواند بدون ترس از قضاوت، از سلامت روان خود مراقبت کند.

پرونده ‌های مطب: بسیاری از شکایات، نه به‌ خاطر تخلف علمی، بلکه به‌ دلیل ضعف در ارتباط مؤثر و مستندسازی است. ما نیاز به نظام میانجی‌ گری حرفه ‌ای داریم؛ سیستمی که پزشک را در برابر پرونده ‌های غیرعمد تنها نگذارد. باید آموزش حقوق پزشکی در تمام سطوح حرفه ‌ای گسترش یابد و همکاری با قوه قضاییه برای ایجاد ساز و کارهای دفاع حقوقی مؤثر، در اولویت قرار گیرد.

جایگاه نظام پزشکی در دفاع از حقوق مردم

جایگاه نظام پزشکی در دفاع از حقوق مردم: جامعه زمانی به ما اعتماد می‌کند که بداند نهاد صنفی ‌مان در برابر تخلفات سکوت نمی‌کند. باید توازن میان پاسداری از حرمت حرفه‌ ای جامعه پزشکی و حمایت از حقوق بیماران بازتعریف شود. کمیته‌ های مستقل رسیدگی به شکایات، اطلاع‌ رسانی شفاف، نشست‌ های مشترک بیماران و جامعه پزشکی، و شفافیت مالی، ابزارهای این باز تعریف‌ اند.

باید مشخص شود، ریال به ریال حق عضویت چطور هزینه شده

حق عضویت جامعه پزشکی: دارایی عمومی جامعه پزشکی است، نه بودجه شخصی مدیران. سازمان باید گزارش مالی سالانه‌ اش را منتشر کند. در کشورهای پیشرفته، همه هزینه ‌ها، قراردادها و حقوق مدیران در سایت رسمی قابل مشاهده است. پیشنهاد بنده، ایجاد سامانه ملی شفافیت مالی آنلاین است. هر عضو سازمان باید بداند ریال به ریال حق عضویتش کجا خرج شده. این شفافیت، نه تهدید مدیران، بلکه تضمین سلامت سازمان است.

خدمات: این رابطه باید دوطرفه باشد. جامعه پزشکی انتظار دارند در برابر پرداخت حق عضویت، خدمات ملموس دریافت کنند: بیمه مسئولیت حرفه ‌ای با تخفیف، مشاوره حقوقی فوری، تخفیف واقعی برای دوره‌ های بازآموزی، تسهیل امور اداری و پلتفرم دیجیتال برای ارتباط مستقیم با هیأت مدیره. اگر پزشک احساس کند نظام پزشکی «خانه‌ ی او»ست، نه «اداره ‌ای برای او»، حس تعلق و مشارکت واقعی ایجاد خواهد شد.

مرز علمی هر رشته را ترسیم کنیم

تداخلات بین ‌رشته ‌ای: این بحران صنفی، ناشی از نبود تعریف روشن صلاحیت ‌های حرفه ‌ای است. باید با بهره‌ گیری از چارچوب‌ های بین ‌المللی مانند WHO Competency Framework، خطوط مرز علمی هر رشته را ترسیم کنیم. اما هدف نهایی، نه جنگ تخصص ‌ها، بلکه همکاری برای ارائه مراقبت جامع‌ تر به مردم است. رقابت علمی باید به هم ‌افزایی تبدیل شود، نه به تخریب متقابل.

تأیید یا رد صلاحیت ‌ها نباید سیاسی یا سلیقه ‌ای باشد

انتخابات: تأیید یا رد صلاحیت ‌ها نباید سیاسی یا سلیقه ‌ای باشد. دخالت نهادهای بیرونی، اعتماد جامعه پزشکی را مخدوش می‌کند. باید کمیته نظارت بی‌ طرف متشکل از انجمن ‌های علمی و جامعه پزشکی باسابقه تشکیل شود. انتخابات نظام پزشکی باید الگویی از بلوغ دموکراسی حرفه‌ ای باشد، نه بازتابی از رقابت ‌های سیاسی کشور. ما نیاز به ساز و کاری داریم که هر عضو سازمان، صرف‌ نظر از گرایش فکری، بتواند با اعتماد وارد رقابت شود.

مسیر آینده روشن است، حرکت از سیاست‌ زدگی به حکمرانی علمی؛ باید از مدیریت سنتی و واکنشی عبور کنیم و به سمت حکمرانی داده‌ محور، شفاف و اخلاق‌ مدار برویم. گام‌ های عملی در این مسیر عبارتند از:
• تدوین منشور ملی حکمرانی سلامت حرفه ‌ای با مشارکت انجمن‌های علمی
• راه‌اندازی مرکز پایش اخلاق و رفتار حرفه ‌ای
• توسعه سامانه شفافیت مالی و نظارتی آنلاین
• ارتقای آموزش حقوقی و روانی جامعه پزشکی در تمام سطوح حرفه ‌ای
• ایجاد شبکه ارتباطی مستقیم میان اعضاء و هیأت مدیره برای شنیدن صدای واقعی صنف
من به عنوان یک متخصص پزشکی خانواده و کاندیدای این دوره، خودم را متعهد به این مسیر می‌دانم. نه برای قدرت، بلکه برای بازسازی اعتماد، برای بازگرداندن شأن حرفه‌ای و برای ساختن خانه‌ای که همه ما جامعه پزشکی بتوانیم با افتخار در آن زندگی کنیم.