ایسکانیوز: پادشاه 91 ساله عربستان سعودی چند روزی است که به دلیل بیماری عفونت ریوی در بستر بیماری است و از طریق دستگاه نفس می کشد. در حال حاضر که پادشاه عربستان از کهولت سن رنج می‌برد و با بیماری ریوی دست به گریبان است، این سوال را در اذهان زنده می‌کند که با مرگ او چه کسی بر مسند قدرت در عرستان تکیه می‌زند و قبای پادشاهی آل سعود بر قامت چه کسی می‌نشیند؟!

به طور معمول با مرگ «ملک عبدالله»، باید پادشاهی به شاهزاده سلمان برسد و در این صورت، ممکن است شاهزاده سلمان، محمد، پسر خود را به عنوان ولیعهد معرفی کند؛ حال آنکه برخی نگرانند که مرگ پادشاه عربستان منجر به جنگی داخلی میان فرزندان و نوادگان «عبدالعزیز»، بنیانگذار آل سعود شود.

پیش از این شیوه انتقال قدرت و جانشینی در عربستان سعودی منحصر بوده و عربستان تنها کشوری بود که در آن قدرت از برادر به برادر منتقل می‌شد.  به گونه‌ای که اول اوت  2005 با مرگ «فهد بن عبد العزیز»، پادشاه پیشین عربستان، ملک عبدالله بن عبدالعزیز برادر کوچکتر او بر مسند قدرت تکیه زد. هرچند ملک عبدالله پیش از آن نیز با زمین‌گیر شدن ملک فهد از سال 1995، رسما زمام امور کشور را در دست داشت.

این شیوه انتقال قدرت از برادر به برادر ادامه داشت تا آنکه  پس ازمرگ «سلطان بن عبدالعزیر»، ولیعهد پیشین عربستان با ایجاد هیات بیعت ولایت عهدی برادر او بر هم خورد و بر اساس رای‌زنی‌های شورایی، نایف بن عبدالعزیز و پس از مرگ او هم سلمان بن عبدالعزیز به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب شدند.

انتقال قدرت در عربستان به گونه‌ای بود که هر پادشاه تنها برای مدت کمی و آن هم در سن پیری در این کشور قدرت را به دست می‌گرفت، به همین خاطر پادشاهان عربستان هیچگاه قدرت و جوانی لازم را برای اداره این کشور در دست نداشتند و از این رو همواره این کشور دچار بحران سیاسی بوده است.

تشکیل هیات بیعت

با وجود بحران‌های موجود بر سر پادشاهی عربستان سعودی،  ملک عبدالله بن عبدالعزیز در اقدامی بی‌سابقه دستور تشکیل هیئتی را داد تا به نگرانی‌ها در خصوص بحران جانشینی پس از مرگ خود اپایان دهد.

او  در سال 2006 و به منظور اینکه روند معمول انتقال قدرت در عربستان محکم تر شود و از تغییر آن جلوگیری کند، هیئتی 35نفره به نام هیئت بیعت تشکیل داد که اعضای آن همه از خاندان حاکم بودند و ریاست آن را نیز به برادرش سپرد.

پس از تشکیل هیئت مزبور قرار شد در صورت فوت یکی از اعضای آن، یا در صورتی که هر یک از اعضا نتواند به وظایف خود عمل کند، یکی از فرزندان جای او را بگیرد.

اما در صورت فوت پادشاه، هیئت مزبور پادشاه جدید را انتخاب خواهد کرد و پادشاه جدید نیز باید ظرف 10 روز ولیعهد را به این هیئت معرفی کند. همچنین پادشاه می تواند سه نفر را برای ولایتعهدی نامزد کند و در صورتی که هیئت بیعت با هیچ یک از این سه نفر موافقت نکند، اعضای آن می توانند یک نفر دیگر را جایگزین افراد پیشنهادی کنند.

در حال حاضر، شاهزاده سلمان، ولیعهد کنونی عربستان نیز از طریق هیئت بیعت انتخاب شده است. جالب آنجا است که شاهزاده سلمان 78 ساله با وجود ظاهری سالم و نیرومند از بیماری زوال عقل رنج می‌برد، با وجود آن آنچنان در دربار آل سعود از قدرت برخوردار و درگیر رقابت سنگین و پیچیده است که ملک عبدالله نیز قادر به تغییر وی نیست.

شاهزاده مقرن، جانشین ولیعهد

پس از تشکیل هیئت بیعت، انتخاب جانشین ولیعهد از دیگر اقدامات بی‌سابقه ملک عبدالله برای پایان دادن به بحران جانشینی است.

فروردین ماه 1393 هیئت مزبور در بیانیه ای اعلام کرد که شاهزاده مقرن ولیعهد و یا پادشاه آتی عربستان خواهد بود.

بر اساس این بیانیه، دفتر پادشاهی عربستان با مقرن به عنوان ولیعهد یا پادشاه آتی عربستان بیعت کرد؛ البته در صورتیکه یکی از این دو پست خالی شود.

وخامت حال پادشاه و ولیعهد و شاید برخی محاسبات خارجی و داخلی قدرت موجب شد تا شاهزده مقرن رویای ولیعهدی و یا حتی پادشاهی آل سعود را در سر بپروراند، هرچند که انتخاب شاهزاده مقرن بسیار سریع و با شتاب صورت گرفت و پس از آن نیز اعلام شد که در این باره با بیشتر اعضای هیات بیعت مشورت نشده است.

مقرن که 68 سال سن دارد از سوی ملک عبدالله برای ولیعهدی پیشنهاد شد. او کوچکترین فرزند ملک عبدالعزیز است.

در همین حال با وجود آنکه پادشاه عربستان و بسیاری از شاهزادگان این کشور با شاهزاده مقرن بیعت کردند، در بسیاری از محافل  خاندان آل سعود در باره واگذاری ولیعهدی به این شاهزاده سعودی اختلافات فراوانی وجود دارد و این امر این مساله را به ذهن می‌رساند که شاید اقدامات و درایت پادشاه آل سعود برای جلوگیری از بروز بحران پس از خود کافی نبوده، به گونه‌ای که بسیاری از کارشناسان، پس از مرگ ملک عبدالله، بروز جنگ داخلی بر سر تصاحب قدرت و حتی فروپاشی رژیم آل سعود را متصور می‌شوند، هرچند که این امر دور از ذهن به نظر می‌رسد.

سمیه دژ