کتاب «نگارش و ویرایش متون سیاسی» تألیف ابراهیم برزگر استاد تمام علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی به همت پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و همکاری شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی اخیراً منتشر شد.

مخاطب هدف این کتاب، دانشجویان رشته علوم سیاسی و روابط بین الملل هستند. نویسنده در این کتاب با استفاده از دانش تولید شده صاحب نظران ادبیات فارسی و ویراستاری، آن دانش را در خدمت مخاطبان علوم سیاسی قرار داده و به کاربرد آن در متون علوم سیاسی توجه داشته و به نوعی بین نگارش، ویراستاری و علوم سیاسی پیوند برقرار کرده است.

فهرست مطالب این اثر عبارت است از:

مقدمه

فصل اول: کلیات

فصل دوم: شیوه‌های نگارش

فصل سوم: نگارش ویراسته

فصل چهارم: نگارش علمی متون سیاسی

فصل پنجم: درست نویسی و درست خوانی واژه‌های برگزیده سیاسی

فرجام سخن

منابع

فصل اول کتاب درباره فلسفه وجودی این درس نوبنیاد و اهمیت آن در مهارت افزایی و چیستی ادب فارسی و تعامل آن با تحولات سیاسی و ویراستاری در سیاست و زبان دیپلماتیک سخن می‌گوید و وجه غالب آن سیاسی است.

فصل دوم و سوم درباره شیوه خط و املای فارسی درست کلمات و واژه‌های متشابه و نیز مواردی چون کاربرد نادرست فعل، حرف و جمله بحث می‌کند و تا حدودی با مثال‌های سیاسی، علوم سیاسی‌سازی شده است. در واقع در فصل دوم مباحث صرفی واژگان و در فصل سوم مباحث نحوی و دستور زبان بررسی شده است. در فصل چهارم به پاراگراف نویسی، ویرایش عنوان و گزارش سیاستی و در فصل پنجم با وجه غالب سیاسی و فصل دوم و سوم با وجه غالب ادبیات فارسی تدوین شده است. با این همه نویسنده کوشیده است تا در همین دو فصل دوم و سوم هم در ظرف ادب فارسی، مظروف سیاسی بریزد و تا حد امکان شواهد و مثال‌های سیاسی برای موضوعات بیاورد.

مؤلف در مورد این اثر می‌نویسد: از تابستان سال ۱۳۷۰ که با ویراستاری آشنا شده ام، تاکنون حدود سه دهه با آن زیسته ام و در کارهای آماده سازی کتب درسی، ارزیابی پایان نامه‌های دانشجویی و نگارش کتب و مقالات شخصی با آن مرتبط بوده ام. بارها اعجاز ویرایش را دیده ام که متن اولیه کتاب‌ها چگونه با ویراستاری دگرگون می‌شود و ارتقا می‌یابد و خواندنی می‌شود. ویراستاران اند که کتاب‌ها را آراسته و پیراسته و خوانا و روان می‌کنند. ویراستاری در هر رشته‌ای، مهم و ضروری است. آموزش ویراستاری برای هر دانشجو و برای نگارش کارهای کلاسی و به ویژه پایان‌نامه‌نویسی ضروری است.

این کتاب متناسب با ویژگی‌های رشته علوم سیاسی تدوین شده است. علاوه بر تجربیات شخصی طولانی، کتب ویراستاری مطالعه، فیش برداری و گلچینی از آنها انتخاب شده است. آنگاه این ظروف ادبی فارسی و ویراستاری تا حد امکان با مظروف و مثال‌ها و مصادیق، علوم سیاسی سازی شده است.

نکات عملیاتی که خروجی کاربردی در ویراستاری داشته، گلچین شده است. به طور مثال از ذکر مدخل‌هایی که بعد از چند صفحه در نهایت صاحب نظر هر دو صورت واژه «درست» دانسته، تا حد امکان خودداری شده است. در مواردی نیز با حذف مطالب مفصل و شواهد و استدلال‌های فنی چند صفحه‌ای هر مدخل، نتایج کاربردی آن را در چند سطر خلاصه کرده است.

برانگیختن حساسیت دانشجویان به کاربرد واژگان یکی از اهداف کتاب است. این حساسیت را بعد از پایان کلاس‌ها در دانشجویان مشاهده کرده ام. برخی از آنان می‌گفتند حتی به متن پرسشهای امتحانی استادان حساس شده اند و آنها را از زاویه ویراستاری وارسی می‌کنند. کاربرد واژه‌ها حساس اند و بار معنایی متفاوتی دارند. به تفاوت واژه‌های سلفی و تکفیری بنگرید و اینکه کاربرد هر یک از آنها چه پیامدهایی بسیار متفاوتی برای منافع ملی به دنبال دارد. کاربرد واژه‌ها برای خطبای اجتماعات و یا سیاستمداران که گفتار و نوشتار آنان دارای بازتاب‌های داخلی و بین المللی است، از حساسیت بیشتری برخوردار است. گاه گویندگان از هزینه‌های مترتب بر کلام خود بی خبرند. دقیق سخن گفتن و بیان علمی در کار پژوهشگران و استادان نیز جایگاه خاص خود را دارد.

ترویج مطالعات میان رشته‌ای به عنوان روند مسلط و پربازده در قالب بهره گیری از داده‌های مبنایی ادب فارسی و در زمینه و قلمرو علوم سیاسی و در درس ویراستاری در متون سیاسی از اهداف تلویحی این نوشتار است. قانون طلایی مطالعات میان رشته‌ای آن است که ضمن احترام به حریم تخصص‌ها و اجتناب از تولید داده و اجتهاد در رشته‌های دیگر، از داده‌های پذیرفته شده آنان در زمینه تخصصی خود استفاده کند و پاس گل را از آنان بگیرد و رشته خود را بارور کند.

پاسداری از زبان فارسی و عنصر هویت بخش ایرانی یکی از اهداف این کتاب در رشته علوم سیاسی است. زبان فارسی نیز در دوران مواجهه سنت و تجدد در معرض تهاجم قرار گرفت. زبان فارسی نیز در دوران مواجهه سنت و تجدد در معرض تهاجم قرار گرفت. به گفته برخی از صاحب نظران، جهان غیرعرب، استقلال زبانی خود را از دست داد. این پاسداری از گزینش معادله‌های دقیق و مناسب برای واژه‌های علمی نوبنیاد سیاسی در فارسی شروع می‌شود تا آنجا که بتواند بر مبنای انگاره‌های هستی شناختی و معرفت شناختی خاص خود در دنیای مدرن، به روزرسانی زبان سیاسی اقدام کند.

نویسنده در کتاب سیاست به مثابه صراط، نشان داده است که چگونه صراط می‌تواند سرچشمه واژه سازی و قالب ریزی مضمون و انتقال آن از ظرف ذهنی نویسنده به ظرف ذهنی مخاطب باشد. صراط می‌تواند مبنایی استوار برای بازتولید زبان سیاسی مستقل در دنیای مدرن باشد.

این اثر دارای فواید و مزایایی بدین شرح است:

۱. کسب مهارت و مهارت افزایی

۲. کاربرد فردی

۳. کمک به رفع مشکل اشتغال

۴. افزایش مستمر آگاهی و دانش ویراستار

۵. ورزش فکری و ویراستاری

۶. حفظ هویت ایرانی و تقویت زبان فارسی

کتاب «نگارش و ویرایش متون سیاسی» تألیف ابراهیم برزگر استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی به همت پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و همکاری شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تازگی در ۲۱۱ صفحه به بهای ۲۵ هزار تومان منتشر شد.