به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، شیوه پذیرش دانشجویان دکتری در دانشگاه‌های ایران مدت‌هاست که چالش‌برانگیز شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند کنکور نمی‌تواند معیار مناسبی برای سنجش داوطلبان و ورود به مقطع دکتری باشد و لازم است از دانشگاه‌های برتر جهان در این زمینه الگوبرداری شود. مرسوم‌ترین شیوه دانشگاه‌های خارجی برای پذیرش دانشجوی دکتری، گزینش از سوی استادان و بر اساس طرح‌های پژوهشی و تحقیقاتی است.
ایسکانیوز تاکنون در چندین مصاحبه با استادان و دانشجویان درباره مشکلات شیوه کنونی پذیرش دانشجوی دکتری گفت‌وگو داشته است. برای مثال مهدی نورمحمدی سیگارودی دبیر انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه گیلان در گفت‌وگو با ایسکانیوز، مسیر ورود دانشجویان دکتری به دانشگاه را اشتباه دانست و تاکید کرد که جذب دانشجوی دکتری از طریق کنکور برای نظام آموزشی یک کشور فاجعه است. چون یک نفر با چند ماه درس خواندن فشرده می‌توانند کنکور قبول شود؛ اما کسی که خلاق یا مستعد است به دلیل این که نمی‌تواند سد کنکور را بگذراند، از ادامه تحصیل بازمی‌ماند. وی همچنین به مزایای تحصیل در مقطع دکتری اغلب دانشگاه‌های جهان اشاره کرد؛ دانشجوی دکتری در کشورهای دیگر از بهترین امکانات و حقوق برخوردار می‌شود و تسهیلاتی در زمینه اجاره خانه، حمل و نقل و تغذیه دارند.
کارشناسان معتقدند که دانشگاه‌های خارجی می‌توانند حقوق و تسهیلات در اختیار دانشجویان دکتری قرار دهند، چون پذیرش در مقطع دکترای این دانشگاه‌ها برخلاف ایران به معنای همکاری در طرح‌های پژوهشی و پیشبرد برنامه‌های تحقیقاتی استاد راهنماست. از آنجایی که استاد راهنما هم طرح پژوهشی خود را از طریق انعقاد قرارداد با صنعت و دریافت گرنت انجام می‌دهد، می‌تواند حقوق مناسبی به دانشجویان بدهد.
شیوه پذیرش دانشجوی دکتری در ۲۰ سال گذشته چه تغییراتی داشته است؟
شیوه پذیرش دانشجوی دکتری در ایران در ۲۰ سال اخیر، بارها تغییر کرده است. برای مثال در حالی که تا پیش از سال ۸۴ پذیرش دانشجوی دکتری از طریق آزمون ورودی و بر اساس دستورالعمل مشخصی انجام می‌شد، معاون آموزشی وزیر علوم وقت در این سال از تغییر نحوه پذیرش دانشجوی دکتری و پذیرش دانشجو بر اساس دستورالعمل تصویبی شورای آموزشی هر دانشگاه خبر داد.
پس از آن و در سال ۸۹ آیین‌نامه‌ای از سوی کامران دانشجو وزیر علوم وقت صادر شد که بر اساس آن دانشگاه‌ها دوباره موظف شدند پذیرش دانشجوی دکتری را بر اساس آزمون نیمه متمرکز سازمان سنجش و مصاحبه انجام دهند.
به نظر می‌رسد هر کدام از روش‌هایی که تاکنون برای پذیرش دانشجوی دکتری به کار رفته دارای مزایا و معایبی است. از طرفی، پذیرش از طریق آزمون معیار درستی برای سنجش دانشجویان نیست و از طرف دیگر، واگذاری اختیار پذیرش به دانشگاه‌ها، رانت را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، اگر به جای تغییر شیوه پذیرش دانشجوی دکتری، راهکارهایی برای اصلاح ساختار موجود اتخاذ شود، اثربخش‌تر خواهد بود.
در این راستا، اخیرا قاسم عموعابدینی معاون آموزش وزیر علوم از برنامه این وزارتخانه برای تغییر مجدد در شیوه پذیرش دانشجویان دکتری خبر داد. تغییری که تا حدی متفاوت‌تر از قبل است. بر اساس این تغییر، دانشگاه‌ها به ۲ شیوه می‌توانند پذیرش دانشجو داشته باشند. نخست دانشجویانی که دولتی پذیرش می‌شوند، برای مثال دولت برای توسعه رشته هوش مصنوعی اقدام به پذیرش دانشجو در آن رشته می‌کند و دوم پذیرش دانشجو از سوی استادی که با صنعت قرارداد دارد.
در این شیوه و پذیرش دانشجویان از سوی استاد، پرونده دانشجوها مستقیم به استاد می‌رسد و مصاحبه پذیرش را هم استاد براساس طرحی که قرار است با دانشجو اجرایی کند، برگزار می‌کند. پس از پذیرش دانشجو با صنعت گرنت تعیین تکلیف می‌شود. دانشجوی دکتری همکار استاد است و حقوق دریافت می‌کند.
معاون آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد که دانشجویانی که در رشته‌های دولتی پذیرش می‌شوند باید از روز اول پذیرش، بورسیه شوند. چرا که تعدادی از رشته‌ها مرتبط با فناوری‌های آینده‌ساز کشور هستند و این افراد باید خاص باشند و توجه ویژه‌ای به آنها شود. این دانشجو بعد از تحصیل استاد می‌شود و فعالیت‌هایی در حوزه دانش‌بنیان خواهد داشت.
در پایان توجه به این نکته ضروری است که پذیرش دانشجوی دکتری از سوی استادان و بر اساس مشارکت در طرح‌های تحقیقاتی در صورت اجرایی شدن هم فرصت درآمدزایی برای دانشجویان دکتری فراهم می‌شود و هم پیوند موثری بین دانشگاه و صنعت برقرار می‌کند.
انتهای پیام/
نظر شما