به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، پژوهش علمی تنها محدود به فعالیت آزمایشگاهی یا مطالعه کتاب نیست، بخش مهمی از پژوهش ارائه آن در قالب مقاله یا پایان‌نامه به جامعه علمی است. مقالات و پایان‌نامه‌ها اگر شرایط صداقت علمی را رعایت نکنند، ممکن است به سلب اعتبار یا ابطال مدرک دانشگاهی پژوهشگر منجر شوند. به همین دلیل، ضروری است که پژوهشگران مصادیق سورفتار علمی را بشناسند تا کمتر در دام این موارد گرفتار شوند. 

بر اساس بخشنامه اعلامی وزارت علوم مواردی شامل نداشتن دانش تخصصی و صلاحیت علمی در موضوع مورد پژوهش و مراعات نکردن صداقت در ارائه گزارش کارهای علمی خود برای کسب امتیازات علمی و اداری و ترفیع و ارتقا از موارد تخلف علمی به حساب می‌آیند. به این معنا که اگر فردی بدون داشتن دانش تخصصی در زمینه مورد پژوهش خود، اقدام به تولید مقاله کند، تخلف محسوب می‌شود.

یکی دیگر از مصادیق تخلف علمی جانبداری در فرایند انجام پژوهش با دخالت دادن پیش‌فرض‌ها و تمایلات خود، دیگران یا موسسه سفارش‌دهنده پژوهش است. همچنین ارائه ندادن نتایج واقعی پژوهش به دلیل ترس و فشارها و جهت‌گیری‌های سوءپیرامون پژوهشگر از جمله موارد سورفتار علمی است.

برخی پژوهشگران ممکن است از انتشار نتایج به دست آمده پژوهش در بازه زمانی معین، به دلیل منافع سودجویانه از روی عمد یا به طور سهوی امتناع کنند. این مورد هم از جمله مصادیق سورفتار علمی است که از آن تحت عنوان پایبند نبودن به عنصر زمان (موعد مقرر) در انتشار نتایج پژوهش یاد می‌شود. 

ابهام و بی‌دقتی در تدوین گزارش پژوهش با روشن و شفاف نبودن مرز بین دست‌آوردهای علمی پژوهشگر و یافته‌های گرفته از کار دیگران و بازنویسی گفته‌های دیگران، بازی با الفاظ، زیاده‌نویسی، کلی‌گویی، جزم‌اندیشی و مصرف گرایی هم از مواردی هستند که به عنوان مصادیق سورفتار علمی شناخته می‌شود. 

برخی رفتارها در انجام پژوهش علمی به دور از اخلاق است و پژوهشگران همیشه باید اولویت را به یافته‌های علمی بدهند. این رفتارها شامل تعصب، حسادت، کینه و خشم، غرض‌ورزی عاطفی، توهین و جسارت، تحقیر و استخفاف دیگران، حرمت‌شکنی، بزرگنمایی خود و موضوع، انفعال در نگره‌ها و باورها به دلیل دگرباوری، فریب، آزار و اذیت، بهره‌برداری ناپسند از واژه‌ها و افراد است. 

مصادیق دیگر سورفتار علمی شامل مواردی مانند استفاده و استناد به منابع مشکوک و فاقد اعتبار علمی (مجله، سایت حامی مقاله و نویسنده مقاله)، رعایت نکردن منافع ملی در همه مراحل انجام پژوهش، استفاده خلاف واقعیت از عناوینی مانند دکتر، کارشناس ارشد، استاد، دانشیار و استادیار در آثار پژوهشی، هرگونه حذف و تغییر در نشانی اصلی نویسنده یا نویسندگان مقالات علمی و عدم استفاده از واژه‌های متناسب با کار انجام شده نظیر ترجمه، تالیف، تصنیف و تحقیق است.

در پایان توجه به این نکته لازم است بسیاری از تخلف‌های علمی به دلیل ناآشنایی پژوهشگران با این مصادیق اتفاق می‌افتد. در نتیجه، شناخت این موارد از سورفتارهای علمی ناخواسته پیشگیری می‌کند. 

انتهای پیام/